Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2009

Είμαι από την Αίγινα

Ορος, παραλία, φάρος Μπουρα, Σουβάλα, Ασώματοι, Κυψέλη, Αιγινίτισσα, Μαραθώνας, Πλακάκια, Φάρος (α ρε Κώστα) Περιβόλα ,Κοντός, Αλωνες, Βαγία, Αγιοι, Αφαία, Πόρτες, Σφεντούρι, Κλειδί, Μονή ,Αγκίστρι, Κοντός Πέρδικα,Παλιαχώρα, Παναγιά Χρυσολεόντισσα και ο καλός μας Αγιος Ανθρωπος ο Νεκτάριος.

Σάββατο 21 Φεβρουαρίου 2009

Η κυβέρνηση και η Κρίση.


Δεν έχουμε ηγέτες στη Γηραιά ήπειρο να επιβληθούν στις εξελίξεις αυτές που όλοι ονομάζουν Κρίση και ζητούν πάλι να φορτώσουν στο πλήθος των Ευρωπαίων πολιτών. Οι κερδοσκοπικές ελίτ έβγαλαν υπερκέρδη από την μία τσέπη τα έβαλαν στην άλλη αυτή των εξωχώριων εταιρειών, στους φορολογικούς παραδείσους μακριά από τη διαδικασία φορολόγησης των κρατών. Οπότε όλα τα δημοσιονομικά βάρη, λιτότητα και στη πλάτη σας κυρίες και κύριοι.

Συλλογική ευθύνη κοινωνικά ελεγχόμενη έλεγε ο Κέυνς για ενέργεια, επικοινωνία, παιδεία και υγεία. Συναγωνισμός από τους πολιτικούς ταγούς στη συσκότιση.

Οι αιτίες της Κρίσης λέει ο καθ. Αδαμάντιος Πεπελάσης στο Σκαι είναι ότι "οι μηχανισμοί επαγρύπνησης δεν ανταποκρίθησαν στις σημερινές συνθήκες " εύρυθμης λειτουργίας........

Ωραία λόγια για την κλεψιά και την εξαπάτηση.

Οι ελληνικές τράπεζες που μυξοκλαίνε τώρα αφου έχουν μοιράσει ΤΑ θαλασσοδάνεια στον όποιο περαστικό από το Καζαχσταν δήλωνε επιχειρηματίας στο γκισέ τους είχαν πέρσι το 2008 κέρδη από 1,5 δις έως 120 εκατ η χειρότερη μόνο στο τελευταίο τρίμηνο ενώ για το πρώτο τρίμηνο του 2009 προβλέπουν κέρδη από 860 εκατ. ευρώ έως 60 εκατ η ασθενέστερη. Το κλειδί της ρευστότητας δεν το κρατά ο Καραμανλής σήμερα και αυτό ας μας προβληματίσει.......

Κατά τα άλλα η κυβέρνηση της ΝΔ βρίσκει τρόπους να ενισχύσει ΑΥΤΟΥς ΤΟΥΣ ΑΝΑΞΙΟΠΑΘΕΙΣ σε βάρος μας. Πιστή στις ιδεολογικές της αγκυλώσεις και αμαρτίες η σημερινή κυβέρνηση ούτε τα καρτέλ στη βενζίνη ή την ακτοπλοϊα είναι ικανή να αντιμετωπίσει, ούτε την κυριαρχία 2-3 πολυεθνικών στο κλάδο τροφίμων και την ακρίβεια των σούπερ μάρκετ. Καταντά άλλα λόγια να βγεί η τετραετία.

Παρακολουθούμε όλοι το κλείσιμο των μικροεπιχειρήσεων και τον αφανισμό της ελληνικής υπαίθρου στο όνομα ακριβών σπόρων και λιπασμάτων. Τα ιδιωτικά κεφάλαια σε υγεία , παιδεία, πολιτισμό και μεταφορές κάνουν ότι γουστάρουν ενέλεκτα.

Και η Κομισιόν λειτουργεί σαν υπερασπιστής των συμφερόντων των κεφαλαιούχων και σε βάρος των συμφερόντων των Ευρωπαιων πολιτών.

Προσέχτε στα ΜΜΕ πως διασπείρουν τρόμο και οδυρμό για εργοστάσια π.χ . αυτοκινητοβιομηχανίες που κινούν τα νήματα και τη κύρια ροή της διαφήμισης σε αυτά. Το χρήμα κύκλους κάνει.

Οι συσχετισμοί δυνάμεων σε κάθε εκλογική αναμέτρηση πρέπει να ανατραπούν υπέρ αυτών που θα βρούν το φοροδιαφεύγον κεφάλαιο και θα το υπερχρεώσουν σε επανατοποθέτηση αναπτυξιακή.


Κοιτάχτε γύρω σας μακριά από παλιές νεοφιλελεύθερες συνταγές ( ακόμα και σε νέο περιτύλιγμα) αναζητήστε τους , συζητήστε το και στηρίχτε τους.

Οταν βλέπουμε τα σκατά μας , αρχικά και ενίοτε, όπως στην άνω φωτογραφία την σταλμένη από τον Κώστα Ζυρίνη ,αγνώστου ακόμα σε μένα καλλιτέχνου , δεν βλέπουμε πίσω μας τα ακόμη χειρότερα.

Την εξαθλίωση των μαζών και την κατάργηση της κοινωνίας πολιτών έστω όπως την αφουγκρασθήκαμε. Μπορούμε και καλύτερα.

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009

Είμαστε όλοι προβοκάτορες;;;


Είμαστε όλοι προβοκάτορες;
Από τον ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥΣΗ

Υπάρχουν και περιπτώσεις
που η αλήθεια σκοτώνει.
Αν την πεις
σίγουρα είσαι ένοχος
και μη ζητάς ελαφρυντικά

Π. Κατράκης, Το δίλημμα


Πρέπει ως λαός να επανεξετάσουμε την «εσωτερική αξία» της δολοφονικής σφαίρας. Από τα τελευταία τραγικά γεγονότα προέκυψε και πάλι η «αμφί»-κουλτούρα των Ελλήνων (αμφι-βολία, αμφι-σβήτηση, αμφι-θυμία, αμφι-ταλάντευση). Μια κουλτούρα αμφί-ροπης ιδεολογικής αιώρησης που τελικά ανισορροπεί όλο το κοινωνικοπολιτικό σύστημα. Ξεκινήσαμε από τη σφαίρα του αστυνομικού, περιπλανηθήκαμε στις πέτρες και στα ρόπαλα, δοξολογήσαμε τις εμπρηστικές επιθέσεις κατά αστυνομικών δυνάμεων και καταλήξαμε σε ριπές Καλάσνικοφ κατά αστυνομικών. Ενας αιματηρός κύκλος βίας μέσα στον οποίο είμαστε όλοι κλεισμένοι (έστω κι αν πιστεύουν ορισμένοι ότι αυτοί είναι απλώς παρατηρητές και σχολιαστές).


Δεν φτάνει όμως που ο καθένας δικαιολογεί/αιτιολογεί τη δική του βία και καταγγέλλει τη βία του όποιου «εχθρού» του, φτάσαμε και στο (ηθικά, κοινωνικά, πολιτικά) απαράδεκτο συμπέρασμα ότι «μια σφαίρα δεν αξίζει όσο μια σφαίρα, άρα μια ζωή δεν αξίζει όσο μια ζωή, άρα κάθε άνθρωπος δεν αξίζει όσο κάθε άνθρωπος».


Μ' ΑΥΤΟ το σκεπτικό καταλήγουμε στο να προβοκάρουμε οι ίδιοι τη ζωή μας αφού όλες οι κοινωνικές ομάδες μπορούν να ερμηνεύσουν με τον δικό τους τρόπο (και για το δικό τους όφελος) αυτή την έσχατη ανισότητα. Προβοκάτσια δεν είναι μόνο το να προκαλείς κάτι και να κρύβεσαι. Είναι επίσης και το να καταγγέλλεις αυτό που προκάλεσες εσύ (σε μια λογική αυτοεκπληρούμενης προφητείας). Είναι, τέλος, και το να δημιουργούμε τους όρους μιας ανελεύθερης δημοκρατίας και μετά ν' απορούμε που οι άνθρωποι με τα μαύρα πιστόλια παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους «στο όνομα -μάλιστα- του ελληνικού λαού».


ΠΡΕΠΕΙ κάποτε να συνεννοηθούμε. Νοείται δημοκρατία που φοβάται ν' αντιδράσει στο έγκλημα λόγω διαφωνούντων ημι-ενόπλων;


ΠΩΣ κατοχυρώνεται η ασφάλεια των πολιτών όταν οι ίδιοι αμφισβητούν συνεχώς τη νομιμοποίηση και την πρόθεση των αρμόδιων οργάνων;


Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ της δημοκρατίας και των ελευθεριών από τις επιβουλές των παρανομούντων αφορά και τις από πάνω αλλά και τις από κάτω εκ-τροπές βίας, καταστολής και εξουσίας (άλλωστε οι όροι του παιχνιδιού είναι λίγο-πολύ ίδιοι). Η (όποια) «προβοκάτσια» της Αστυνομίας δεν καθιστά τους κουκουλοφόρους λαϊκούς αγωνιστές και η (όποια) «προβοκάτσια» των (όποιων) μυστικών υπηρεσιών δεν καθιστά τη δολοφονική απόπειρα κατά των αστυνομικών ενέργεια άνευ πολιτικής αξίας.


ΕΚΤΟΣ ΕΑΝ η εθνική μας τύφλωση και η αμφί-κοπη προοδευτικότητά μας εξισώνουν το (έτσι κι αλλιώς) ελέγξιμο κράτος με το (πάντοτε) ανεξέλεγκτο αντι-κράτος. Μας αξίζει άραγε μια τέτοια αυτο-προβοκάτσια;

Ελευθεροτυπία 12-1-2009

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009

Οι καταπατητές στους Τράχωνες, Γλυφάδα, Υμηττό 3/4


Η πε­ρί­πτω­ση μιας α­γο­ρα­πω­λη­σί­ας. Το κτή­μα των Άνω και Κάτω Τρα­χώ­νων.

Tα προ­η­γού­με­να κε­φά­λαια α­νέ­δει­ξαν τις κε­ντρι­κές ε­ξε­λί­ξεις στα διά­φο­ρα ζη­τή­μα­τα που α­νέ­κυ­πταν κά­θε φο­ρά. Κατ ανάγκη ή­ταν ερ­γα­σί­α πε­ρι­γρα­φής του γε­νι­κού πλαι­σί­ου. Ίσως α­κό­μη να ή­ταν και μό­νο η πα­ρά­θε­ση και ε­πε­ξή­γη­ση ε­πι­στο­λο­γρα­φί­ας της ε­πο­χής ε­κεί­νης .Είναι ένα πλαί­σιο στο ο­ποί­ο δεν φαί­νο­νται οι άν­θρω­ποι που συμ­με­τέ­χουν σε αυ­τό πα­ρά μό­νο με­ρι­κά κύ­ρια πρό­σω­πα και η ε­πι­τρο­πή των Α­θη­νών. Αν δεν υ­πήρ­χε η δυ­να­τό­τη­τα να α­νι­χνευ­θεί η ι­στο­ρί­α της α­γο­ρα­πω­λη­σί­ας ε­νός κτή­μα­τος, οι άν­θρω­ποι που πή­ραν μέρος σε αυτή, οι τρό­ποι που με­τήλ­θαν, και μά­λι­στα ενός με­γά­λου κτή­μα­τος, τό­τε το πιο πά­νω πλαί­σιο θα έ­με­νε ένα πλαί­σιο.
Το το­πω­νύ­μιο Τρά­χω­νες σώ­ζε­ται στην ση­με­ρι­νή Ατ­τι­κή στην Αρ­γυ­ρού­πο­λη των Α­θη­νών, κο­ντά στις εγκαταστάσεις των ε­φη­με­ρί­δων Α­πο­γευ­μα­τι­νή και Ε­λεύ­θε­ρος Τύ­πος. Στην ί­δια α­κρι­βώς πε­ριο­χή το δια­σώ­ζει και ο α­πό 1881 χάρ­της του Γερ­μα­νι­κού Αρ­χαιο­λο­γι­κού Ιν­στι­τού­του του J. Kaupert.
Στην ίδια θέ­ση θα πρέ­πει να ευ­ρί­σκε­το και το χωριό Τρά­χω­νες που α­να­φέ­ρει ο Α. Φι­λα­δελ­φεύς α­να­φέ­ρο­ντας το πο­σό των εμ­βα­τι­κιών που πλήρωναν στους ιε­ρείς κα­τά το 1820 οι κά­τοι­κοι των χω­ριών της Ατ­τι­κής.
Παρ ό­τι το το­πω­νύ­μιο σώ­ζε­ται πά­ντα στην ί­δια πε­ριο­χή της ση­με­ρι­νής Αρ­γυ­ρου­πό­λε­ως στα ό­ρια αυ­τού του τσιφλικιού ευ­ρέ­θη αρ­γό­τε­ρα να πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται και ό­λη η ση­με­ρι­νή πό­λη της Γλυ­φά­δας συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των βου­νών που την πε­ρι­βάλ­λουν. Δη­λα­δή η α­γο­ρά των Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων από τους Οθωμανούς ιδιοκτήτες εί­ναι ο τί­τλος με τον ο­ποί­ο ε­πω­λή­θη ε­κτός της Αρ­γυ­ρου­πό­λε­ως, μέ­ρος του Ελ­λη­νι­κού και ο­λό­κλη­ρη η πό­λη της Γλυ­φά­δας.

Στους μεν Κά­τω Τρά­χω­νες που προσ­διο­ρί­ζε­ται προς το βό­ρειο μέ­ρος του ό­λου κτή­μα­τος προς το Μπρα­χά­μι και α­να­το­λι­κά προς τον τότε Καρ­ρα (νυν Η­λιού­πο­λη) ι­διο­κτή­της μας πα­ρα­δί­δε­ται ό­τι ή­το κα­τά την τουρ­κο­κρα­τί­α ο Μου­φτής των Α­θη­νών Χαμ­ζά. Τον Μου­φτή αυτόν συ­να­ντά­με σε διά­φο­ρα έγ­γρα­φα της Μο­νής Πε­τρα­κη που έ­χει δη­μο­σιεύ­σει ο Δ. Κα­μπού­ρο­γλου στα μνη­μεί­α των Α­θη­νών το 1890-1892, στην ι­στο­ρί­α των Α­θη­νών του Μπε­νι­ζέ­λου α­πό το 1770-1800 , και φυ­σι­κά τους κλη­ρο­νό­μους του και το ό­νο­μα του πολ­λές φο­ρές στα αρ­χεί­α και διά­φο­ρα έγ­γρα­φα της Ελ­λη­νι­κής Ε­πι­τρο­πής του 1831 των Α­θη­νών. Ητο με­γά­λος την η­λι­κί­α κα­τά την ε­πα­νά­στα­ση, αυ­τός που πρότεινε σκλη­ρά α­ντί­ποι­να κα­τά των Α­θη­ναί­ων το 1822 ό­ταν ε­πα­νε­στά­τη­α­σν, και α­πέ­θα­νε στο κά­στρο δεν γνω­ρί­ζου­με πώς. Από τα χο­τζέ­τια πω­λή­σε­ως του κτή­μα­τος του αλ­λά και άλ­λων κτη­μά­των του μας δί­δε­ται η πλη­ρο­φο­ρί­α πως εί­χε τρεις υ­ιούς ζώ­ντας. Τον Αλί, τον Με­χιου­δίν και τον Ου­κια­σέ. Ου­δείς εξ αυ­τών ε­νε­φα­νί­σθη στην Α­θή­να για να πω­λή­σει τις πα­τρι­κές ι­διο­κτη­σί­ες αλ­λά ε­νε­φα­νί­σθη ο πλη­ρε­ξού­σιος τους Χου­σείν υ­ιός του Σου­λει­μά­νη με ε­πι­τρο­πι­κό/πλη­ρε­ξού­σιο κα­μω­μέ­νο στην Προύσ­σα. Ε­πει­δή τα πλη­ρε­ξού­σια των Τούρ­κων αυ­τής της πε­ριό­δου δεν εί­ναι α­ξιό­πι­στα , α­φού ε­γέ­νο­ντο από ζω­ντα­νούς και πεθαμένους ώ­στε να πω­λή­σουν τα κτήματα τους, δί­δω με­γα­λύ­τε­ρη πί­στη στην μαρ­τυ­ρί­α των κατοίκων των χω­ριών της Ατ­τι­κής που τον εμ­φα­νί­ζουν να εί­χε δύ­ο υ­ιούς και μί­α θυ­γα­τέ­ρα. Ο ζών υ­ιός του εί­ναι σί­γου­ρα ο Με­χιου­δίν.

Ο Χαμ­ζά Μου­φτής λοι­πόν θρη­σκευ­τι­κός η­γέ­της των Τούρ­κων της Α­θή­νας ή­ταν μου­τε­βε­λής , ή­τοι προϊστάμενος της διαχειρίσεως των αφιερωμάτων (βα­κου­φί­ων), στο Τζα­μί της Κο­λώ­νας. Είχε και ι­διό­κτη­τα κτή­μα­τα στην Ατ­τι­κή αλ­λά και κτή­μα­τα α­γο­ρα­σμέ­να για λο­γα­ρια­σμό του Τζα­μιού (ήτοι θρη­σκευ­τι­κά α­φιε­ρώ­μα­τα ). Η­το από τους με­γά­λους τούρ­κους κτη­μα­τί­ες της Ατ­τι­κής ό­πως φαί­νε­ται από τις πω­λή­σεις που έ­κα­ναν οι κλη­ρο­νό­μοι του στην Α­θή­να. Την εγ­γο­νή του Χαμ­ζά Νο­φι­ζέ κό­ρη του υ­ιού του Μου­χε­δίν είχε αιχ­μα­λω­τί­σει κα­τά την διάρ­κεια της κα­τα­λή­ψε­ως των Α­θη­νών ο Κώ­στας Λα­γου­μι­τζής, πι­θα­νώς ο αυ­τός υ­πό του Μα­κρυ­γιάν­νη α­να­φε­ρό­με­νος, την εί­χε πά­ει στην Ναύ­πα­κτο με­τά την κα­τά­λη­ψη των Α­θη­νών από τους Τούρ­κους και αφού την εί­χε βα­φτί­σει χρι­στια­νή την πα­ντρεύ­τη­κε ό­πως μα­θαί­νου­με από συμ­βό­λαιο του 1836 του Συμ­βο­λαιο­γρά­φου Α­θη­νών Κ. Κοκ­κί­δη. Το πό­σο ι­σχυ­ρή θέ­ση κα­τεί­χε ο υ­ιός του Μου­χεδ­δίν μπο­ρού­με να δια­πι­στώ­σου­με από γράμ­μα του ι­δί­ου του ρώσου Πρέ­σβη στην Κων/πο­λη προς τον Κα­πο­δί­στρια, που στις 19/9/1830 η Ε­πι­τρο­πή των Α­θη­νών α­πο­στέλ­λει προς τον Κυ­βερ­νή­τη, πα­ρα­δο­θέν εις αυ­τήν υ­πό του ι­δί­ου του Ι­σμα­ήλ Μπέ­η, με το οποίο ζη­τεί­ται να α­πο­δο­θεί αύ­τη στους γο­νείς της. Βέβαια ο Λα­γου­μι­τζής δεν ή­ταν δυ­να­τό να την α­φή­σει αφού συν τοις άλ­λοις περίμενε και γε­ρό με­ρί­διο από τις πω­λή­σεις των ιδιοκτησιών του πα­τέ­ρα της στην Α­θή­να.

Στούς Άνω Τρά­χω­νες που εί­ναι στο νο­τιό­τε­ρο μέ­ρος των Τρα­χώ­νων προς την Γλυ­φά­δα ι­διο­κτή­της ή­το ο Χου­σείν α­γάς ο ε­πι­λε­γό­με­νος Μου­στα­φά Μπέ­ης. Και αυ­τός α­πέ­θα­νε στο Κά­στρο κα­τά την διάρ­κεια της Ε­πα­να­στά­σε­ως. Η­το κτη­μα­τί­ας της Ατ­τι­κής ό­χι ό­μως α­πο τους με­γα­λύ­τε­ρους ό­σο του­λά­χι­στον μπο­ρού­με να δια­πι­στώ­σου­με α­πο τα δια­θέ­σι­μα στοι­χεία. Α­πό πω­λη­τή­ριο της ε­πο­χής μα­θαί­νου­με ό­τι και στην πό­λη της Α­θή­νας είχε οι­κί­α συ­νο­ρεύ­ου­σα με την οι­κί­α του Χαμ­ζα - Μου­φτή, ή­τοι ε­κτός α­πό γεί­το­νες στους Άνω και Κάτω Τρά­χω­νες ή­σαν και γεί­το­νες στην Α­θή­να. Αυ­τό βέ­βαια υ­πον­ο­εί στε­νή φι­λί­α ή κά­ποια συγ­γέ­νεια.
Η οι­κο­γε­νεια­κή του κα­τά­στα­ση αμ­φι­σβη­τει­ται. Στα μεν χο­τζέ­τια του Ι­σμα­ήλ Μπέ­η εμ­φα­νί­ζε­ται να έ­χει ε­να υ­ιό και τρεις θυ­γα­τέ­ρες, τον Ι­σμα­ήλ και τίς Φε­τι­μέ, Σε­ρι­φέ και Χα­φι­ζέ ό­που χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά το ό­νο­μα του Ι­σμα­ήλ έ­χει το­πο­θε­τη­θεί τε­λευ­ταί­ο και με­τά η φρά­σις ό­πως ε­ξη­κρι­βώ­θη κα­τό­πιν κα­ταγ­γε­λί­ας. Με την ι­δια οι­κο­γε­νεια­κή μαρ­τυ­ρεί­ται και α­πο τους μάρ­τυ­ρες κα­τά την ε­ξέ­τα­ση των χο­τζε­τί­ων. Τις δύ­ο θυ­γα­τέ­ρες του τις εί­χε παντρέψει με τους δυο γιού του Γκα­να άλλου Τούρ­κου κτη­μα­τί­α της Α­θή­νας που μπο­ρεί να κα­τα­τα­γεί α­πό ά­πο­ψη γαιο­κτη­σί­ας στους κτη­μα­τί­ες μέν αλ­λά ό­χι στους πο­λύ με­γά­λους των Α­θη­νών, ό­πως ο Χα­τζη Τα­ταρ-Αχ­μέτ, ο Με­λέκ Ε­φε­ντης και ο Κια­μήλ Μπε­ης. Ει­ναι ση­μα­ντι­κό ε­δώ να α­να­φερ­θεί ό­τι α­πο τις μαρ­τυ­ρί­ες των χω­ρι­κών της Ατ­τι­κής, που δεν ε­δώ­θη­σαν ε­πί σκο­πώ α­μέ­σου ε­ξε­τά­σε­ως των χο­τζε­τί­ων αλ­λά ως γε­νι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες στην Ελ­λη­νι­κή ε­ξε­τα­στι­κή ε­πι­τρο­πή ο Μου­στα­φά­μπε­ης μαρ­τυ­ρεί­ται με τέσ­σε­ρις θυ­γα­τέ­ρες και χω­ρίς γυ­ιό. Αν συ­σχε­τί­σου­με την φα­νε­ρή με­ρο­λη­ψί­α των κα­τα­θέ­σε­ων των μαρ­τύ­ρων κα­τά την ε­ξέ­τα­ση του χο­τζε­τί­ου του Ι­σμα­ήλ Μπέ­η, με την ο­θω­μα­νι­κή νο­μο­θε­σία που πε­ριό­ρι­ζε το δι­καί­ω­μα κλη­ρο­νο­μί­ας στις λε­γό­με­νες «Ε­ρα­ζί Μη­ρι­γιε» ή­τοι στις δη­μό­σιες γαί­ες που πα­ρε­χω­ρού­ντο μό­νον προς ε­ξου­σί­α­ση, στους άρ­ρε­νες κλη­ρο­νό­μους, δεν εί­ναι κα­θό­λου α­πί­θα­νο ο λε­γό­με­νος Ι­σμα­ήλ ο υιός του Μου­στα­φά­μπε­η να ή­το ε­φεύ­ρη­μα της στιγ­μής και της α­νά­γκης τό­τε.
Αν κρί­νου­με από τις πω­λή­σεις που έ­κα­ναν οι κλη­ρο­νό­μοι των δύ­ο αυ­τών τούρ­κων στην Αθήνα αλ­λά και α­πό την συγ­γέ­νεια του Μου­φτή με τον Χα­τζη-Τα­ταρ Αχ­μέτ (ο υιός του Μου­φτή Αλί εί­χε νυμ­φευ­θεί θυ­γα­τέ­ρα του Χα­τζη Τα­τάρ-Αχ­μέτ) μπο­ρού­με να συνάγουμε το α­σφα­λές συμπέρασμα ό­τι ο Μου­φτής ή­το με­γα­λύ­τε­ρος γαιο­κτή­μων από τον Μου­στα­φά­μπε­η.

Σύμ­φω­να με τα χο­τζε­τια που έ­χου­με στην διάθεση μας πρώ­τος Έλλην α­γο­ρα­στής και των δύ­ο αυ­τών ο­μού κτη­μά­των φέ­ρε­ται ο Λου­κάς Πύρ­ρος από τα Σά­λω­να. Σε α­ξιό­πι­στο ό­μως και δια­σταυ­ρού­με­νο κα­τά­στι­χο της Ελληνικής Ε­πι­τρο­πής του 1831 πρώ­τος α­γο­ρα­στής των Άνω Τρα­χω­νων φέρεται ο Γε­ώρ­γιος Μω­ραί­της, ο υ­ιός του Α­πο­στό­λη , ή άλ­λως ο Γε­ώρ­γιος Α­πο­στο­λό­που­λος. Στο ό­νο­μα του ό­μως δεν υ­πάρ­χει χο­τζέ­τι. Η λοιπόν δεν εί­χε εκ­δο­θεί χο­τζέ­τι στο ό­νο­μα του και πα­ρη­τη­θη της α­γο­ράς του κτή­μα­τος αυ­τού προ της εκ­δό­σε­ως του ο­ρι­στι­κού Χο­τζε­τί­ου ο­πό­τε και έ­λα­βε το ο­ρι­στι­κό χο­τζέ­τι ο Λου­κάς Πύρ­ρος ή άλ­λως πως το μεταπώλησε στον Λ. Πύρ­ρο ο ο­ποί­ος εν πάση πε­ρι­πτώ­σει φέ­ρε­ται ο πρώ­τος ε­πί­ση­μος Έλλην α­γο­ρα­στής των Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων.


Ο Λου­κάς Πύρ­ρος προ­έρ­χε­ται από τα Σά­λω­να. Εί­ναι από τους Έλληνες α­γο­ρα­στές που α­νέ­πτυ­ξαν ζω­η­ρό­τα­τη και πλούσια δρά­ση στην Α­θή­να ε­κεί­νη την ε­πο­χή. Α­γό­ρα­σε το πιο α­κρι­βό ­σπί­τια της Α­θή­νας, α­γό­ρα­σε τα πιο πά­νω τσιφλίκια αλ­λά κυ­ρί­ως στρά­φη­κε στην α­γο­ρά α­λευ­ρό­μυ­λων και ε­λαιό­μυ­λων στην Α­θή­να. Δα­πά­νη­σε σε α­γο­ρές πε­ρί τις 80.000 γρό­σ­ια και μετά από τους με­γά­λους Έλληνες και ξέ­νους α­γο­ρα­στές θε­ω­ρεί­ται από τους πλέ­ον πλού­σιους κτηματίες των Α­θη­νών. Εί­ναι από τις χαρακτηριστικότερες στιγ­μές της ό­λης ε­κεί­νης πε­ριό­δου η πε­ρι­γρα­φή που κά­νει ο Λ. Τσα­μα­δός του τρό­που με τον ο­ποί­ο ο Λου­κάς Πύρ­ρος τον ε­ξη­πά­τησ­ε και κα­τά­φε­ρε να α­γο­ρά­σει αυ­τός από τους Τούρ­κους έ­να μύ­λο που ή­δη εί­χε συμ­φω­νή­σει να α­γο­ρά­σει ο Τσα­μα­δός. Δεν μας είναι γνω­στή η μέ­χρι τό­τε δρά­ση του και από που ήλ­θε στην Α­θή­να (πιθανώς από τα Σά­λω­να) πάντως ήλ­θε με πολ­λά χρή­μα­τα και τε­λι­κά ε­γκα­τε­στά­θη μο­νί­μως στην Α­θή­να ό­που ασχολήθηκε με τα κτη­μα­τι­κά, με ε­μπο­ρι­κές πρά­ξεις και με την α­ξιο­ποί­η­ση των μύ­λων του. Τα τσιφλίκια τα α­γό­ρα­σε α­ντί πο­σού 7.200 τον Κά­τω τρά­χω­να και α­ντί πό­σού 19.000 τον Ε­πά­νω τρά­χω­να . Κατά πά­σα πι­θα­νό­τη­τα ε­μέ­τρη­σε και αυ­τός την 1η του μη­νός Σα­α­μπάν του Ο­θω­μα­νι­κού η­με­ρο­λο­γί­ου ή­τοι κατά το τέ­λος Δε­κεμ­βρί­ου 1830-αρ­χές Ια­νουα­ρί­ου 1831, του­λά­χι­στον το μέ­γα μέ­ρος του πιο πά­νω πο­σού ε­νώ­πιον του Ι­σμα­ήλ Μπε­η ο ο­ποί­ος βέ­βαια δεν θα πα­ρέ­λει­ψε να λά­βει από τους Τούρ­κους πωλητές το νό­μι­μο μι­κρό δικαίωμα του του 30% Στις 26/1/1831 ό­μως ο Λου­κάς Πύρ­ρος μεταπώλησε τα πιο πά­νω τσιφλίκια στον Κων­στα­ντί­νο Ζω­γρά­φο που ε­νερ­γού­σε και στην πε­ρί­πτω­ση αυ­τή για λο­γα­ρια­σμό του Α. Λου­ριώ­τη. Στο αρ­χεί­ο Λου­ριώ­τη ο ί­διος ο Λου­ριώ­της έ­χει κα­τα­γρά­ψει το πο­σό των 29.520 γροσ­σί­ων για την α­γο­ρά τους. Η δια­φο­ρά των 3.220 γροσ­σί­ων πρέπει να εί­ναι το κέ­ρδο­ς που έ­κα­νε ο Λ. Πύρ­ρος α­πό την με­τα­πώ­λη­ση των Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων. Σύμ­φω­να με το χο­τζέ­τι του Χα­τζή Ι­σμα­ήλ Μπέ­η ο Λ. Πύρ­ρος εί­χε α­γο­ρά­σει τα κτή­μα­τα αυ­τά την 1η του μηνός Σα­μπάν του Ο­θω­μα­νι­κού η­με­ρο­λο­γί­ου, δη­λα­δή πε­ρί το τέ­λος Δε­κεμ­βρί­ου 1830 - αρ­χές Ια­νουα­ρί­ου 1831. Το τό­σο σύ­ντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα για το ο­ποί­ο κράτησε αυ­τήν την ι­διο­κτη­σί­α για λο­γα­ρια­σμό του δεν μπο­ρεί να ε­ξη­γη­θεί μό­νο α­πό το κέρ­δος των 3.200 γροσ­σί­ων. Η ε­μπλο­κή με την πα­ρά­δο­ση της Α­θή­νας στους Έλληνες, η ά­πρα­κτη α­να­χώ­ρη­ση του Ι. Κα­πο­δί­στρια α­πό την Σα­λα­μί­να στις 22 Ια­νουα­ρί­ου 1830, ό­πως και η σχη­μα­τι­ζό­με­νη βε­βαιό­τη­τα για την αρ­νη­τι­κή στά­ση της Ελ­λη­νι­κής Κυ­βερ­νή­σε­ως ως προς την ε­πι­κύ­ρω­ση των τί­τλων των με­γά­λων κτη­μά­των της Ατ­τι­κής, πρέ­πει να έ­παι­ξαν τον ρό­λο τους στην α­πό­φα­ση του Λ. Πύρ­ρου για την τό­σο σύ­ντο­μη με­τα­πώ­λη­ση των Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων.
Ο Κ. Ζω­γρά­φος ό­μως δεν συ­νε­κι­νή­θη από ό­λες τις πιο πά­νω δυ­σκο­λί­ες και προ­χώ­ρη­σε σε αυ­τήν α­γο­ρά με την σύμ­φω­νη βέ­βαια γνώ­μη του Α Λου­ριώ­τη. Δεν πρέ­πει να εί­ναι ά­σχε­τη με αυ­τή τους την α­πό­φα­ση η θέ­ση τους στα πο­λι­τι­κά πράγ­μα­τα της Ελ­λά­δας ε­κεί­νη την ε­πο­χή, που α­σφα­λώς τους ε­πέ­τρε­πε, να λα­βαί­νουν υ­πό­ψη κα­τά τον σχη­μα­τι­σμό των α­πο­φά­σε­ων τους πλη­ρο­φο­ρί­ες που οι αγοραστές σαν τον Λου­κά Πύρ­ρο δεν εί­χαν. Ο Πύρ­ρος λοι­πόν δεν έ­μει­νε ιδιοκτήτης στους Τρά­χω­νες ούτε για έ­να πλή­ρη μή­να. Ο πρώ­τος λοι­πόν μό­νι­μος κά­το­χος των Τρα­χώ­νων ή­ταν ο Αν­δρέ­ας Λου­ριω­της δια του εκ­προ­σώ­που του και πλη­ρε­ξου­σί­ου του στην Α­θή­να προς τον σκο­πό της α­γο­ράς Τουρ­κι­κών κτη­μά­των Κων­στα­ντί­νου Ζω­γρά­φου.
Ο Ανδρέας Λου­ριώ­της εί­ναι ο γνω­στός Έλλην πο­λι­τι­κός με τον μοι­ραί­ο ρό­λο στον α­γώ­να του 1821. Κα­τή­γε­το από την Άρτα και ε­σπού­δα­σε στα Γιάν­νε­να. Ήταν ο αυ­τός που μα­ζί με τον Ιω­άν­νη Ορ­λάν­δο διε­πραγ­μα­τεύ­θη με τό­σο καταστροφικό για την Ελ­λά­δα τρό­πο τα δά­νεια του α­γώ­να στο Λον­δί­νο το 1824-1826.Αν­θρω­πος με μεγάλες πο­λι­τι­κές ε­μπει­ρί­ες και πο­λι­τι­κές δια­συν­δέ­σεις. Κα­τη­γο­ρή­θη­κε σφο­δρά για την δια­χεί­ρι­ση των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων σχε­τι­κά με τα πιο πά­νω δά­νεια. Κοινή ή­ταν η γνώμη εκείνη την ε­πο­χή ότι είχε ω­φε­λη­θεί προσωπικά και για με­γά­λα πο­σά από αυ­τά τα δά­νεια. Προς τού­το μά­λι­στα κα­τε­δι­κά­σθη από το Ε­λε­γκτι­κό Συ­νέ­δριο το 1835 για την κα­τα­βο­λή στο Ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο του μυ­θώ­δους πο­σού για ε­κεί­νη την ε­πο­χή των 835.000. Το ποσό αυ­τό ου­δέ­πο­τε κα­τέ­βαλ­λε στο Ελ­λη­νι­κό δημόσιο, ού­τε καν μέ­ρος του, και α­ντ αυ­τού η­γό­ρα­ζε και πω­λού­σε α­νέ­τως στην Α­θή­να την σημαντική πε­ριου­σί­α που στο με­τα­ξύ εί­χε α­πο­κτή­σει. Ε­κεί­νη την ε­πο­χή ή­το 42 ε­τών και δεν εί­χε πα­ντρευ­τεί α­κό­μη, πράγ­μα που έ­κα­νε το 1835 νυμ­φευό­με­νος την α­δελ­φή του Θ. Κο­μνη­νού, Λου­τσί­κα, κό­ρη του Χα­τζη Κο­μνη­νού /Κάλ­φα.

Ο Κων/νος Ζω­γρά­φος, ο πλη­ρε­ξού­σιος του Α. Λου­ριώ­τη , που τον είδαμε και στα προ­η­γού­με­να κε­φά­λαια, κα­τη­γε­το από τα Κα­λά­βρυ­τα. Γεν­νη­μέ­νος το 1796 εί­χε σπου­δά­σει για­τρός και εί­χε διακριθεί σαν πο­λι­τι­κός στις Ε­θνο­συ­νε­λεύ­σεις του Αρ­γους του 1827 και με­τέ­πει­τα σαν βου­λευ­τής Κα­λα­βρύ­των. Αρ­γό­τε­ρα με­τά την ε­πο­χή αυ­τή, ό­χι πο­λύ αρ­γό­τε­ρα ό­μως, α­νήλ­θε πο­λι­τι­κά και οι­κο­νο­μι­κά , ε­νυμ­φευ­θη την κό­ρη του πά­μπλου­του Μ. Σούτσου το 1835, υπήρξε ο πρώ­τος Έλληνας πρεσβευτής στην Κων/πο­λη το 1834, Υ­πουρ­γός Ε­ξω­τε­ρι­κών και πρω­θυ­πουρ­γεύ­ων γύρω στα 1838 ,πρε­σβευ­τής της Ελ­λά­δος στην Πετρούπολη με­τά τα 1845 και μέχρι τον θά­να­το του. Χω­ρίς οι­κο­γέ­νεια και αυ­τός το 1830. Και χω­ρίς κρα­τι­κή θέ­ση, α­φού ή­ταν α­ντί­θε­τος με τον Ι. Κα­πο­δί­στρια, με μό­νη την ια­τρι­κή του και τις πολ­λές γνω­ρι­μί­ες του με ι­σχυ­ρούς ε­κεί­νους της εποχής ε­πε­λέ­χθη α­πο τον Α. Λου­ριώ­τη για να τον εκ­προ­σω­πή­σει στις α­γο­ρές των Α­θη­νών α­φού ο ί­διος ο Λου­ριώ­της έ­πρε­πε να βρί­σκε­ται στο Λι­βόρ­νο. Στην α­γο­ρά των Τρα­χώ­νων ο Ζω­γρά­φος δεν έ­φθα­σε α­μέ­σως. Πρω­το­ήλ­θε στην Ατ­τι­κή με τον σκο­πό α­γο­ράς κτη­μά­των για λο­γα­ρια­σμό του Λου­ριώ­τη αλ­λά και ι­δι­κό του, τον Σε­πτέμ­βριο του 1830. Α­πό σημαντικότατη ε­πι­στο­λή του -πο­τα­μό προς τον Α. Λου­ριώ­τη εξ Αι­γί­νης την 5/17 Νο­εμ­βρί­ου 1830 μας δί­δει σημαντικότατες πλη­ρο­φο­ρί­ες για το κλίμα ε­κεί­νης της ε­πο­χής. Κρί­νει την πολιτική κα­τά­στα­ση στην Ελ­λά­δα, με προ­σε­κτι­κό τρό­πο ό­μως, γιατί προ­φα­νώς φο­βά­ται μην τυ­χόν πέ­σει το γράμ­μα στα χέ­ρια της α­στυ­νο­μί­ας της ε­πο­χής. Θε­ω­ρεί την θέ­ση του Κα­πο­δί­στρια ε­νι­σχυ­μέ­νη με­τά την πα­ραί­τη­ση του Λε­ο­πόλ­δου. Πλη­ρο­φο­ρεί τον Α. Λαυριώτη για τις τι­μές των κτη­μά­των στην Ατ­τι­κή θε­ω­ρώ­ντας τες ό­χι και τό­σον χα­μη­λές σύμ­φω­να με τις πε­ρι­στά­σεις (ά­ρα­γε πό­σο χα­μη­λές τις ή­θε­λε ο Ζωγράφος;) ένα γρόσι το στρέμ­μα μας παραδίδει ο Μα­κρυ­γιάν­νης ό­τι πωλήθηκε η γη της Ατ­τι­κής από τους Τούρ­κους.
Τον ενημερώνει για το ό­τι ε­πέ­λε­ξε την Ατ­τι­κή για την α­γο­ρά με­γά­λων κτημάτων,
Α) γιατί θα εί­ναι η κα­θέ­δρα του νέ­ου κρά­τους, κατά πά­σα πι­θα­νό­τη­τα,
Β) για­τί με α­σφά­λεια θα πε­ρι­λη­φθεί στα σύ­νο­ρα του νέ­ου Κρά­τους ενώ τού­το δεν το θε­ω­ρεί 100% δε­δο­μέ­νο για την Εύβοια και την Θή­βα,
Δ) για το καλό κλί­μα της Ατ­τι­κής ,
Ε) για­τί θέ­λει να συν­δυά­σει την ευ­χα­ρί­στη­ση από την δια­μο­νή με τον προ­σπο­ρι­σμό των ει­σο­δη­μά­των και
ΣΤ) γιατί α­πέρ­ριπτε τα πλού­σια κτή­μα­τα των Θη­βών ως ε­ντε­λώς α­κα­τάλ­λη­λα για κα­τοι­κί­α και ε­πι­σφα­λή ως προς τα αν θα ε­πι­τρα­πεί στους Τούρ­κους τε­λι­κώς για να τα πω­λή­σουν.
Τον ει­δο­ποιεί για το ό­τι χάρις στον φί­λο του η­γού­με­νο της Και­σα­ρια­νής Ιωσήφ Τα­μπα­κό­που­λο και τη βοήθεια του προ­ξέ­νου της Αυ­στρί­ας Γρο­πί­ου και του Ι.Βλά­χου ή­δη α­γό­ρα­σε το κτή­μα των Στα­μά­των για 30.500 γρόσ­σια, ε­ξη­γεί την δυ­σκο­λί­α για να έ­χει πε­ρισ­σό­τε­ρα χρή­μα­τα ώ­στε να ε­πι­λέ­ξει άλ­λα ή και καλύτερα κτή­μα­τα, ο­μι­λεί πε­ρί των προ­θέ­σε­ων του Φίνλεϊ για την α­γο­ρά κτη­μά­των στην Ατ­τι­κή και μά­λι­στα δί­πλα στη Στα­μά­τα, και ανησυχεί για την κάθοδο του Περ­ρού­κα στην Πε­λο­πόν­νη­σο (πρό­κει­ται για την κα­τά το τέ­λος Ο­κτω­βρί­ου 1830 με­τά­βα­ση του Περ­ρού­κα στο Ναύ­πλιο) και κυ­ρί­ως πε­ρί του εν­δε­χο­μέ­νου να μην ε­πι­κυ­ρω­θούν οι πω­λή­σεις από την κυ­βέρ­νη­ση και μάλιστα των με­γά­λων κτη­μά­των.
Ζη­τεί δε την γνώμη του Λου­ριώ­τη για το αν θα πρέ­πει να προ­χω­ρή­σει σε άλ­λες α­γο­ρές δε­δο­μέ­νης αυτής της αμ­φι­βο­λί­ας. Λό­γω του ε­περ­χό­με­νου χειμώνα ,της ελ­λεί­ψε­ως σπι­τιών στην κα­τε­στραμ­μέ­νη και τουρ­κο­κρα­τού­με­νη Α­θή­να ο Ζω­γρά­φος ή­δη δια­μέ­νει στην Αί­γι­να. Με­τά α­πό αυ­τήν την ση­μα­ντι­κή ε­πι­στο­λή δύ­ο άλ­λες σπου­δαιό­τα­τες ε­πι­στο­λές του ί­διου του Α. Λου­ριώ­τη φω­τί­ζουν πλήρως την σχέ­ση Λου­ριώ­τη - Ζω­γρά­φου. Ε­πι­τα­κτι­κός ο Λου­ριώ­της ως κύ­ριος προς υπηρέτη α­πευ­θυ­νό­με­νος στον Ζωγράφο σε ε­πι­στο­λή του των αρ­χών Δε­κεμ­βρί­ου 1831 τον επιπλήττει δρι­μύ­τα­τα για το ό­τι δεν έ­μει­νε στην Α­θή­να και έ­φυ­γε στην Αι­γι­να.. «Όσο βλέ­πει το έ­να μά­τι του νοι­κο­κύ­ρη δεν βλέ­πουν τα τέσσερα του ξέ­νου». Τον δια­τάσ­σει να ε­πι­στρέ­ψει α­μέ­σως στην Α­θή­να και τον καθησυχάζει για την στάση Περ­ρού­κα λέ­γο­ντας ό­τι ο Κα­πο­δι­στριας δεν έ­χει άλ­λη ε­πι­λο­γή από την α­να­γνώ­ρι­ση της νο­μι­μό­τη­τας των πω­λή­σε­ων. Αφού ο Ζω­γρά­φος ε­πέ­στρε­ψε πράγ­μα­τι στην Α­θή­να στις αρ­χές Ια­νουα­ρί­ου 1831 ή στα μέ­σα Δε­κεμ­βρί­ου 1830, α­μέ­σως προ­έ­βη σε α­γο­ρά οικοπέδων και σε κα­λή τι­μή κο­ντά στην πόλη των Α­θη­νών και πλη­ρο­φο­ρεί τον Λου­ριώ­τη ό­τι δια­πραγ­μα­τεύ­ε­ται και την α­γο­ρά άλ­λων κτη­μά­των εν­νο­ώ­ντας προφανώς και τους Τρά­χω­νες. Ο Λου­ριώ­της του γρά­φει στο τέ­λος Ια­νουα­ρί­ου σχε­δόν α­να­φω­νώ­ντας μέσα από την ε­πι­στο­λή του «Εύγε σου Ζω­γρά­φο μου. Όταν κανείς κα­λά σε ε­πι­βρα­βεύ­ω, δεν εί­χα δίκιο που σού­λε­γα να πάς στην Α­θή­να; Είδες τι ωραία κτή­μα­τα α­γό­ρα­σες και μάλιστα σε υ­πέ­ρο­χη τι­μή ...»
Πε­ραι­τέ­ρω η αλ­λη­λο­γρα­φί­α Λαυριώτη - Ζω­γρά­φου, ό­πως και η ε­πι­στο­λή του Ζωγράφου που σε απάντηση της έ­χει γίνει το γράμ­μα του Λουριώτη του τέ­λους Ια­νουα­ρί­ου 1831, ελ­λείπει. Ε­τσι για το κτή­μα των Τρα­χώ­νων γνω­ρί­ζου­με ο­τι ο Ζω­γρά­φος το διε­πραγ­μα­τεύ­ε­το με­τα­ξυ άλ­λων κτη­μά­των ή­δη στις αρ­χές Ια­νουα­ρί­ου 183. Τό­τε πού η αμ­φι­σβή­τη­ση για την ε­πι­κύ­ρω­ση ή μη των χο­τζε­τί­ων των με­γά­λων κτημάτων ή­ταν σε η­με­ρή­σια διά­τα­ξη. Μά­λι­στα η κυ­ριο­λε­κτι­κή έ­φο­δος του προς το γρα­φεί­ο του Δ. Περ­ρού­κα που ο τε­λευ­ταί­ος πε­ρι­γρά­φει στην α­πό 29/1/1831 ε­πι­στο­λή του προς τον Κυβερνήτη, πρέ­πει να έ­χει γί­νει την ε­πό­με­νη ή με­θε­πό­με­νη η­μέ­ρα της α­γο­ράς του κτή­μα­τος των Τρα­χώ­νων που συ­νέ­βη στις 26/1/1831.
Ο Ζω­γρά­φος έ­χει πλέ­ον δι­πλό λό­γο να εί­ναι λαύ­ρος κατά του Δ. Περ­ρού­κα και κα­τά της Κυ­βερ­νή­σε­ως. Δεν ει­ναι μό­νο το πω­λη­τή­ριο της Στα­μά­τας για το ο­ποί­ο δια­μαρ­τύ­ρε­ται , τώ­ρα έ­χουν προ­στε­θεί και οι Άνω και Κά­τω Τρά­χω­νες. Το ό­τι οι α­γο­ρα­στές ι­δί­ως των με­γά­λων κτη­μά­των της Ατ­τι­κής δεν εί­χαν άλ­λο στην σκέ­ψη τους α­πο το πώς να με­γα­λώ­σουν ό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο μπο­ρούν τις ό­σες πε­ρισ­σό­τε­ρες ι­διο­κτη­σί­ες μπορέσουν να α­γο­ρά­σουν (στις ε­ξευ­τε­λι­στι­κές τι­μές που τα α­γό­ρα­ζαν) δεν υ­πάρ­χει καμ­μί­α αμ­φι­βο­λί­α.
Ήδη α­πο την αλ­λη­λο­γρα­φί­α της Ε­πι­τρο­πής των Α­θη­νών έ­χου­με την πλη­ρο­φο­ρί­α ό­τι ο Γε­ώρ­γιος Λε­βέ­ντης α­γό­ρα­ζε γή α­πο τους Τούρ­κους στην Ε­λευ­σί­να ό­που αυ­τοί δεν εί­χαν δι­καιω­μα να πω­λή­σουν ως κα­τε­χό­με­νη α­πο τους Ελ­λη­νες (α­πό τον αρ­χη­γό Ι. Ρά­γκο).

Τα δια­θέ­σι­μα στοι­χεί­α που μας ε­πι­τρέ­πουν να α­πο­κα­τα­στή­σου­με στοι­χειω­δώς την το­πο­γρα­φί­α του κτή­μα­τος των Άνω Τρα­χώ­νων το 1830-1831 εί­ναι τα ε­ξής. -α/ Το χο­τζέ­τι του Ι­σμα­ήλ Μπέ­η με βά­ση το ο­ποί­ο ε­πω­λή­θη το τσι­φλί­κι στον Λου­κά Πύρ­ρο της 1ης Σα­μπαν
1830.- β/ οι μαρ­τυ­ρί­ες ε­νώ­πιον της ελ­λη­νι­κής ε­πι­τρο­πής στις 27 Ιου­λί­ου 1831.- Και τα δύ­ο πιό πά­νω στοι­χεί­α έ­χουν ά­με­ση σχέ­ση με την α­γο­ρα­πω­λη­σί­α του κτή­μα­τος.- Α­κό­μη μας εί­ναι δια­θέ­σι­μα τα ε­ξής στοι­χεί­α.- γ/ Πρα­κτι­κό ο­ρο­θε­σί­ας της 4 Α­πρι­λί­ου 1824 πε­ρί
των ο­ρί­ων της Βά­ρης και των Τρα­χώ­νων.- δ/ Συμ­βό­λαια του Κ.
Κοκ­κί­δη που α­φο­ρούν εκ­μι­σθώ­σεις βο­σκής της Πυρ­να­ρής και άλ­λες
σχέ­σεις του Α. Λου­ριώ­τη με κολίγους της Πυρ­να­ρής και των
Τρα­χώ­νων .- ε/ Τα υπ α­ριθ­μ. 11353/1840 , 50/1846 και 750/1846
συμ­βό­λαια Συμ­βο­λαιο­γρά­φου Α­θη­νών Κ.Κοκ­κί­δη που α­φο­ρούν στην
πε­ρι­γρα­φή των ο­ρί­ων των κτη­μά­των Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων ο­μού α­πό
τον ί­διο τον Α. Λου­ριώ­τη.- Στο χο­τζέ­τι η ό­λη α­γο­ρα­πω­λη­σί­α
πε­ρι­γρά­φε­ται ως ε­ξής. -Οι κλη­ρο­νό­μοι του Χα­σάν α­γά ( δηλ του
Χου­σείν ) δη­λώ­νουν ό­τι εί­ναι κύ­ριοι ε­κτά­σε­ως γης στη θέ­ση Άνω
Τρά­χω­νες στην ε­παρ­χί­α Α­θη­νών που ο­ρί­ζε­ται ε­κα­τέ­ρω­θεν / υ­πό του
τσιφλικιού Πε­τρά­κη, του τσι­φλι­κί­ου Χα­σαν­λάρ, του τσιφλικιού
Μου­φτή Ε­φέ­ντη και της θα­λάσ­σης/.- Τας δε ε­ντός της ως ά­νω
ε­κτά­σε­ως τέσ­σε­ρις ε­ρει­πω­μέ­νες α­γροι­κί­ες, ε­να ε­ρει­πω­μέ­νο πύρ­γο,
διά­φο­ρα δέν­δρα ο­πω­ρο­φό­ρα και ά­καρ­πα, και ε­ντός της ως ά­νω
ε­κτά­σε­ως και εις θέ­σιν Πουρ­νάρ τέσ­σε­ρις α­γροι­κί­ες, μιά μάν­δρα
και δέ­κα έ­ξη α­λω­νό­το­πους με τα πα­ραρ­τή­μα­τα και τα είς αυ­τούς
υ­πα­γό­με­να πε­ρί­γυ­ρα , πώλησαν α­ντί πο­σού 4.000 γροσ­σί­ων στον
Λου­κά Πύρ­ρο και αυ­τός τα πιό πά­νω τα έ­λα­βε στην κυ­ριό­τη­τα, νο­μή
και κα­το­χή του.- Με­τά την πιό πά­νω πε­ρι­γρα­φή αρ­χί­ζει άλ­λη
πε­ρι­γρα­φή.- Ω­σαύ­τως πωλήσαμε, δη­λώ­νουν οι ί­διοι κλη­ρο­νό­μοι,
α­ντί τι­μή­μα­τος 15.000 γροσ­σί­ων την ε­ντός της πιό πά­νω ε­κτά­σε­ως
υ­πάρ­χου­σα γή ε­κτά­σε­ως α­ρο­τριο­σή­μου ο­κτώ ζευ­γών βο­ών, με­τά των
χει­με­ρι­νών και θε­ρι­νών βο­σκο­τό­πων, α­πο­δε­χθέ­ντες την με­τα­βί­βα­σιν
στον ί­διο( Λου­κά Πύρ­ρο) της κα­το­χής και νο­μής της πιό πά­νω
ε­κτά­σε­ως.- Για να μπο­ρέ­σει να α­ξιο­λο­γη­θεί κά­πως η πιό πά­νω
πε­ρι­γρα­φή έ­ί­ναι α­να­γκαί­ο να συ­σχε­τι­σθεί με τις μαρ­τυ­ρί­ες της 27
Ιου­λί­ου 1831 .- Κα­τέ­θε­σαν λοι­πόν οι μάρ­τυ­ρες.- Ο ε­πά­νω τρά­χω­νας
ό­τι συ­νο­ρεύ­ει με το Χα­σαν­λάρ, α­πό το άλ­λο με του Πε­τρά­κη το με­τό­χι, α­πο το άλ­λο με τα βου­νά των κουρ­σα­λά­δων ό­σον τρέ­χουν τα νε­ρά α­πο το μέ­ρος των Τρα­χώ­νων , με το τσι­φλί­κι του Καρ­ρά και με την θά­λασ­σα .- Αυ­τά για τα σύ­νο­ρα των Α­νω Τρα­χώ­νων .-

Για την έ­κτα­ση κα­τέ­θε­σαν τα ε­ξής εν­δια­φέ­ρο­ντα / Ο ε­πά­νω τρά­χω­νας εί­ναι ε­κτά­σε­ως τεσ­σά­ρων ζευ­γα­ριών και άλ­λα τέσ­σε­ρα ζευ­γά­ρια ευρίσκονται στην Μπερ­να­ρή.- Α­κό­μη ό­τι έ­χει βου­νά , το Μαυ­ρο­βού­νι, και τα κόκ­κι­να βρά­χια.- Ε­δώ πρέ­πει να προστεθεί ό­τι οι
ί­διοι μάρ­τυ­ρες στην κα­τά­θε­ση για το κτή­μα των Κά­τω Τρα­χώ­νων εί­παν ό­τι ο Ε­πά­νω Τρά­χω­νας εί­χε έ­να με­ρί­διο σε α­λυ­κή , ό­που ο Πε­τρά­κης εί­χε τα άλ­λα δύ­ο με­ρί­δια, αλ­λά ό­τι αυ­τό /δηλ. το με­ρί­διο της α­λυ­κής/ δεν ε­πω­λή­θη.- Α­κό­μη ό­τι κα­τέ­θε­σαν και γρα­πτή λεπτομερειακή πε­ρι­γρα­φή των ο­ρί­ων του κτή­μα­τος (ε­ξώ­φυλ­λο ).-

Τα συ­μπε­ρά­σμα­τα πού μπο­ρούν να ε­ξα­χθούν α­πό τα πιό πά­νω στοι­χεί­α εί­ναι τα α­κό­λου­θα.-

ΚΑ­ΤΟΙ­ΚΗ­ΣΗ .Στον ε­πά­νω Τρά­χω­να υ­πήρ­χαν δύ­ο ξε­χω­ρι­στές θέ­σεις κα­τοί­κη­σης. -Δεν μπο­ρούν να προσ­διο­ρι­σθούν στον ση­με­ρι­νό χώ­ρο. -Ει­ναι οι τέσ­σε­ρις ε­ρει­πω­μέ­νες α­γροι­κί­ες και ο πύρ­γος σε κά­ποιο ση­μεί­ο του τσι­φλι­κιού, και οι άλ­λες τέσ­σε­ρις ε­ρει­πω­μέ­νες
α­γροι­κί­ες στην θέση Πουρ­νάρ μα­ζί με μιά μάν­δρα ( με­λισ­σό­μαν­δρα)
και δέκα έ­ξη α­λω­νό­το­πους με τον πε­ρί­γυ­ρο τους.- Με την σει­ρά της
α­να­γρα­φής πρέ­πει να προσ­διο­ρι­στή ο πύρ­γος/ που πρέ­πει να ή­ταν
και η κα­τοι­κί­α του τούρ­κου α­γά ό­ταν θα με­τέ­βαι­νε στο τσι­φλί­κι/
στο ί­διο ση­μεί­ο με τις τέσ­σε­ρις πρώ­τες α­γροι­κί­ες και οι άλ­λες
τέσ­σε­ρις α­γροι­κί­ες στη θέ­ση πουρ­νάρ πρέ­πει να εί­ναι σε
δια­φο­ρε­τι­κό ση­μεί­ο , και να εί­ναι κο­ντά τους οι α­λω­νό­το­ποι και η
με­λισ­σό­μαν­δρα. -Ως προς τους α­λω­νο­τό­πους πρε­πει να εί­μα­στε
ε­πι­φυ­λα­κτι­κοί για την το­πο­θέ­τη­ση ό­λων στο ί­διο ση­μεί­ο στην θέ­ση
Πουρ­νάρ .- Για δύ­ο θέ­σεις κα­τοί­κη­σης συ­νη­γο­ρεί και η κα­τά­θε­ση
των χω­ρι­κών που α­να­φέ­ρουν ξε­χω­ρι­στά τον Ε­πά­νω Τρά­χω­να και
ξε­χω­ρι­στά την Μπερ­να­ρή.- Οι άν­θρω­ποι που έ­με­ναν στον Ε­πά­νω
Τρά­χω­να δεν πρέ­πει να ή­ταν πε­ρισ­σό­τε­ροι α­πό 50 ( ο­κτώ α­γροι­κί­ες,
δηλ. ο­κτώ οι­κο­γέ­νειες κολίγων ε­πί 6 ά­το­μα μέ­σον ό­ρο η κά­θε
οι­κο­γέ­νεια).- Μπο­ρού­με να υ­πο­θέ­σου­με ό­τι μι­σοί έ­με­ναν στον Επάνω
Τρά­χω­να και μι­σοί στην Μπερ­να­ρή, α­φού τα ζευ­γα­ρό­σπι­τα στα ο­ποί­α
έ­με­ναν και στο χο­τζέ­τι α­να­γρά­φο­νται χω­ρι­στά και στις κα­τα­θέ­σεις
των μαρ­τύ­ρων οι καλ­λιερ­γή­σι­μες ε­κτά­σεις /ζευ­γά­ρια/ μοι­ρά­ζο­νται -
τέσ­σε­ρα ζευ­γά­ρια στον Επάνω τρά­χω­να και τέσ­σε­ρα στην Μπερ­να­ρή.-
Ο­λα βέ­βαια τα πιό πά­νω α­φο­ρούν στην προ­ε­πα­να­στα­τι­κή πε­ρί­ο­δο α­φού στα 1830 -1831 δεν εί­χε μεί­νει τί­πο­τε όρ­θιο ώστε να ή­ταν δυ­να­τή η κα­τοί­κη­ση στο τσι­φλί­κι.-

ΧΡΗ­ΣΕΙΣ ΓΗΣ

Η καλ­λιερ­γή­σι­μη γή στον Άνω Τρά­χω­να ή­ταν ο­κτώ ζευ­γά­ρια γης.-/
Τέσσερα στον καθ αυ­τού ε­πά­νω τρά­χω­να και τέσ­σε­ρα στην
Μπερ­να­ρή σύμ­φω­να με τους μάρ­τυ­ρες/.- Γύ­ρω στα 2.500 στρέμ­μα­τα
γης /εφ ό­σον βέ­βαια δεχθούμε το σύ­στη­μα της α­γρα­να­παύ­σε­ως/.-Η
έ­κτα­ση αυ­τή ε­καλ­λιερ­γεί­το σί­γου­ρα α­πο τους κο­λλή­γους του
κτή­μα­τος και γι αυ­τήν θα ε­χρειά­ζο­ντο το λιγότερο 16 κα­λά
βό­δια. -Θα ε­σπεί­ρε­το δη­μη­τρια­κά ,σι­τά­ρι ή κρι­θά­ρι.-/ Γνω­στή η
έλ­λει­ψη δη­μη­τρια­κών στην Ατ­τι­κή και α­να­γκαί­α η καλ­λιέρ­γεια τους
α­κό­μη και σε ό­χι τό­σο γό­νι­μες πε­ριο­χές ό­πως αυ­τή του Ε­πά­νω
Τρά­χω­να. -/Οι δεκαέξι α­λω­νό­το­ποι, δύ­ο για κά­θε ζευ­γά­ρι γης, δηλ.
για 100 στρέμ­μα­τα, πρέ­πει να ή­ταν κο­ντά στις σπειρωμένες
ε­κτά­σεις. -Αν ό­λοι οι α­λω­νό­το­ποι ευρισκόταν στην θέ­ση Πουρ­νάρ
τό­τε και ό­λη η καλ­λιερ­γή­σι­μη γή θα έ­πρε­πε να ευ­ρί­σκε­ται ε­κεί. -Οι
κα­τα­θέ­σεις ό­μως των μαρ­τύ­ρων για ζευ­γά­ρια και στις δύ­ο θέ­σεις
κα­τοί­κη­σης ,θα πρέ­πει να το­πο­θε­τή­σουν α­νά­λο­γα και τους
α­λω­νό­το­πους/ α­ντί­θε­τα δη­λα­δή α­πο την ε­ντύ­πω­ση που ε­ξά­γε­ται α­πο
την σει­ρά α­να­γρα­φής τους στο χο­τζέ­τι/.- Α­μπέ­λια δεν
ε­καλ­λιερ­γού­ντο , ού­τε ε­λιές, τα κύ­ρια δη­λα­δή προιό­ντα της
Ατ­τι­κής δεν υ­πήρ­χαν στον Ε­πά­νω Τρά­χω­να. Μια μό­νο με­λισ­σό­μαν­δρα υ­πήρ­χε που μαρ­τυ­ρεί πα­ρα­γω­γή με­λιού σε μι­κρή ό­μως πο­σό­τη­τα.- Πρε­πει να ή­ταν 20-30 με­λίσ­σια.- Σύμ­φω­να με το χο­τζέ­τι μέ­ρος της γης του τσι­φλι­κιού χρησιμοποιείτο για την βό­σκη­ση
αι­γο­προ­βά­των.- Πό­ση έ­κτα­ση α­να­λο­γι­κά κα­τε­λάμ­βα­νε η έ­κτα­ση για
βο­σκές δεν μπο­ρεί να προσ­διο­ρι­στεί με βά­ση αυ­τό καθ αυ­τό το
χο­τζέ­τι, α­φού η τι­μή των 15.000 γροσ­σί­ων που α­να­φέ­ρε­ται σαν τι­μή
κτή­σε­ως των ζευ­γα­ριών και των βο­σκών δεν προσ­διο­ρί­ζε­ται
ει­δι­κό­τε­ρα.- Ατ­τι­κής.- Ει­ναι βέ­βαιο ό­τι ο α­ριθ­μός των κα­τοί­κων
του Ε­πάνω τρά­χω­να δεν μπο­ρεί να στη­ρί­ξει υ­πό­θε­ση για με­γά­λο
α­ριθ­μό αι­γο­προ­βά­των που να α­νή­καν στον τούρ­κο γαιο­κτή­μο­να α­φού μια τέ­τοια οι­κο­νο­μι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα θα α­παι­τού­σε με­γα­λύ­τε­ρο α­ριθ­μό κα­τοι­κιών. -Α­πό την άλ­λη πλευ­ρά ό­μως η με­γά­λη έ­κτα­ση που α­πο­δί­δε­ται στο τσι­φλί­κι αυ­τό α­πό τους μάρ­τυ­ρες κα­τά την κα­τά­θε­ση
τους της 27/7/1831 α­φή­νει το πε­ρι­θώ­ριο για την υ­πό­θε­ση
ε­νοι­κιά­σε­ως με­γά­λης ε­κτά­σε­ως λι­βα­διών σε νο­μά­δες κτη­νο­τρό­φους,
που ό­πως γνω­ρί­ζου­με α­πο άλ­λες πη­γές χρη­σι­μο­ποιού­σαν την Ατ­τι­κή
για ξε­χει­μα­διά. -Το γλυ­κό κλί­μα σε αυ­τήν πε­ριο­χή της Ατ­τι­κής,
ό­πως και η πρα­κτι­κή ό­λου του 19 αιώ­να αλ­λά και του ει­κο­στού
μπο­ρούν να στη­ρί­ξουν πε­ρισ­σό­τε­ρο αυ­τή την υ­πό­θε­ση.- Εξ άλ­λου ο
συν­δυα­σμός καλ­λιέρ­γειας δη­μη­τρια­κών και ε­νοι­κιά­σε­ως λιβαδιών
χα­ρα­κτη­ρί­ζει γε­νι­κά την λει­τουρ­γί­α του τσιφλικιού σαν
οι­κο­νο­μι­κής μο­νά­δας

ΤΙ­ΜΕΣ Α­ΓΟ­ΡΑΣ

Τα ο­κτώ γκρε­μι­σμέ­να σπί­τια του Ε­πά­νω Τρά­χω­να και της Μπερ­να­ρής, η με­λισ­σό­μαν­δρα και οι δεκαέξι α­λω­νό­το­ποι α­γο­ρά­στη­καν για 4.000 γρόσ­σια.- Τα ο­κτώ ζευ­γά­ρια γης, που ε­καλ­λιερ­γεί­το, και οι
θε­ρι­νές και χει­με­ρι­νές βο­σκές για 15.000 γρόσ­σια.- Ει­ναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ό­τι στην πε­ρι­γρα­φή των α­λω­νο­τό­πων που ε­πω­λή­θη­σαν ση­μειώ­νε­ται ρη­τά ό­τι υ­πά­γο­νται σε αυ­τούς και τα πα­ραρ­τή­μα­τα και ο πε­ρί­γυ­ρος τους. - Ε­δω πρέ­πει να σημειωθεί το ε­ξής.- Αν πράγ­μα­τι ο α­γο­ρα­στής, ό­πως ε­νε­φα­νί­ζο­ντο με­τέ­πει­τα, είχε α­γο­ρά­σει κα­τά πλή­ρη κυ­ριό­τη­τα ό­λη την έ­κτα­ση που α­πο­δί­δουν στο τσι­φλί­κι οι μαρ­τυ­ρί­ες, δηλ έ­κτα­ση 40.000 στρεμ­μά­των , τό­τε τι έν­νοια εί­χε ει­δι­κά για τους α­λω­νό­το­πους να α­να­γρά­φε­ται ό­τι πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται σε αυ­τούς και οι πε­ρί­γυ­ροι ?

Η α­να­λο­γί­α της τι­μής πω­λή­σε­ως των ζευ­γα­ριών, δη­λα­δή της καλ­λιερ­γή­σι­μης γης, του Επάνω Τρά­χω­να και του Κά­τω Τρά­χω­να πρέ­πει να προ­σε­χθεί ι­διαί­τε­ρα.- Τα δύ­ο ζευ­γά­ρια γης του Κά­τω Τρά­χω­να, χω­ρίς λιβάδια, ε­πω­λή­θη­σαν για 6.000 γρόσ­σια.- Αφού λοι­πόν τα ο­κτώ ζευ­γά­ρια του Ε­πά­νω Τρά­χω­να ε­πω­λή­θη­σαν για 15.000 γρόσ­σια , τό­τε το πο­σό που α­να­λο­γού­σε στα λιβάδια βο­σκής του Ε­πά­νω Τρά­χω­να εί­ναι α­σή­μα­ντο. -Τού­το ό­μως έρ­χε­ται σε α­ντί­φα­ση με τις υ­πο­θέ­σεις και τα συ­μπε­ρά­σμα­τα α­πό την χρήσεις γης του τσι­φλι­κιού.- Δυο μπο­ρεί να εί­ναι οι πιθανές ε­ξη­γή­σεις. -α/ ή τα λι­βά­δια του Ε­πάνω Τρά­χω­να ή­ταν μι­κρά σε έ­κτα­ση, ή β/ εί­χαν
ε­λά­χι­στη α­ξί­α. -Η δεύ­τε­ρη ε­ξή­γη­ση δεν μπο­ρεί να ευ­στα­θή­σει αν δε­χθού­με το ε­νοί­κιο α­πο τις βο­σκές σαν ση­μα­ντι­κό έ­σο­δο του τσι­φλι­κιού, και η πρώ­τη πά­λι δεν μπο­ρεί να προ­χω­ρή­σει αν λάβου­με υ­πό­ψη τις μαρ­τυ­ρί­ες της 27/7/1831 αλ­λά και το πρα­κτι­κό ο­ρο­θε­σί­ας του 1824 που φτά­νουν τα ό­ρια του τσιφλικιού μέ­χρι την ση­με­ρι­νή Βού­λα .-Τι μέ­νει σαν άλ­λη πι­θα­νή ε­ξή­γη­ση λοι­πόν ? Ο ί­διος ο Α. Λου­ριώ­της μάς πα­ρέ­δω­σε μιά πράγ­μα­τι ε­ντυ­πω­σια­κή διέ­ξο­δο ό­ταν στο υπ α­ριθ­μ.11353/ 1840 συμ­βό­λαιο του Κο­σμά Κοκ­κί­δη α­να­γρά­φει σαν σύ­νο­ρο του κτή­μα­τος των Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων τον ί­διο τον Μου­στα­φά­μπε­η, δη­λα­δή τον Τούρ­κο α­γά που ή­ταν κύ­ριος του τσι­φλι­κιού προ της ε­πα­να­στά­σε­ως. -Σε αυ­τή την ε­ξή­γη­ση δί­νει πε­ραι­τέ­ρω στή­ρι­ξη και η κα­τά­θε­ση των μαρ­τύ­ρων της 27/7/1831 α­φού τμή­μα της α­λυ­κής στα σημερινά σύ­νο­ρα Βού­λας- Γλυ­φά­δας και που α­νή­κε κατ αυ­τούς στον Επάνω Τρά­χω­να του Μου­στα­φά­μπε­η δεν εί­χε πω­λη­θει στον Α. Λου­ριώ­τη.- Μιά άλ­λη ε­ξή­γη­ση θα ή­ταν να δε­χθού­με τα τσι­φλί­κια Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων σαν ε­κτά­σε­ων καλ­λιέρ­γειας δη­μη­τρια­κών και μι­κρών λει­βα­δί­ων για βο­σκές λί­γων αι­γο­προ­βά­των που έ­βο­σκαν οι κολίγοι του κτή­μα­τος .- Σε τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση θα πρέ­πει να εί­ναι ε­ντε­λώς ψευ­δείς οι μαρ­τυ­ρί­ες της 27/7/1831 αλ­λά και το πρα­κτι­κό ο­ρο­θε­σί­ας του 1824.-

ΣΥΝ­ΘΗ­ΚΕΣ ΔΙΑ­ΒΙΩ­ΣΗΣ-ΕΡ­ΓΑ­ΣΙΑΣ

Δεν υ­πάρ­χει αμ­φι­βο­λί­α ό­τι οι συν­θή­κες κα­τοι­κί­ας στον Ε­πά­νω Τρά­χω­να και στην Μπερ­να­ρή ή­ταν ά­θλιες πριν την ε­πα­νά­στα­ση του 1821.- Βέβαια το 1830 δεν υ­πήρ­χαν ού­τε αυ­τά τα ά­θλια σπι­το­κά­λυ­βα . Οι ο­κτώ-δέ­κα οι­κο­γέ­νειες κολίγων που ζού­σαν στον ε­πά­νω τρά­χω­να και στην Μπερ­να­ρή προ του 1821 δεν γνω­ρί­ζου­με με βε­βαιό­τη­τα α­πό που προ­ήρ­χο­ντο.- Ού­τε μπο­ρεί να ε­ξα­χθεί α­σφα­λές συμπέρασμα α­πο την ύ­παρ­ξη κολίγων α­πο τα Μέ­θα­να στην Πυρ­να­ρή το 1836 α­φού εί­ναι πι­θα­νό να τους με­τέ­φε­ρε ε­κεί με­τά το 1830 ο Α. Λου­ριώ­της.- Η ερ­γα­σί­α τους ή­ταν η σπο­ρά των χω­ρα­φιών και η βό­σκη­ση αι­γο­προ­βά­των σε κλί­μα­κα οι­κια­κής οι­κο­νο­μί­ας.-. -Θα πρέ­πει να υ­πήρ­χαν στον ε­πά­νω Τρά­χω­να γύ­ρω στα 16- 20 βό­δια για ζευ­γά­ρι, λί­γα μι­κρά μο­σχά­ρια, γύ­ρω στα 100-150 αι­γο­πρό­βα­τα, 5-10 α­λο­γο­φο­ρά­δες, λί­γα γου­ρού­νια και καμ­μιά τρια­ντα­ριά μελ­ί­σια.- Λό­γω των δύ­ο ξεχωριστών ση­μεί­ων κα­τοί­κη­σης πρε­πει να δεχθούμε ό­τι και τα πιό πά­νω διε­μοι­ρά­ζο­ντο α­να­λό­γως.- Κά­ποιοι μι­κροί κήποι για λα­χα­νι­κά και ι­σως λίγες ρί­ζες α­μπέ­λι για οικιακή χρή­ση.- Κά­ποια α­πα­σχό­λη­ση πρέ­πει να έ­δι­νε το μά­ζε­μα του ε­λαιο­κάρ­που κα­τά τον χει­μώ­να , αν έ­με­νε ε­λεύθε­ρος χρό­νος α­πό την βο­σκή των ζώ­ων, α­πα­σχό­λη­ση βέ­βαια ό­χι στους τρά­χω­νες αλ­λά σε άλ­λα μέ­ρη της Ατ­τι­κής .-Ξύ­λευ­ση πρέ­πει να γι­νό­ταν στα ά­γρια δέν­δρα του τσι­φλι­κιού αλ­λά και στον κο­ντι­νό Υμηττό -

Η σχέ­ση κολίγου -γαιο­κτή­μο­να δεν πρέ­πει να ή­ταν δια­φο­ρε­τι­κή α­πό την γε­νι­κή ε­πι­τό­πια συ­νή­θεια της Ατ­τι­κής.-2/3 της σο­διάς των δη­μη­τρια­κών στον τούρ­κο τσι­φλι­κά α­γά εφ ό­σον αυ­τός προ­μή­θευε τα ζώ­α και τον α­να­γκαί­ο ε­ξο­πλι­σμό για την γε­ωρ­γι­κή καλ­λιέρ­γεια και
1/3 στους κολίγους, 1/2 στους κολίγους και 1/2 στον γαιο­κτή­μο­να στην πε­ρί­πτω­ση που τα ζώ­α αλ­λά και η κα­τοι­κί­α α­νή­καν στον κολίγα. -Στην πε­ρί­πτω­ση των Τρα­χώ­νων μάλ­λον πρέ­πει να ί­σχυε η πρώ­τη πε­ρί­πτω­ση.-

Οι κολίγοι των Τρα­χώ­νων πρέ­πει να ή­ταν πο­λύ φτω­χοί.- Κα­νέ­νας δεν εί­χε ι­διο­κτη­σί­α στους τρά­χω­νες. -Ο Συ­με­ών Τρί­μης πού εί­χε ι­διό­κτη­τη με­λισ­σό­μαν­δρα στον Κά­τω Τρά­χω­να σύμ­φω­να και με την μαρ­τυ­ρί­α της 27/7/1831 αλ­λά και με με­τέ­πει­τα δι­κα­στι­κές α­πο­φά­σεις ,δεν ή­ταν κολίγος στο τσι­φλί­κι. -Ε­δώ πρέ­πει να
ση­μειω­θεί η ι­διαι­τε­ρό­τη­τα των σχέ­σε­ων ι­διο­κτη­σί­ας στην προ­ε­πα­να­στα­τι­κή ε­πο­χή στην Ατ­τι­κή.- Ο Τρί­μης ή­ταν ι­διο­κτή­της κα­τά πλή­ρη μά­λι­στα κυ­ριό­τη­τα με­λισ­σό­μαν­δρας σε μιά πε­ριο­χή που υ­πε­τί­θε­το ό­τι ως τσι­φλί­κι α­νή­κε σε έ­ναν μό­νο κύ­ριο.- Α­σφα­λώς το ε­πί­πε­δο ζω­ής μό­λις και θα ή­ταν αρ­κε­τό για την α­πλή α­να­πα­ρα­γω­γή
αυ­τών των αν­θρώ­πων.-

ΣΥ­ΝΟ­ΡΑ - Ε­ΚΤΑ­ΣΗ

Ο­ταν α­γό­ρα­σε τους Τρά­χω­νες ο Κ. Ζω­γρά­φος υ­πό τις ο­δη­γί­ες του Α. Λου­ριώ­τη τα σύ­νο­ρα τους προσ­διο­ρί­ζο­ταν ως ε­ξής.- Των μεν Κά­τω Τρα­χώ­νων το Μπρα­χά­μι, ο Καρ­ράς/ Η­λιού­πο­λη/ο Πε­τρά­κης ,η μο­νή Πε­τρά­κη δη­λα­δή, και Υμηττός, το Χα­σά­νι.- Των Άνω Τρα­χώ­νων οι Κά­τω Τρά­χω­νες, ο Πε­τρά­κης , το Χα­σά­νι και η θά­λασ­σα.- Η σχε­τι­κή α­ο­ρι­στί­α των πιό πά­νω συ­νό­ρων α­πο­σα­φη­νί­ζε­ται α­πο τον ί­διο τον Λου­ριώ­τη 10 και 16 έ­τη με­τά ό­ταν το­πο­θε­τεί τα σύ­νο­ρα του κτή­μα­τος του με­τα­ξύ Μπρα­χα­μί­ου, Χα­σα­νί­ου, Καρ­ρά και
Θα­λάσ­σης. -Η­τοι και τα δύ­ο κτή­μα­τα του ο­μού , με τί­τλο κτή­σε­ως τα
χο­τζέ­τια των Τούρ­κων δεν έ­φθα­ναν πέ­ραν του ση­με­ρι­νού Χα­σα­νί­ου,
ή­τοι του ση­με­ρι­νού Ελ­λη­νι­κού χω­ρίς βέ­βαια να πε­ριέ­χουν βου­νά
ε­ντός αυ­τών .-Βέβαια τα σύ­νο­ρα αυ­τά τα το­πο­θε­τεί με βά­ση τους
τί­τλους του, ή­τοι τα χο­τζέ­τια των Τούρ­κων και τις συ­να­κό­λου­θες
ε­γκρί­σεις 594 και 669 της με­τέ­πει­τα Ε­πι­τρο­πής Ε­ξε­τά­σε­ως των
Ο­θω­μα­νι­κών ιδιοκτησιών του έ­τους 1842. -Η Γλυ­φά­δα ό­πως εί­ναι
φυ­σι­κό πα­ντε­λώς α­που­σιά­ζει α­πο τους τί­τλους του.- Το ση­μα­ντι­κό
και εν­δια­φέ­ρον ό­μως εί­ναι ό­τι ή­δη α­πο του 1839 ο Λου­ριώ­της
ε­ξε­μί­σθω­νε την βο­σκή των Άνω Τρα­χώ­νων υ­πό την ο­νο­μα­σί­α /Πυρ­να­ρή/ σε διά­φο­ρους βο­σκούς για χει­μα­διά, και ό­μως στα πιό πά­νω συμ­βό­λαια σα­φώς δεν συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει την Πυρ­να­ρή στα ό­ρια του τσιφλικιού του παρ ό­τι οι μαρ­τυ­ρί­ες της 27/7/1831 δια­βε­βαί­ω­ναν
πε­ρί του ό­τι συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νε­το ό­λη η πε­ριο­χή αυ­τή ε­ντός του
τσιφλικιού του.- Α­πό την α­νά­γνω­ση και ε­ξέ­τα­ση των χο­τζε­τιών των
Άνω και Κά­τω Τρα­χώ­νων εί­ναι δυ­σχε­ρές να προσ­διο­ρι­στούν τα σύ­νο­ρα των κτη­μά­των αυ­τών .- Η έ­κτα­ση τους ό­μως στα χο­τζέ­τια σα­φώς προσ­διο­ρί­ζε­ται ως δέ­κα ζευ­γα­ριών γης ( ο­κτώ των Άνω Τρα­χώ­νων και δύ­ο των Κά­τω Τρα­χώ­νων/.-Με την υ­πό­θε­ση ό­τι το ζευ­γά­ρι στους Τρά­χω­νες δεν πρέ­πει να υ­πε­ρέ­βαι­νε τα 100 στρέμ­μα­τα, κατ α­νώ­τα­το ό­ριο α­φού η γή των Τρα­χώ­νων δεν ή­ταν πρώ­της ποιό­τη­τας, και με την ε­πό­με­νη υ­πό­θε­ση ό­τι η καλ­λιερ­γή­σι­μη γή ορ­γω­νό­ταν με το σύ­στη­μα της α­γρα­να­παύ­σε­ως , προ­κύ­πτει έ­κτα­ση καλ­λιερ­γή­σι­μης γης για τους μεν Κά­τω Τρά­χω­νες 600 στρεμ­μά­των ,για δε τους Άνω τρά­χω­νες έ­κτα­ση καλ­λιερ­γή­σι­μης γης 2.500 στρεμ­μά­των/ αν βέ­βαια δεν ορ­γώ­νο­νταν η γή με το σύ­στη­μα της α­γρα­να­παύ­σε­ως οι πιό πά­νω α­ριθ­μοί μειώ­νο­νται στο 1/3.-

Α­πό την έ­κτα­ση των 2.500 στρεμ­μά­των υ­πάρ­χει τε­ρά­στια α­πό­στα­ση μέ­χρι τον α­ριθ­μό των 30.000 πε­ρί­που στρεμ­μά­των πε­δι­νής ε­κτά­σε­ως που βρέ­θη­κε να κα­τα­λαμ­βάνει το τσι­φλί­κι των Άνω Τρα­χώ­νων ,πλέ­ον βε­βαί­ως και άλ­λων 15.000 στρεμ­μά­των ο­ρει­νής ε­κτά­σε­ως στον Υ­μητ­τό.- Αν δε­χθού­με την έ­κτα­ση αυ­τών των λιβαδιών φθά­νου­με σε έ­ναν α­ριθ­μό 40.000 στρεμ­μά­των βο­σκής. -Μια τέ­τοια με­γά­λη έ­κτα­ση για την βο­σκή ζώ­ων α­σφα­λώς και θα ή­ταν ση­μα­ντι­κής πε­ριου­σια­κής α­ξίας .- Το τί­μη­μα ό­μως των 15.000
γροσ­σί­ων, μό­λις και αρ­κεί για να κα­λύ­ψει την α­ξί­α της καλ­λιερ­γή­σι­μης ε­κτά­σε­ως των ο­κτώ ζευ­γα­ριών .- Αλ­λά και την μαρ­τυ­ρί­α του Μα­κρυ­γιάν­νη να δε­χθού­με για τι­μή πω­λή­σε­ως ε­νός
γροσ­σί­ου το στρέμ­μα και πά­λι δεν μπο­ρού­με να φθά­σου­με στο ύ­ψος
των πιό πά­νω α­ριθ­μών .
- Ο Υ­μητ­τός πε­ρι­λαμ­βά­νο­νταν στα ό­ρια του τσιφλικιού των Άνω Τρα­χώ­νων? Σύμ­φω­να με τα χο­τζέ­τια ό­χι.-
Σύμ­φω­να με τις μαρ­τυ­ρί­ες της 27/7/1831 ναι. - Σύμ­φω­να με το
πρα­κτι­κό της ο­ρο­θε­σί­ας του 1824 μάλ­λον ό­χι. - Σύμ­φω­να με τα συμ­βό­λαια του 1840-1846 ό­χι. Σύμ­φω­να με τα συμ­βό­λαια μέ­χρι του 1894 ό­χι.- Σύμ­φω­να με τα συμ­βό­λαια με­τά το 1894 ναι.- Προ­φα­νές ό­τι το ζή­τη­μα αυ­τό χρή­ζει ει­δι­κό­τε­ρης ε­ξε­τά­σε­ως.- Οι μάρ­τυ­ρες πε­ρι­λαμ­βά­νουν τον Υ­μητ­τό στα ό­ρια του τσι­φλι­κιού .- Στην κα­τά­θε­ση ό­μως που έ­δω­σαν στην ε­πι­τρο­πή στις 27/7/1831 α­να­φέ­ρουν σαν βου­νά που πε­ρι­λαμ­βά­νει το κτή­μα το Μαυ­ρο­βού­νι και τα κόκκινα βρά­χια /δη­λα­δή το μέ­ρος του Υ­μητ­τού πά­νω α­πό την ση­με­ρι­νή Τερ­ψι­θέ­α Γλυ­φά­δας / χω­ρίς να α­να­φέ­ρουν τί­πο­τε για το υ­πό­λοι­πο μέ­ρος του Υ­μητ­τού πά­νω α­πό την υ­πό­λοι­πη ση­με­ρι­νή Γλυ­φά­δα
. –Στο ε­ξώ­φυλ­λο / ει­δι­κότε­ρη πε­ρι­γρα­φή/ ό­μως που έ­δω­σαν οι ί­διοι
μάρ­τυ­ρες στην ε­πι­τρο­πή, πε­ρι­λαμ­βά­νουν και αυ­τό το μέ­ρος του
Υ­μητ­τού. -Η πε­ρι­γρα­φή αυ­τή έ­γι­νε α­πο αυ­τούς για ε­ξει­δί­κευ­ση και
λε­πτο­με­ρή κα­τα­γρα­φή του κτή­μα­τος.- Ει­ναι ο­μως δυ­να­τόν η
ε­ξει­δί­κευ­ση του γε­νι­κού να το υ­περ­βαί­νει? Οι πιό πά­νω μαρ­τυ­ρί­ες
θα μπο­ρού­σαν να στη­ρί­ξουν βά­σι­μα την ά­πο­ψη για τό ό­τι το
τζι­φλί­κι πε­ριε­λάμ­βα­νε και μέ­ρος του Υ­μητ­τού πά­νω α­πό την
ση­με­ρι­νή Γλυ­φά­δα ή και ο­λό­κλη­ρο το Βου­νά αν/ α/οι μαρ­τυ­ρί­ες
αυ­τές ή­ταν υ­πε­ρά­νω πά­σης υ­πο­ψί­ας, πράγ­μα που δεν συ­νέ­βαι­νε α­φού και εί­χαν πλη­ρω­θεί α­πό τον ί­διο τον Α. Λου­ριώ­τη, β/ δεν υ­πήρ­χαν δια­φο­ρές με­τα­ξύ ε­ξω­φύλ­λου και κα­τα­θέ­σε­ως στην ε­πι­τρο­πή, γ/ δεν υ­πήρ­χαν τα συμ­βό­λαια του 1840 και 1846 ό­που ό ί­διος ο Α.
Λου­ριώ­της δεν α­να­φέ­ρει τί­πο­τε πε­ρί Υ­μητ­τού.- Ο­πως μα­θαί­νου­με α­πο το αρ­χεί­ο Λου­ριώ­τη στο ΕΙΕ οι μαρ­τυ­ρί­ες αυ­τές ή­ταν πλη­ρω­μέ­νες
α­ντί του πο­σού των 400 πε­ρί­που γροσ­σί­ων ό­πως άλ­λω­στε και οι
μαρ­τυ­ρί­ες του κτή­μα­τος της Στα­μά­τας α­ντί του πο­σού των 100
γροσ­σί­ων. -Οι μάρ­τυ­ρες που ε­ξε­τά­στη­καν ή­ταν ο Γιάν­νης Κα­ρα­γιάν­νης, ο Στα­μά­της Τρα­κά­δας και ο Στά­μος Τζι­μπι­δης.- Ο πρώ­τος ει­ναι μό­νι­μος μάρ­τυς για πά­μπολ­λα κτή­μα­τα των Α­θη­νών το 1831 καθ ό­τι δε­κα­τι­στής κα­τά την Τουρ­κο­κρα­τί­α είχε λόγο και
γνώ­σεις πε­ρί των ο­ρί­ων των κτη­μά­των και ό­πως φαί­νε­ται αυ­τή του η ι­διό­της πολ­λα­πλώς ερ­μη­νεύ­θη και α­ξιο­ποι­ή­θη ε­κεί­νη την ε­πο­χή και οι άλ­λοι δύ­ο ή­ταν κολίγοι του κτή­μα­τος στους Τρά­χω­νες.- Α­πό την συ­σχέ­τι­ση ό­λων των πιό πά­νω στοι­χεί­ων , α­ντι­φα­τι­κών και α­ντί­θε­των η γνώ­μη που πρέ­πει βά­σι­μα να υ­πο­στη­ρι­χθεί εί­ναι ό­τι ο Υ­μητ­τός, ό­πως άλ­λω­στε και μέ­ρος της ση­με­ρι­νής Γλυ­φά­δας, δεν ε­πω­λή­θη α­πο τους κλη­ρο­νό­μους του Μου­στα­φά­μπε­η στον Α. Λου­ριώ­τη και ό­τι ο ί­διος ο Λου­ριώ­της, δια του Κ. Ζω­γρά­φου αρ­χι­κά, και ο ί­διος με­τέ­πει­τα
ε­πε­χεί­ρη­σαν με διά­φο­ρους τρό­πους , ε­λιγ­μούς και υ­πα­να­χω­ρή­σεις/
α­νά­λο­γα με την πε­ρί­στα­ση/ να εμ­φα­νί­σουν το κτή­μα με­γα­λύ­τε­ρο α­πό αυ­τό που οι ί­διοι α­γό­ρα­σαν α­πό τους κλη­ρο­νό­μους του Μου­στα­φά­μπε­η.-

Α­ξί­ζει α­κό­μη να προ­στε­θεί ό­τι οι μαρ­τυ­ρί­ες της 27/7/1831 ου­δέ­πο­τε α­πε­τέ­λε­σαν α­ντι­κεί­με­νο ε­ξε­τά­σε­ως ο­ποιασ­δή­πο­τε κρα­τι­κής αρ­χής α­φού/ α. -Δεν ε­στά­λη­σαν α­πο την τό­τε Ε­πι­τρο­πή προς την Κυ­βέρ­νη­ση Κα­πο­δί­στρια α­φού της εί­χε α­πα­γο­ρευ­τεί να στέλ­λει
τέ­τοιου ειδούς κτή­μα­τα για να ε­πι­κυ­ρω­θούν οι τί­τλοι τους β.- δεν μνη­μο­νεύ­ο­νται ου­δό­λως στις ε­γκρι­τι­κές α­πο­φά­σεις του 1842 με α­ριθ­μό 594 και 669 που α­φο­ρούν τους Άνω και Κά­τω Τρά­χω­νες.- Προ­σέ­τι οι Άνω και Κά­τω Τρά­χω­νες εί­ναι το τε­λευ­ταί­ο τσιφλίκι της
Ατ­τι­κής που ε­νε­κρί­θη ο τί­τλος του και ο Λου­ριώ­της δεν δήλωσε τα
δά­ση που θα έ­πρε­πε να πε­ριέ­χο­νται ε­ντός του κτή­μα­τος του,
σύμ­φω­να του­λά­χι­στον με την ο­ριο­θέ­τη­ση των μαρ­τυ­ρι­κών κα­τα­θέ­σε­ων, ώ­στε να α­να­γνω­ρι­στούν σαν ι­διω­τι­κά σύμ­φω­να με τον νό­μο της 29/11/1836 για την α­να­γνώ­ρι­ση των ι­διω­τι­κών δα­σών .-


3ο Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι πωλήσεις των Οθωμανικών Ιδιοκτησιών της Αττικής. 1830-1831»του Θωμά Δρίκου.
Μάρτης 1993. εκδόσεις Τροχαλία.

Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2009

Ποιός σκότωσε τον Ιπποκράτη;

«Ποιός σκότωσε τον Ιπποκράτη;
Κρίση στο Ιπποκρατικό Λειτούργημα
στη σημερινή εποχή»

Φώτης Παυλάτος
Ομότιμος Καθηγητής Παν. Αθηνών.

Από το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα και μέχρι σήμερα, συσσωρεύονται με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό, στοιχεία τα οποία υποδηλούν ότι το πατροπαράδοτο Ιπποκρατικό Λειτούργημα διέρχεται, σε διεθνή κλίμακα, μια βαθιά κρίση, η οποία μπορεί να αποβεί ακόμη και μοιραία όσον αφορά στην ηθική ταυτότητα του ιατρικού επαγγέλματος αλλά και καταστροφική για το σύνολο της Κοινωνίας η οποία είναι και ο τελικός αποδέκτης των υπηρεσιών υγείας.
Για μισό και πλέον αιώνα ως ιατρός είχα το προνόμιο να είμαι μάρτυρας της «μεταμόρφωσης» της ιατρικής επιστήμης, ως κλινικός ιατρός, δάσκαλος και ερευνητής. Οι αλλαγές που σημειώθηκαν στην πρόοδο και εξέλιξη ιδιαίτερα στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας, της Τεχνο-και Βιο- Ιατρικής είναι πραγματικά εντυπωσιακές και σε μερικές περιπτώσεις εγγίζουν τα όρια του «θαύματος». Συγχρόνως όμως έζησα και τις μεταβολές σε διεθνή κλίμακα της προσωπικότητας των λειτουργών υγείας από τον «Ιππότη» ιατρό στον καλούμενο «προμηθευτή» υγείας (health provider) που ευτυχώς για την ελληνική ιατρική οικογένεια στη συντριπτική πλειοψηφία της η «επιδημία» έχει παραμείνει «εκτός των τειχών».
Οι «ένοχοι» και «ηθικοί αυτουργοί» της αλλαγής της ιατρικής προσωπικότητας που θα μπορούσαν να περιληφθούν στο «Σύνδρομο της Ιπποκρατικής Ανεπάρκειας» και θα συζητηθούν στην ομιλία είναι κατά κύριο λόγο:

Μεταξύ αυτών σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι ραγδαίες και μεγάλες κοινωνικές αλλαγές που ακολούθησαν τη βιομηχανική επανάσταση, οι αλματώδεις εξελίξεις στην πρόοδο της ιατρικής και κυρίως η έκρηξη, το «Μπιγκ Μπανγκ» (Big Bang) στο πεδίο της υψηλής τεχνολογίας, που ανέβασε στα ύψη το κόστος των υπηρεσιών υγείας και είχε ως αποτέλεσμα την «εισβολή» επιστημόνων, μη ιατρών, στο χώρο της υγείας όπου παραδοσιακά δέσποζε ο ιατρός, η επίδραση του διαδικτύου (Internet) στη διαπροσωπική σχέση ιατρού – αρρώστου, ο ρόλος των φαρμακευτικών βιομηχανιών στο χώρο της υγείας και άλλοι. Στο χρόνο όμως που έχω στη διάθεσή μου θα επικεντρώσω το ενδιαφέρον μου στους, κατά τη γνώμη μου, πιο σημαντικούς «ενόχους» και αυτοί είναι:
(1) Η εξέλιξη της Ιατρικής Επιστήμης. Η συνακόλουθη αλλαγή της εικόνας της ταυτότητας του γιατρού στον επαγγελματικό και τον κοινωνικό χώρο.
(2) Η διατάραξη της διαπροσωπικής σχέσης γιατρού – αρρώστου και η απώλεια της ιατρικής αξιοπιστίας.
(3) Το Διαδίκτυο (Internet) και η επίδρασή του στη διαπροσωπική σχέση γιατρού – αρρώστου.
(4) Η «εμπορευματοποίηση» των ερευνητικών ιατρικών κέντρων και γενικά της Ακαδημαϊκής Ιατρικής. Επιχειρηματικές δραστηριότητες με «εμπόρευμα» τη γνώση και την έρευνα – Πανεπιστήμιο επιχείρηση;
(5) Ο ρόλος των Φαρμακευτικών Βιομηχανιών στο χώρο της Υγείας.



Στην κρίση του Ιπποκρατικού λειτουργήματος προστίθεται, από τα τελευταία κυρίως χρόνια του περασμένου αιώνα, μια νέα απειλή για το γόητρο του επιστημονικού status των βιοϊατρικών επιστημών. Η απειλή αυτή είναι η παρατήρηση ότι στα τελευταία 30 χρόνια ανακοινώθηκαν στην επιστημονική κοινότητα ή/και δημοσιεύτηκαν βιοϊατρικές ερευνητικές εργασίες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ηθικά ανεπίτρεπτες λόγω αναφοράς σε αυτές κατασκευασμένων, πλαστών, παραποιημένων, ή ακόμη και ανύπαρκτων δεδομένων.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα η ομολογία (στις ΗΠΑ η ομολογία επισύρει μείωση της ποινής του κατηγορούμενου) του επιφανούς ιατρού Dr Andrew Fridman, χειρουργού Γυναικολόγου σε μεγάλα Ιατρικά Κέντρα των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Harvard: «Δημιούργησα δεδομένα και οι ασθενείς ήταν επίσης πλασματικοί» (“I created data, I also made up patients that were factitious”). Περιοδικώς κατά τη διάρκεια της ομιλίας μου θα προβάλλω σε αντιπαράθεση και χωρίς σχόλια μερικούς «Γίγαντες της Βιοϊατρικής Έρευνας» που τίμησαν το Ιπποκρατικό Λειτούργημα στον υπέρτατο βαθμό.

Η Δολιότητα στην Έρευνα«Όλες οι Επιστήμες, όλες οι χώρες»

Η παρείσφρηση της δολιότητας στο πεδίο της έρευνας, από τις μέχρι σήμερα δημοσιεύσεις και αναφορές, είναι γενικευμένη και παγκοσμιοποιημένη, το οποίο σημαίνει ότι αφορά σ’ όλους τους κλάδους της Επιστήμης και σ’ όλες τις χώρες1,10. Έτσι, κατά τις τελευταίες τρεις 10ετίες, εκτός από τις ΗΠΑ, ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και μάλιστα προβλήθηκαν έντονα, περιπτώσεις απάτης στη βιοϊατρική έρευνα, στο Ηνωμένο Βασίλειο (U.K.)1,11, στις Σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Φιλανδία, Νορβηγία, Σουηδία)16, Γαλλία, Γερμανία1,11 και πρόσφατα και στην Ασία1,17 με προεξάρχουσα την περίπτωση του Νοτιοκορεάτη ερευνητή Hwang Woo Suk, που εντυπωσιακά προβλήθηκε τόσο και στο δημοσιογραφικό ημερήσιο και περιοδικό τύπο. Θα περιοριστώ σε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Γερμανία: Μέχρι εδώ και 10 χρόνια, η γενική εντύπωση που επικρατούσε στην επιστημονική κοινότητα ήταν ότι η δολιότητα και γενικά οι ανεπίτρεπτες συμπεριφορές στο χώρο της έρευνας ήταν χαρακτηριστικό σημάδι της παρακμής στο Νέο Κόσμο. Όμως, το 1997 η Γερμανική Επιστημονική Κοινότητα κυριολεκτικά συνταράχτηκε από τις πολύ σοβαρές υποψίες ότι σε 47 εργασίες δυο πολύ φιλόδοξων ερευνητών στο πεδίο του καρκίνου, του Friedhelm Herrmann και της Marion Brach, παρεισέφρησαν παραποιημένα δεδομένα 38. Όπως ήταν επόμενο, το θέμα ξεσήκωσε το μεγάλο ενδιαφέρον των υψηλού γοήτρου Ερευνητικών Κέντρων, των Κοσμητόρων, Πρυτάνεων των Ανωτάτων Πνευματικών Ιδρυμάτων, αλλά και των δημοσιογράφων, ακόμη και των εισαγγελέων. Η Marion Brach ομολόγησε στους δημοσιογράφους ότι η αιτία του κακού «ήταν ένα ανακάτωμα sex, βίας, μηχανορραφίας, χαρακτηριστικά στοιχεία της σχέσης της με τον Friedhelm Herrmann». Η Marion Brach έχασε τη θέση της στο Lόbeck και ο Friedhelm Herrmann τέθηκε σε διαθεσιμότητα από τη θέση του στο Ulm και στη συνέχεια υπέβαλε την παραίτησή του προτού ληφθούν οποιαδήποτε πειθαρχικά μέτρα εναντίον του39
Το σκάνδαλο Friedhelm Herrmann και Marion Brach, η «πτώση της γερμανικής επιστήμης», όπως εκλήθη (“der Untergang der Deutschen Wissenschaft”), αποτέλεσε, κατά την Stefanie Stegemann- Boehe, καμπή για τη Γερμανία στην ιστορία της δολιότητας στην έρευνα, αν και, όπως γράφει η ίδια, η ιστορία απάτης στην έρευνα έχει ήδη αρχίσει να γράφεται στη δεκαετία του 1920, αν όχι πολύ ενωρίτερα στο 19ο αιώνα39 όταν ο Γερμανός Ζωολόγος Ernst Haeckel δημοσίευσε την περιβόητη γραφική παράσταση που απεικόνιζε έμβρυα διαφόρων σπονδυλωτών ζώων, τα οποία σε κάποιο στάδιο της εξέλιξής τους έμοιαζαν παρόμοια, αλλά όπως αποδείχθηκε επρόκειτο για ένα και μόνο έμβρυο παραποιημένο ανάλογα με την περίπτωση και το τι ήθελε να δείξει ο Haeckel 39.
Το γεγονός είναι ότι σχεδόν σ’ όλες τιςδεκαετίες του 20ου αιώνα η δολιότητα στην έρευνα συνέχισε περιοδικά να παρεισφρέει σ’ όλες τις επιστήμες και μάλιστα, όχι σπάνια, με πρωταγωνιστές επιστήμονες διεθνούς κύρους. Ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση του βρετανικής καταγωγής βιοχημικού Robert Gullis, η οποία προκάλεσε διεθνή σάλο. Ο Robert Gullis, ο οποίος το 1974 και το 1975 εργαζόταν ως ερευνητής-υφηγητής (Research Fellow) στο διεθνώς γνωστό Ινστιτούτο Max-Plank, πλαστογράφησε δεδομένα σε ερευνητική εργασία για τους νευροδιαβιβαστές (neurotransmitters). Σημασία έχει το γεγονός ότι η ομάδα του δημοσίευσε αρκετά άρθρα τα οποία βασίζονταν στα «κατασκευασμένα» δεδομένα του, με ό,τι αυτό από επιστημονική άποψη συνεπάγεται40.
Η κλεψιτυπία (αντιγραφή, plagiarism) δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στη γερμανική επιστημονική βιβλιογραφία. Συνήθως πρόκειται για αντιγραφή κειμένων από συγγράμματα, ανασκοπήσεις, εργασίες, χωρίς την άδεια των συγγραφέων και χωρίς την επιβαλλόμενη βιβλιογραφική μνεία39. Μια περίπτωση ιδιαίτερου ενδιαφέροντος κατέληξε στο δικαστήριο στη δεκαετία του 1970. Μια υποψήφια διδάκτωρ Βιολογίας μήνυσε τον επιβλέποντα προϊστάμενό της γιατί, εν αγνοία της, περιέλαβε σε επιστημονική πραγματεία τα μη εισέτι δημοσιευθέντα αποτελέσματα της διατριβής της 39,41.
Υπήρξαν και αρκετές άλλες περιπτώσεις δολιότητας στο χώρο της έρευνας στα γερμανικά κρατίδια που αφορούσαν τόσο στις βιοϊατρικές επιστήμες, όσο και σε επιστήμες διαφορετικού γνωστικού αντικειμένου. Η αναφορά τους εκφεύγει των στόχων της παρούσας ανασκόπησης, θα αναφερθώ όμως σε δυο περιπτώσεις που θα μπορούσαν να υπαχθούν στην κατηγορία που ο Lesley H. Rees χαρακτηρίζει ως «παραδολιότητα» (parafraud) 24. To 1993, o Πρύτανης του Πανεπιστημίου Essen, Horst Gentsch, παραιτήθηκε από το αξίωμά του γιατί, στον εναρκτήριο πρυτανικό λόγο του, είχε περιλάβει αποσπάσματα (χωρίς την οφειλόμενη αναφορά προέλευσης των κειμένων) από επιστημονικό δοκίμιο άλλου συγγραφέα το οποίο είχε δημοσιευτεί προ 2ετίας39. Το ζεύγος των ερευνητών Marion Brach και Friedhelm Herrmann, που ανέφερα στα προηγούμενα, όπως ομολόγησε η Brach έκαναν κατάχρηση της θέσης τους, συνιστώντας απόρριψη αίτησης χρηματοδότησης (επιχορήγησης, grant) η οποία υποβλήθηκε στην αγγλική γλώσσα, σε σύντομο όμως χρονικό διάστημα το ζεύγος υπέβαλε, λίγο-πολύ, την ίδια αίτηση (μεταφρασμένη στα γερμανικά),για λογαριασμό τους και στον ίδιο οργανισμό χρηματοδότησης38,39.
Ασία: Πολύ πρόσφατα η δολιότητα στην έρευνα παρεισέφρησε και στις χώρες της Ασίας, με κορυφαία περίπτωση τις αμφισβητούμενες εργασίες του Νοτιοκορεάτη ερευνητή Hwang Woo Suk στο πεδίο της παραγωγής των αρχεγόνων κυττάρων1,17.
Αλλά και η Ιαπωνία και η Κίνα επικρίθηκαν για σοβαρές περιπτώσεις δολιότητας στην έρευνα και στις δυο χώρες1. Η περίπτωση του νοτιοκορεάτη Hwang Woo Suk είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Ο Hwang Woo Suk κάποτε επευφημήθηκε ως ένας «Πρωτοπόρος Ερευνητής», ο οποίος τίμησε τη χώρα του η οποία με τη σειρά της τον τίμησε ως “Scientific American’s Research Leader of the year 2005”. Όμως, τώρα η σταδιοδρομία του εκτοπίσθηκε στα περιθώρια όπου εντάχθηκε στη μικρή, ευτυχώς, αλλά, όπως χαρακτηρίσθηκε, «αχρεία» ομάδα επιστημόνων οι οποίοι είχαν περιπέσει στο σοβαρό αδίκημα της δολιότητας στην ερευνητική τους δραστηριότητα17.
Ο χρόνος δε μου επιτρέπει να μπω σε λεπτομέρειες. Ο Hwang Woo Suk το Μάιο του 2005 έγινε διεθνώς γνωστός με τη δημοσίευση στο περιοδικό Science της εργασίας του σχετικά με την παραγωγή αρχεγόνων κυττάρων (stem cells) από το DNA ασθενών, επιστημονικό επίτευγμα που θεωρήθηκε ως το πρώτο βήμα προς την κατά παραγγελία γενετικά ταιριαστών (κλωνοποιημένων) οργάνων για αντικατάσταση προσβεβλημένων ιστών. Κι ακόμα, για τη «δημιουργία» του Snuppy (δημοσιεύτηκε τον ίδιο χρόνο στοπεριοδικό Nature), ένα αφγανικής ράτσας κυνηγόσκυλο, το πρώτο κλωνοποιημένοσκυλί17. Η συνέχεια είναι διεθνώς γνωστή – τα ηθικά ολισθήματα δολιότητας του Hwang Woo Suk δεν άργησαν ν’ αποκαλυφθούν. Στις 29 Δεκεμβρίου 2005 ομάδα επιστημόνων του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σεούλ ανακοίνωσε ότι ο Hwang Woo Suk δεν ήταν σε θέση να δώσει δεδομένα προς υποστήριξη των ευρημάτων του των δημοσιευθέντων το Μάιο του 2005. Την ίδια μέρα το περιοδικό Science ανακοίνωσε ότι με βάση νέες αναφορές «κινείται προς ανάκληση της εργασίας». Επίσης, η περίπτωση της δημιουργίας του Snuppy εξετάζεται ενδελεχώς από το περιοδικό Nature και τελευταίο, αλλά κάθε άλλο παρά ελάχιστο, έγινε αποκήρυξη της Τιμής “Scientific American’s Research Leader of the year 2005” που του είχε απονεμηθεί17.

Η παρείσφρηση της δολιότητας στο πεδίο της έρευνας, από τις μέχρι σήμερα δημοσιεύσεις και αναφορές είναι γενικευμένη και παγκοσμιοποιημένη, το οποίο σημαίνει ότι αφορά σ’ όλους τους κλάδους της Επιστήμης και σ’ όλες τις χώρες.
Αδιαμφισβήτητα, το καθοριστικό στοιχείο που διαμόρφωσε τη σύγχρονη ιατρική στο ξεκίνημά της είναι ο Ιπποκρατικός Όρκος και η εμπνευσμένη από τις ηθικές αρχές του Διακήρυξη της Γενεύης το 1948 από την Παγκόσμια Ιατρική Ένωση.
Στη σημερινή «οχλαγωγία» της «Τεχνο-Ιατρικής», η επίδραση της υψηλής τεχνολογίας είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή (κατά τον J. Rostan «μας έκαμε θεούς προτού αξιωθούμε να γίνουμε άνθρωποι»). Ένας άλλος παράγοντας που άλλαξε το σκηνικό στο σύστημα παροχής των υπηρεσιών υγείας είναι η ειδίκευση και η υπερ-ειδίκευση στους παραδοσιακούς κλάδους της ιατρικής. Η αλλαγή της ταυτότητας του γιατρού και του χαρακτήρα του ιατρικού επαγγέλματος, οδήγησε στη διατάραξη της διαπροσωπικής σχέσης γιατρού - αρρώστου και στην απώλεια της ιατρικής αξιοπιστίας.
Στους σημαντικούς ενοχοποιητικούς παράγοντες του «Συνδρόμου της Ιπποκρατικής Ανεπάρκειας» περιλαμβάνεται και η «Εμπορευματοποίηση» των Ερευνητικών Ιατρικών Κέντρων και γενικά της Ακαδημαϊκής Ιατρικής (επιχειρηματικές δραστηριότητες με «εμπόρευμα» τη γνώση και την έρευνα). Είναι ευνόητες οι κοινωνικές επιπτώσεις της «Εμπορευματοποίησης» και η επίδρασή της στη διαπροσωπική σχέση γιατρού - αρρώστου.
Τέλος, σημαντικός «ενοχοποιητικός» παράγοντας είναι και ο ρόλος των Φαρμακευτικών Βιομηχανιών στο χώρο της Υγείας, με τις χρηματοδοτήσεις από ενδιαφερόμενες εταιρείες προς ερευνητικά κέντρα για «αγορά» της επιστημονικής γνώσης.
Η «θεραπεία» του «Συνδρόμου Ιπποκρατικής Ανεπάρκειας» είναι σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ επιτακτική. Επιβάλλεται η άμεση αντιμετώπιση όλων των παραγόντων του αιτιολογικού υποστρώματος της κρίσεως και πάνω απ’ όλα η καλλιέργεια του ανθρωπιστικού στοιχείου, με έμφαση στις ανθρωπιστικές αξίες και στην ιατρική ηθική. Η διδασκαλία της Ιστορίας της Ιατρικής, της Ιατρικής Ηθικής, των κοινωνικών και των ανθρωπιστικών επιστημών στις Ιατρικές Σχολές αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της Ιατρικής Εκπαίδευσης, όπως το επιβάλλουν οι ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Όσον αφορά στην αντιμετώπιση της «Εμπορευματοποίησης» τόσο της Ακαδημαϊκής Ιατρικής, αλλά και γενικότερα του ιατρικού επαγγέλματος - λειτουργήματος, ενεργώντας με σύνεση, τα πανεπιστήμια μπορούν να κάνουν πολλά στον τομέα αυτό σχετικά με τη διάθεση της γνώσης στη βιομηχανία, χωρίς να βλάψουν και να υποβαθμίσουν τις θεμελιώδεις αξίες και ακαδημαϊκά ιδεώδη τους.
Τέλος, οι μέχρι σήμερα αποδεδειγμένες περιπτώσεις δολιότητας, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου, υποδηλούν τον ενδημικό χαρακτήρα του νοσηρού αυτού φαινομένου κι αν δεν ληφθούν μέτρα πρόληψης και καταστολής του, ενδέχεται, με την κλιμάκωση της ανταγωνιστικότητας και της εμπορευματοποίησης, που συμβαδίζουν στο πεδίο της έρευνας, ο αριθμός των περιπτώσεων δολιότητας να αυξηθεί σημαντικά με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην βιοϊατρική βιβλιογραφία και στην καθημερινή ιατρική πράξη.
Η Ιπποκρατική ρήση «Η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας» και το τρίπτυχο «Εκπαίδευση - Άσκηση - Καθιέρωση Βασικών Ηθικών Κανόνων» αποτελούν τα βασικά μέσα αντιμετώπισης της δολιότητας στη βιοϊατρική έρευνα και γενικά του «Συνδρόμου της Ιπποκρατικής Ανεπάρκειας».
Το Παγκόσμιο Ιατρικό Σώμα δεν θα επιτρέψει να κηλιδωθεί ο «Ιππότης με τα Λευκά» («The White Knight») και θα συνεχίσει τη δημιουργική και ανθρωπιστική πορεία του σύμφωνα με τις επιταγές του Ιπποκρατικού Πνεύματος, για το καλό της Επιστήμης και της Κοινωνίας.

Ελληνική Εταιρεία Προληπτικής Ιατρικής
8ο Πανελλήνιο Συνέδριο
Ομιλία στη Τελετή Έναρξης
Αθήνα, 24 Ιανουαρίου 2008
Αίγλη Ζαππείου