Μύθοι και πραγματικότητα για τα μεταλλεία στη Β.Α.Χαλκιδική

Μύθοι και πραγματικότητα για τα μεταλλεία στη Β.Α.Χαλκιδική 2.5K Μύθοι και πραγματικότητα για τα μεταλλεία στη Β.Α.Χαλκιδική Του Κυριάκου Π. Παναγιωτόπουλου εχει δημοσιευτεί στο capital.gr Η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β. Α. Χαλκιδική βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας για περισσότερο από μια δεκαετία γεγονός που δείχνει ότι το πρόβλημα ενδιαφέρει την κοινή γνώμη και ιδιαίτερα τους κατοίκους της περιοχής. Η όποια συζήτηση όμως τις περισσότερες φορές είναι μονομερής, επιφανειακή ή ελλιπής και δεν καλύπτει το θέμα από όλες τις πλευρές. Επομένως, οποιαδήποτε συζήτηση γι’ αυτό το θέμα θα πρέπει να περιλαμβάνει κατά το δυνατόν αφ’ ενός όλη αυτή τη χρονική περίοδο δηλαδή, από την ημέρα κατά την οποία το Ελληνικό δημόσιο παραχώρησε την περιοχή για μεταλλευτική εκμετάλλευση σε ιδιώτες μέχρι σήμερα και αφ’ ετέρου όλα όσα σχεδιάζονται να γίνουν και τις επιπτώσεις που αυτά θα προκαλέσουν στο γενικότερο περιβάλλον και στους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνο. Με το Ν.3220/2004 επικυρώθηκε σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού δημοσίου και της νεοσύστατης εταιρείας Ελληνικός Χρυσός ΑΕ (ΕΧ) που υπογράφηκε το Δεκέμβριο του 2003 και προέβλεπε την παραχώρηση έκτασης 317.000 στρεμμάτων στη Β.Α. Χαλκιδική για μεταλλευτική εκμετάλλευση μαζί με τον ακίνητο και κινητό εξοπλισμό της προηγούμενης μεταλλευτικής εταιρείας (TVX) έναντι 11 εκατομμυρίων ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί ότι η αναγραφή των περιουσιακών στοιχείων που παραχωρήθηκαν στην ΕΧ καλύπτει περίπου 200 σελίδες της ανωτέρω σύμβασης. Η παραχωρηθείσα έκταση αποτελείται από δάσος σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90 %. Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (201745/26-7-2011) εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που κατέθεσε η ΕΧ (2010) και τέθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι υλοποίησης του έργου, τελικά, σε μια έκταση 264.000 στρεμμάτων. Το όλο έργο περιλαμβάνει τέσσερα υποέργα α) των Σκουριών, β) της Ολυμπιάδας, γ) του Μαντέμ Λάκκου και δ) του Στρατωνίου. Το κείμενο που ακολουθεί θα περιοριστεί μόνο στο υποέργο των Σκουριών λόγω του ότι το συγκεκριμένο υποέργο είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα, περιλαμβάνει για πρώτη φορά στην περιοχή επιφανειακή εξόρυξη και θα προκαλέσει, εφόσον υλοποιηθεί, ιδιαίτερα σοβαρές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις.

Οι επιπτώσεις Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της σχεδιαζόμενης μεταλλευτικής δραστηριότητας στις Σκουριές και οι επιπτώσεις της στην ευρύτερη περιοχή, κρίνεται μάλλον απαραίτητο να αναφερθούν επιγραμματικά όλες οι φάσεις αυτής της επέμβασης καθώς και οι αναμενόμενες επιπτώσεις. Για να μην υπάρξει καμία αμφισβήτηση των στοιχείων που θα δοθούν στη συνέχεια, διευκρινίζεται ότι όλα τα ποσοτικά στοιχεία που θα αναφερθούν προέρχονται από την Κύρια Μελέτη της ΜΠΕ (εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά) και σε παρένθεση θα δίνεται η σελίδα ή ο πίνακας της ΜΠΕ που αυτά αναγράφονται, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η ακρίβειά τους. Το προς εξόρυξη και εκμετάλλευση πέτρωμα στις Σκουριές ανέρχεται σε 146,2 εκατομμύρια τόνους, από τους οποίους 66,9 εκατομμύρια τόνοι θα εξορυχτούν επιφανειακά και το υπόλοιπο υπόγεια (σελ. 5.3-68) και η μέση περιεκτικότητά του σε χρυσό είναι 0,89 γραμμάρια ανά τόνο και σε χαλκό 0,56 % (Πίνακας 5.3.3-1). Το πέτρωμα περιέχει επίσης θειούχες ενώσεις βαρέων μετάλλων (ΒΜ) όπως αντιμονίου, αρσενικού, βαρίου, καδμίου, χρωμίου, χαλκού, σιδήρου, μαγγανίου, νικελίου, μολύβδου, ψευδαργύρου, κ.ά. Επιπλέον στο πέτρωμα περιέχεται μια μορφή αμιάντου (τρεμολίτης) σε ποσοστά 3 % που στα απόβλητα εμπλουτισμού θα ανέρχεται σε 8 % καθώς και χαλαζίας σε ποσοστά 40 % στο πέτρωμα και 26 % στα απόβλητα (σελ. 5.3-109).

Οι φάσεις της σχεδιαζόμενης επέμβασης Οι φάσεις της σχεδιαζόμενης επέμβασης και οι άμεσες συνέπειές τους μπορούν σε αδρές γραμμές να αναφερθούν ως ακολούθως: α) αποψίλωση του δάσους σε μια έκταση μεγαλύτερη των 2.500 στρεμμάτων (Πίνακας 5.10.1-1) το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έχει ήδη πραγματοποιηθεί. Η αποψίλωση γίνεται με ολοκληρωτική εκρίζωση των δένδρων ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να βλαστήσουν εκ νέου οι ρίζες. Περαιτέρω σχολιασμός νομίζω ότι δε χρειάζεται. β) επιφανειακή εξόρυξη (Πίνακας 5.1.2-2) του πετρώματος που προγραμματίζεται να ανέλθει σε 24.000 τόνους ημερησίως (Πίνακας 5.3.3-1) και θα επιτυγχάνεται με εκσκαφή και ανατινάξεις (Πίνακας 5.3.2-4). Η ημερήσια χρησιμοποίηση εκρηκτικών θα κυμαίνεται από 4 έως 6 τόνους (Πίνακας 5.3.2-5) ενώ ο κρατήρας που θα δημιουργηθεί κατά την εξόρυξη θα έχει διάμετρο 705 και βάθος 220 μέτρα (σελ. 5.3-10). Σε άλλο σημείο της ΜΠΕ (Παράρτημα VII, σελ. 15) όμως αναφέρεται ‘θα γίνει συνδυασμός μιας επιφανειακής εκμετάλλευσης μεσαίου (300 m) ή μεγαλύτερου (400 m) βάθους ακολουθούμενη από υπόγεια εκμετάλλευση….’. Ο αναγνώστης μπορεί να αξιολογήσει αυτή την ασυμφωνία που μόλις αναφέρθηκε για το βάθος του επιφανειακού ορύγματος. ‘Οι εργασίες στο όρυγμα εκτελούνται 7 ημέρες την εβδομάδα, σε 24ωρη βάση, σε τρεις 8ωρες βάρδιες’. Η επιφανειακή εξόρυξη θα διαρκέσει 11 χρόνια και θα ακολουθήσει υπόγεια εκμετάλλευση για άλλα 20 χρόνια. γ) όρυξη 9 υδρογεωτρήσεων περιμετρικά του κρατήρα και μέχρι βάθους 790 μέτρων (= 140 μέτρα χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας), για προ-αποστράγγιση του μεταλλείου (σελ. 5.3-87) ώστε η απόληψη του πετρώματος να γίνεται εν ξηρώ και για άντληση νερού που θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες του εργοστασίου εμπλουτισμού. Η ΜΠΕ προβλέπει επανεισπίεση του νερού που θα πλεονάζει. Η συνεχής άντληση νερού από προοδευτικά μεγαλύτερα βάθη, θα προκαλέσει υποβιβασμό της υπεδάφειας στάθμης νερού (κώνος αποστράγγισης) σε μια έκταση με διαστάσεις 4,5x3,2 χιλιομέτρων (= 14.400 στρέμματα [σελ. 7.10-33]). Άμεσο αποτέλεσμα θα είναι η αποστράγγιση του βουνού και η υποβάθμιση και καταστροφή του δάσους πολύ πέραν της περιοχής που ήδη αποψιλώθηκε. Κατά τη διάρκεια των βροχοπτώσεων, στην επιφάνεια του γυμνού πλέον εδάφους το νερό θα απορρέει επιφανειακά, συχνά θα εμφανίζονται πλημμυρικά επεισόδια και θα προκαλούνται έντονες διαβρώσεις. Επιπλέον, θα προκληθεί εξαφάνιση πηγών, μείωση της ροής ρεμάτων και ποταμών και ουσιαστική αχρήστευση υδρογεωτρήσεων που χρησιμοποιούνται για ύδρευση κατοίκων και επισκεπτών και άρδευση καλλιεργειών. Εξ άλλου και στη ΜΠΕ (σελ. 7.10-33) δηλώνεται ρητά ότι: ‘Σχετικά με τους συμβάλλοντες του ποταμού Χαβρία (ρέμα Παναγιάς και ρέμα Ξινονέρι), αυτοί ……. εκτιμάται ότι θα υποστούν ελαφρά μείωση πηγαίων αναβλύσεων…’. δ) μεταφορά - λειοτρίβηση - χημική επεξεργασία (εμπλουτισμός) του πετρώματος. Τα χημικά αντιδραστήρια που προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν, τα οποία δεν είναι καθόλου ‘αθώα’ ή ακίνδυνα, είναι η νατριούχος ισοπροπυλική ξανθάτη, το Aeropromoter, η μεθυλ-ισοβουτυλ-καρβινόλη και κροκιδωτικά μέσα. ε) το τελικό προϊόν θα είναι μόλις το 1,97 % του πετρώματος ενώ το υπόλοιπο (= 98,03 %) του πετρώματος θα είναι τα απόβλητα εμπλουτισμού (σελ. 5.3-68). Με άλλα λόγια ένα μέρος του βουνού απλά θα μετατραπεί σε απόβλητο και θα μεταφερθεί σε κοντινή απόσταση στις λίμνες απόθεσης, όπου θα παραμείνει τοξικό για πάντα.

στ) κατασκευή δύο φραγμάτων ύψους αντίστοιχα 131 και 143 μέτρων (Πίνακες 5.3.4-4 και 5.3.4-5) με τη χρησιμοποίηση αποβλήτων εξόρυξης ώστε να δημιουργηθούν λίμνες απόθεσης στις οποίες θα αποτεθούν τα απόβλητα της επεξεργασίας (εμπλουτισμού) που θα έχουν όγκο 44 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (Πίνακες 5.3.4-4 και 5.3.4-5). Αξίζει να αναφερθεί ότι τα γιγαντιαία αυτά χωμάτινα φράγματα θα κατασκευαστούν σε μια ιδιαίτερα σεισμογόνο περιοχή που μόνο κατά τον 20ό αιώνα έχει δώσει 3 σεισμούς με ένταση μεγαλύτερη των 7 R (Παράρτημα Χ, σελ. 23). Ένας από αυτούς τους σεισμούς (1932) ισοπέδωσε στην κυριολεξία κάποια χωριά της περιοχής με εκατοντάδες θύματα. Ποια θα είναι άραγε η τύχη αυτών των φραγμάτων και του τοξικού περιεχομένου τους αν κάτι παρόμοιο επαναληφθεί στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον; Καθ’ όλη τη διάρκεια της επιφανειακής εξόρυξης (11 έτη), θα παράγεται σκόνη πετρώματος που θα ανέρχεται σε 2.162 τόνους ανά ώρα στους χώρους του μεταλλείου (Πίνακας 5.3.9-2) και σε 954 τόνους ανά ώρα (Πίνακας 5.3.9-3) κατά τις φορτοεκφορτώσεις στους χώρους απόθεσης του πετρώματος. Τα τεμαχίδια αυτής της σκόνης περιέχουν, όπως και το πέτρωμα, ΒΜ, τρεμολίτη και χαλαζία. Οι τεράστιες αυτές ποσότητες σκόνης θα μετακινούνται με τον άνεμο και θα αποθέτονται ως ξηρή απόθεση στην επιφάνεια του εδάφους, στα επιφανειακά νερά, στη θάλασσα και στο υπέργειο τμήμα των φυτών. Η απόσταση στην οποία θα διασπαρθεί η σκόνη δεν είναι γνωστή αλλά έχουμε το δεδομένο της σκόνης από τη Σαχάρα που καλύπτει απόσταση περίπου 1000 χιλιομέτρων πριν αποτεθεί στη χώρα μας. Επομένως τα προβλήματα από τη σκόνη δεν αφορούν μόνο τους κατοίκους της περιοχής των μεταλλείων αλλά και αυτούς που διαμένουν σε αρκετά μεγάλες αποστάσεις από τις Σκουριές. Επίσης η σκόνη που θα κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα μπορεί να μετακινηθεί με το νερό της βροχής και να προκαλέσει ρύπανση του εδάφους και των φυτών. Τα απόβλητα εξόρυξης και εμπλουτισμού, κατά την επαφή τους με το νερό και την έκθεσή τους στον ατμοσφαιρικό αέρα, αποδίδουν χημικά ιόντα που προκαλούν τις όξινες απορροές (στραγγίσματα) και οδηγούν σε οξίνιση του εδάφους και επιβάρυνση του εδάφους και των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων με ΒΜ. Η χρησιμοποίηση για άρδευση ρυπασμένου με ΒΜ επιφανειακού ή υπόγειου νερού, επιτείνει τη ρύπανση του εδάφους ενώ η χρησιμοποίησή του ως πόσιμου από ζώα και ανθρώπους, οδηγεί σε συσσώρευση ΒΜ στον οργανισμό τους η οποία έχει πολύ δυσμενείς επιδράσεις στην υγεία τους. Η οξίνιση του εδάφους και η αυξημένη περιεκτικότητά του σε ΒΜ θα καταστήσουν το έδαφος ακατάλληλο να χρησιμοποιηθεί ως ενδιαίτημα από οργανισμούς και μικροοργανισμούς καθώς επίσης και ως υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών. Θα πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι για το σχηματισμό εδάφους, πάχους περίπου ενός μέτρου απαιτείται διάστημα χιλιάδων χρόνων. Έχει βρεθεί, σχεδόν σε όλες τις χώρες που λειτουργούν ή λειτουργούσαν μεταλλεία χρυσού ότι, εδάφη που γειτνιάζουν με μεταλλεία ή βρίσκονται ακόμη και σε μεγάλη απόσταση από αυτά, παραμένουν ρυπασμένα με ΒΜ για αρκετές 10-ετίες ή και 100-ετίες μετά τη διακοπή λειτουργίας των μεταλλείων. Μεγάλος αριθμός επιστημονικών - ερευνητικών εργασιών απαντάται στη διεθνή βιβλιογραφία που αφορούν τις επιπτώσεις μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα εκείνων που ασχολούνται με την απόληψη χρυσού, κατά τη διάρκεια αλλά και πολλές δεκαετίες μετά τη διακοπή της λειτουργίας των μεταλλείων. (Η παράθεση όλων αυτών των βιβλιογραφικών πηγών δεν μπορεί να γίνει στο παρόν κείμενο αλλά είναι διαθέσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο). Σε κάθε περίπτωση αναφέρεται πολύ αυξημένη ρύπανση με ΒΜ των εδαφών, των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, της φυσικής βλάστησης και των καλλιεργούμενων φυτών και εισαγωγή των ΒΜ στην τροφική αλυσίδα που σωρευτικά έχουν ανεπιθύμητες και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. Τα φυτά που καλλιεργούνται στη Β.Α. Χαλκιδική (ελιές, άμπελος, σιτηρά, λαχανοκομικά, οπωροφόρα, χορτοδοτικά, κ.ά.) έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία και εμφανίζουν συμπτώματα τοξικότητας όταν στο περιβάλλον ανάπτυξής τους παρατηρούνται αυξημένες συγκεντρώσεις ΒΜ. Είναι επομένως προφανές και πέραν πάσης αμφισβήτησης ότι, η σχεδιαζόμενη μεγάλης κλίμακας επέκταση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή των Σκουριών θα έχει πολύ δυσμενείς και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη Γεωργία, στην Κτηνοτροφία, στην Υλοτομία, στη Μελισσοκομία και στην Αλιεία που ασκούν οι κάτοικοι της περιοχής.

Κατά συνέπεια, τελικό και αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα της σχεδιαζόμενης επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β. Α. Χαλκιδική θα είναι η πλήρης απαξίωση της αγροτικής παραγωγής και των συναφών δραστηριοτήτων λόγω α) της μειωμένης ποσότητας και της υποβαθμισμένης ποιότητας των παραγόμενων φυτικών και ζωικών προϊόντων, β) της μειωμένης επιδότησης των αγροτικών προϊόντων που θα παράγονται σε υποβαθμισμένες περιοχές, σύμφωνα με τη νέα Κ.Α.Π., γ) της αδυναμίας κατανάλωσης ακόμη και των προϊόντων που θα παράγουν οι ίδιοι οι κάτοικοι της περιοχής και δ) της αναγκαστικής αλλαγής του τρόπου ζωής των κατοίκων. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλά γεωργικά προϊόντα της Χαλκιδικής έχουν χαρακτηριστεί ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Όμως, σε μια περιοχή που η ατμόσφαιρα, το νερό και τα γεωργικά προϊόντα μπορεί να είναι δυνάμει ρυπασμένα, στην οποία θα γίνονται συχνές ανατινάξεις και θα κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα τόνοι τοξικής σκόνης, κανείς δε θα θέλει να επισκεφθεί, κανείς δε θα την επιλέγει ως τουριστικό προορισμό. Επομένως, πολύ σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στον τουρισμό που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στους παραλιακούς οικισμούς της περιοχής (Ολυμπιάδα, Στρατώνι, Ιερισσός, Ν. Ρόδα, Αμμουλιανή, Ουρανούπολη, Δεβελίκι και Πυργαδίκια) όπως και στον αριθμό των επισκεπτών / προσκυνητών του Αγίου Όρους. Για όλους τους προηγούμενους λόγους μεγάλος αριθμός ανεξάρτητων επιστημονικών φορέων έχει ταχθεί εναντίον της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας θεωρώντας ότι υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής, θα προκαλέσει μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντος, θα οδηγήσει σε οικονομικό μαρασμό της περιοχής και θα έχει ως αποτέλεσμα σοβαρά προβλήματα στην υγεία κατοίκων, επισκεπτών και ιδιαίτερα των εργαζομένων στα μεταλλεία. Ορισμένοι από τους επιστημονικούς φορείς που τάχθηκαν αρνητικά στην σχεδιαζόμενη επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας είναι το Συμβούλιο Περιβάλλοντος και το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΑΠΘ, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, η Γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ, η Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, ο Σύνδεσμος Γεωλόγων Μελετητών, το Συνδικάτο Εργαζομένων στο ΙΓΜΕ, η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείου και Κέντρων Υγείας Ν. Χαλκιδικής, η Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας. Οι κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο μετά την ενημέρωσή τους για το τι πρόκειται να συμβεί, αντέδρασαν και συνεχίζουν να αντιδρούν στην καταστροφή του τόπου τους, στην απώλεια των περιουσιών τους, στην υποβάθμιση της ζωής και της υγείας τους. Πέρα από όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα, σε όλη τη Β. Α. Χαλκιδική υπάρχουν δεκάδες αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι σημαντικής αξίας (π.χ. σοβαρές ενδείξεις για τον τάφο του Αριστοτέλη στα Αρχαία Στάγειρα, πρόσφατα ανακαλυφθέντες αρχαιολογικοί χώροι στις Σκουριές, που η απομάκρυνσή τους από την περιοχή, όπως σχεδιαζόταν, έχει ανασταλεί με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου). Η ανάδειξη όλων αυτών των αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων θα αυξήσει επιπλέον τον αριθμό των επισκεπτών/τουριστών στην περιοχή αυξάνοντας το εισόδημα και το επίπεδο ζωής των κατοίκων.

Οι μύθοι Το κείμενο θα ήταν ημιτελές αν δεν αναφερόταν και κάποιες απόψεις που επικαλούνται όσοι διάκεινται ευμενώς στη σχεδιαζόμενη επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β.Α. Χαλκιδική. Τα κυριότερα επιχειρήματα, μύθους θα τα έλεγα, που χρησιμοποιούνται υπέρ της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β.Α. Χαλκιδική και η αντίκρουση/σχολιασμός τους δίνονται στη συνέχεια: 1ος Μύθος: Η μεταλλευτική δραστηριότητα ασκείται στην περιοχή από την αρχαιότητα, επομένως μπορεί να συνεχιστεί. Είναι αλήθεια ότι ένα μέρος αυτής της περιοχής έχει μακραίωνα ιστορία ως μεταλλευτική ζώνη. Αλλά ο βαθμός και οι μέθοδοι εκμετάλλευσης που εφαρμοζόταν σε παλαιότερες χρονικές περιόδους διαφέρουν πάρα πολύ από αυτές που σχεδιάζεται να εφαρμοστούν. Μεταξύ του χθες και του αύριο υπάρχει μια τεράστια διαφορά κλίμακας. Σε παλαιότερες περιόδους τα προς εκμετάλλευση μέταλλα βρισκόταν σε υψηλές αναλογίες και όχι σε κλάσματα του γραμμαρίου ανά τόνο όπως τα προς εκμετάλλευση πετρώματα στις Σκουριές. Επίσης, τα τεχνικά μέσα που είχαν στη διάθεσή τους δεν τους επέτρεπαν να εξορύσσουν πολύ μεγάλες ποσότητες πετρώματος/μεταλλεύματος. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ποσότητα που εξορυσσόταν στο παρελθόν κατά τη διάρκεια ενός χρόνου τώρα σχεδιάζεται και είναι τεχνικά δυνατό, να εξορύσσεται σε ένα 24ωρο. Επιπλέον, δεν εφαρμόσθηκε ποτέ στην περιοχή επιφανειακή εξόρυξη ούτε χρειάστηκε να αποστραγγιστεί μια ολόκληρη περιοχή που σήμερα τροφοδοτεί με νερό περίπου τη μισή Χαλκιδική. 2ος Μύθος: Τέτοιου είδους δραστηριότητες ασκούνται σε άλλες χώρες, γιατί όχι και εδώ. Όσοι αναφέρουν τέτοια παραδείγματα αποκρύπτουν σε τι είδους περιοχές υπάρχουν τέτοια έργα και πόσο απέχουν αυτά από κατοικημένες περιοχές. Εκεί (πχ Καναδάς, Σκανδιναβικές Χώρες) τέτοιες δραστηριότητες αναπτύσσονται σε σημεία που απέχουν 100-άδες χιλιόμετρα από κατοικημένες περιοχές. Λόγω των συχνών ‘ατυχημάτων’ που προκλήθηκαν και σε αυτές τις περιοχές και τις αντιδράσεις των πολιτών για τις οικολογικές καταστροφές που προκλήθηκαν από τα ‘ατυχήματα’, οι χώρες αυτές θέσπισαν πολύ αυστηρότερους όρους ή απαγόρευσαν τη λειτουργία τέτοιων μονάδων. Αντίθετα, στην περίπτωση της Β. Α. Χαλκιδικής υπάρχουν οικισμοί (Μ. Παναγία, Παλαιοχώρι, Νεοχώρι) σε απόσταση 3-5 χιλιομέτρων από τις Σκουριές ενώ περίπου οι μισοί οικισμοί του Δήμου Αριστοτέλη απέχουν λιγότερο από 10 χιλιόμετρα από το επιφανειακό όρυγμα. 3ος Μύθος: Έχουμε χρυσό, γιατί να μην τον εκμεταλλευτούμε; Κατ’ αρχήν ίσως ο τίτλος της εταιρείας (Ελληνικός Χρυσός) να παραπλανά κάποιους καθώς το 95 % των μετοχών ανήκει σε πολυεθνική εταιρεία (ELDORADO GOLD) επομένως ο πιθανολογούμενος χρυσός δεν θα είναι ελληνικός. Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (201745/26-7-2011) ‘Απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση …… είναι η εφαρμογή της Πυρομεταλλουργικής Μεθόδου Ακαριαίας Τήξης (Flash Smelting) …’. Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν πρόκειται να παράγεται μεταλλικός χρυσός όπως τουλάχιστον περιγράφεται στην παραπάνω ΚΥΑ, καθώς η μέθοδος της ακαριαίας τήξης που προτάθηκε από την ΕΧ και υπάρχει στην ΚΥΑ ως ‘απαραίτητη προϋπόθεση’ είναι διεθνώς ανεφάρμοστη. Επομένως, ακόμη και στην περίπτωση που η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας προχωρήσει, καθαρός χρυσός δεν πρόκειται να παραχθεί στη Β.Α. Χαλκιδική. Θα παράγονται και θα εξάγονται συμπυκνώματα μετάλλων (χρυσού, αργύρου, κ.ά.) και επομένως δεν πρόκειται να έχει έσοδα το Ελληνικό Δημόσιο από αυτή τη δραστηριότητα. 4ος Μύθος: Ανάγκη για επενδύσεις: τίποτε από ότι θα κατασκευαστεί δε θα είναι χρήσιμο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά το πέρας της μεταλλευτικής δραστηριότητας (μέγιστη διάρκεια κατά τη ΜΠΕ 30 χρόνια) για άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Απεναντίας εκείνο που θα μείνει θα είναι οι τεράστιες ποσότητες τοξικών αποβλήτων, το κατεστραμμένο δάσος και τα λιγοστά και ρυπασμένα νερά.

5ος Μύθος: Θέσεις εργασίας ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης: αναφέρεται συχνά ότι οι θέσεις εργασίας θα είναι περισσότερες από 5.000. Αλλά στη ΜΠΕ της ΕΧ αναφέρονται 1.300 άτομα από τον 9ο χρόνο λειτουργίας των μεταλλείων και μετέπειτα (Πίνακας 5.9.5-1). Δεν αναφέρεται όμως πουθενά ούτε λέγεται από κανέναν από τους υποστηρικτές της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας, πόσες θέσεις εργασίες θα χαθούν οριστικά από άλλες δραστηριότητες (τουρισμός και συναφή επαγγέλματα, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, μελισσοκομία, μεταποίηση, κατασκευές, κλ) που μπορούν να ασκούνται για πάντα. Εξ άλλου κανείς από όσους αντιτίθενται σε αυτήν την επέκταση, δε ζητά να διακοπούν οι μεταλλευτικές δραστηριότητες όπου αυτές ασκούνται από χρόνια και να χάσουν τη δουλειά τους εκατοντάδες εργαζόμενοι. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση απαιτείται ένας αριθμός εργαζομένων για τη συντήρηση και διαχείριση των εγκαταλειμμένων στοών και των όξινων απορροών. Εκείνο για το οποίο αγωνίζονται οι κάτοικοι της περιοχής, της Χαλκιδικής και της Β. Ελλάδας α) είναι να σταματήσει άμεσα η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στις Σκουριές και να αποκατασταθεί το περιβάλλον που έχει βάναυσα υποβαθμιστεί και β) να συνεχίσουν τη δραστηριότητα τα παλαιά μεταλλεία με μειούμενο ρυθμό δηλαδή, να μην αντικαθίσταται το προσωπικό που αποχωρεί λόγω συνταξιοδότησης. Εξ άλλου σε έργα αποκατάστασης του περιβάλλοντος μπορούν να απασχοληθούν εκατοντάδες κατοίκων και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κλείνοντας θεωρώ ότι, από την παράθεση των πραγματικών στοιχείων της σχεδιαζόμενης επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β. Α. Χαλκιδική και των επιπτώσεων που σίγουρα θα ακολουθήσουν, καθώς υπάρχουν πολλά παραδείγματα από άλλες χώρες, μπορεί κανείς να βγάλει τα συμπεράσματά του, αν δηλαδή θα υπάρξει όφελος ή ζημία για την περιοχή, για τη Χαλκιδική ή για τη χώρα, από αυτή την επέκταση. Οι κάτοικοι της περιοχής έχουν καταλήξει προ καιρού σε συμπεράσματα, γι’ αυτό και εκφράζουν με κάθε τρόπο τη ριζική αντίθεσή τους. * Ο κ. Παναγιωτόπουλος είναι Ομότιμος Καθηγητής Εδαφολογίας ΑΠΘ, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αριστοτέλη. 2.5K

Η σιωπή δεν είναι χρυσός - Για τις Σκουριές Χαλκιδικής

Η σιωπή δεν είναι χρυσός - Για τις Σκουριές Χαλκιδικής

Του Γιώργου  Αυγερόπουλου                                                                                                   

 

Share αυτόν τον σύνδεσμο

Από την Εφημερίδα των Συντακτών

Καθώς ένα χρόνο τώρα ασχολούμαι με τη θεματική «Χρυσός στα χρόνια της κρίσης» έχοντας δουλέψει μαζί με τους συνεργάτες μου στην Κολομβία (1), τη Ρουμανία (2) και την Ελλάδα (3), οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες.

Θα συγκρίνω την ελληνική περίπτωση με αυτή της Ρουμανίας (γιατί αν αρχίσω από την Κολομβία πολλοί θα πουν ότι συγκρίνω την Ελλάδα με μια λατινοαμερικανική χώρα και «τι σχέση έχουμε εμείς με αυτούς, εδώ είναι Ευρώπη» και άλλα τέτοια, κατά τη γνώμη μου ευτράπελα).

Πριν απ" αυτό όμως ας θυμηθούμε τι προβλέπουν τα δύο μεταλλευτικά σχέδια:

ΕΛΛΑΔΑ

Το ελληνικό κράτος έχει παραχωρήσει τα μεταλλευτικά δικαιώματα μιας έκτασης 317.000 στρεμμάτων στη Βόρεια Χαλκιδική, πλούσιας σε χρυσό, χαλκό και άλλα μέταλλα, στην καναδική πολυεθνική Eldorado Gold.

Η εταιρεία φροντίζει να διαφημίσει τα "πλούτη της"!

Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται το κοίτασμα χαλκού – χρυσού στις Σκουριές, που σήμερα εκτιμάται ότι αξίζει περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια, δύο προϋπάρχοντα ορυχεία μαζί με τις εγκαταστάσεις τους, 310 σπίτια στο Στρατώνι, καθώς και τα δικαιώματα έρευνας και επέκτασης της εξορυκτικής δραστηριότητας με το άνοιγμα και άλλων μεταλλείων.
Το αντάλλαγμα που πλήρωσε η εταιρεία στο ελληνικό κράτος το 2003 για να αποκτήσει τα παραπάνω ήταν 11 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που έχει χαρακτηριστεί από κόμματα του ελληνικού Κοινοβουλίου και από κατοίκους της περιοχής «ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα της χώρας».
Οσοι αντιδρούν στο μεταλλευτικό σχέδιο, υποστηρίζουν ότι η επένδυση θα προκαλέσει ανεπίστρεπτη καταστροφή στο περιβάλλον, με τα οφέλη να είναι λιγότερα από τις απώλειες.

ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Στη Ρόσια Μοντάνα της Ρουμανίας μια άλλη καναδική εταιρεία, η Gabriel Resources, και το ρουμανικό κράτος θέλουν από το 1997 να εξορύξουν το μεγαλύτερο κοίτασμα χρυσού στο υπέδαφος της Ευρώπης.
Για να το κάνουν αυτό θα ανατινάξουν όλα τα βουνά της περιοχής δημιουργώντας τέσσερα ορυχεία ανοιχτής εξόρυξης και μια μεγάλη δεξαμενή εναπόθεσης αποβλήτων, που θα περιέχει κυάνιο και άλλες τοξικές ουσίες.
Οι κάτοικοι που αντιδρούν λένε ότι αυτό θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες στο περιβάλλον καθώς και στην ιστορική κληρονομιά της Ρόσια Μοντάνα, αφού εκεί βρίσκονται οι πιο καλά διατηρημένες ρωμαϊκές στοές παγκοσμίως.
Οι ιστορικοί λένε πως η ακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οφείλεται ώς ένα βαθμό στο χρυσάφι της Ρόσια Μοντάνα και οι τεχνίτες της εποχής είχαν αναπτύξει ένα δίκτυο υπόγειων στοών για την εξόρυξη, τόσο αριστοτεχνικό, που πολλοί το παρομοιάζουν με υπόγεια Ακρόπολη.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ

1. Και οι δύο χώρες πλήττονται βάναυσα από την οικονομική κρίση.
2. Και οι δύο χώρες θέλουν να εξορύξουν το χρυσάφι τώρα που οι τιμές του πολύτιμου μετάλλου βρίσκονται στα ύψη.
3. Και οι δύο χώρες έχουν ως επενδυτές καναδικές εταιρείες.
4. Κάτοικοι και των δύο περιοχών αντιδρούν υποστηρίζοντας πως τα σχέδια εξόρυξης θα έχουν καταστροφικές συνέπειες.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ

1. Στη Ρόσια Μοντάνα αστυνομία δεν πάτησε ποτέ, παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων που πολλές φορές ήταν έντονες και παρά τη συμμετοχή ξένων ακτιβιστών που ταξίδεψαν στη Ρουμανία ειδικά για κείνες τις διαδηλώσεις. Στις Σκουριές στέλνουν τα ΜΑΤ.

2. Ο πρόεδρος της Ρουμανίας Τραϊάν Μπασέσκου, που είναι αναφανδόν υπέρ του πρότζεκτ, επισκέπτεται τη Ρόσια Μοντάνα και συνομιλεί με τους κατοίκους που αντιδρούν. Στην Ελλάδα δεν άκουσα ποτέ για μια τέτοια συνάντηση σε τόσο υψηλό επίπεδο.

3. Στη Ρουμανία το πρότζεκτ το έχει αναλάβει μια κοινοπραξία, η Rosia Montana Gold Corporation (4). Σε αυτή την εταιρεία οι Καναδοί έχουν το 80,69%, ενώ το υπόλοιπο 19,31% έχει μείνει στον έλεγχο του κράτους.
Στην Ελλάδα έχει σχηματιστεί μια αντίστοιχη κοινοπραξία, η «Ελληνικός Χρυσός». Οι Καναδοί ελέγχουν το 95%, ενώ το υπόλοιπο 5% ανήκει στην ελληνική κατασκευαστική εταιρεία «Ακτωρ» του ομίλου Μπόμπολα. Το ελληνικό κράτος δηλαδή δεν έχει κρατήσει απολύτως τίποτα.

4. Το ρουμανικό κράτος, σύμφωνα με τη Rosia Montana Gold Corp., θα πάρει 4 δισεκατομμύρια δολάρια από αυτή την επένδυση, συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης (royalties) που θα εισπράττει βάσει των νόμων κατ" αναλογία με το μετάλλευμα που θα εξορύσσεται (5).
Αντίθετα η Ελλάδα παραχώρησε στην «Ελληνικός Χρυσός» τα πάντα για 11 εκατομμύρια ευρώ και δεν θα εισπράξει ούτε σεντ από δικαιώματα εξόρυξης στο μέλλον καθώς ο μεταλλευτικός κώδικας που γράφτηκε επί χούντας δεν προβλέπει κάτι τέτοιο (6).

5. Ολοι οι υπουργοί που πέρασαν από το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος της Ρουμανίας, διστάζουν να δώσουν περιβαλλοντική άδεια στο πρότζεκτ της Ρόσια Μοντάνα, και ως εκ τούτου το πράσινο φως για την έναρξή του.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ατίλα Κοροντί, μάλιστα απέρριψε το 2007 την περιβαλλοντική μελέτη της εταιρείας καθώς δεν είχαν προσκομιστεί όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. «Χρειαζόμαστε επενδυτές σε αυτή τη χώρα που να είναι σοβαροί, και η εταιρεία κατά τη γνώμη μου δεν είναι αρκετά σοβαρή», είπε στην συνάδελφο Γεωργία Ανάγνου.
Η τωρινή υπουργός Περιβάλλοντος μάλιστα, Rovana Plumb, πρότεινε πρόσφατα να δοθεί όλος ο φάκελος στη δημοσιότητα προκειμένου οι Ρουμάνοι να γνωρίζουν κάθε λεπτομέρεια αναφορικά με το πρότζεκτ (7).
Στην Ελλάδα, παρ" όλο που εκκρεμεί απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που θα κρίνει το αν θα αρχίσει το πρότζεκτ ή όχι, το υπουργείο Περιβάλλοντος με εντολή του παρεμβαίνει υπέρ της «Ελληνικός Χρυσός» και ουσιαστικά διατάζει το δασαρχείο να εγκρίνει εργασίες υλοτομίας στο αρχέγονο δάσος των Σκουριών, πριν από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (8).

6. Η Rosia Montana Gold Corporation προσπαθεί να κερδίσει την κοινή γνώμη της Ρουμανίας με διαφημιστικά σποτ στην τηλεόραση και στις εφημερίδες. Σε σχέση με τη διαφήμιση η εταιρεία κατατάσσεται τρίτη μετά τις δύο μεγάλες εταιρείες τηλεφωνίας. Με αυτόν τον τρόπο ελέγχει και την εγχώρια πληροφόρηση, αφού όπως καταγγέλλουν Ρουμάνοι δημοσιογράφοι, «είναι αδύνατον να δεις να γράφονται άρθρα εναντίον του πρότζεκτ της Ρόσια Μοντάνα στον εθνικό Τύπο».
Στην Ελλάδα η «Ελληνικός Χρυσός» δεν έχει ούτε καν ιστοσελίδα (9) και δεν δαπανά τίποτα για διαφήμιση. Ούτε και φαίνεται να νοιάζει κανέναν -και μιλώ κυρίως για το κράτος- να ενημερωθεί η κοινή γνώμη της Ελλάδας για το τι ακριβώς σχεδιάζεται να γίνει στη Χαλκιδική.
Είναι λες και μιλάμε για μια έρημη τοποθεσία στον πλανήτη Αρη. Τα περισσότερα ελληνικά ΜΜΕ σιωπούν εναρμονιζόμενα με την κυβερνητική γραμμή περί ανάπτυξης και ξένων επενδύσεων uber alles, ενώ το γεγονός ότι στην κοινοπραξία συμμετέχει και ένας από τους πιο σημαντικούς επιχειρηματικούς ομίλους της Ελλάδας, βασικός μέτοχος και σε ΜΜΕ, καθιστά τη δημοσίευση κριτικής σχετικά με το project πρακτικά αδύνατη.

7. Στην Ρουμανία το πρότζεκτ είναι μεγαλύτερο (4 ανοιχτά ορυχεία) και συνεπώς έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στο περιβάλλον από ότι το πρότζεκτ στις Σκουριές. Επίσης θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις δηλώσεις των υπευθύνων της «Ελληνικός Χρυσός» όχι.
Όπως λένε, από τη στιγμή που το κοίτασμα στις Σκουριές περιέχει χαλκό, θα χρησιμοποιήσουν μια τεχνική για μεταλλουργία χαλκού που λέγεται flash smelting (στιγμιαία τήξη) και θα παίρνουν τον χρυσό ως παραπροϊόν.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το ρουμανικό κράτος, παρ" όλο που έχει να κερδίσει περισσότερα χρήματα από τα σχέδια εξόρυξης χρυσού στο έδαφός του, παρ" όλο που έκανε καλύτερες συμφωνίες και παρ" όλο που και το ίδιο είναι μέτοχος της κοινοπραξίας, φαίνεται να κινείται με περισσότερη ωριμότητα, υπευθυνότητα και προσοχή σε σχέση με την Ελλάδα.

Το ελληνικό κράτος, που χορεύει στον ρυθμό των Μνημονίων, βιάζεται. Με μοναδικό κριτήριο το «να δώσουμε θέσεις εργασίας» ή «να φέρουμε ξένες επενδύσεις» κινείται άρον άρον με προχειρότητα, κερδίζοντας ελάχιστα, και μάλιστα σε ένα θέμα τόσο σημαντικό που αφορά το περιβάλλον μιας περιοχής απερίγραπτου φυσικού κάλλους.

Και επειδή οι άνθρωποι που ζουν εκεί πιστεύουν ότι τα αρχέγονα δάση που θα κοπούν δεν ξαναγίνονται και πως κάθε απόφαση που θα ληφθεί τώρα, θα επηρεάσει άμεσα και τις επόμενες γενιές, διαμαρτύρονται. Ωστόσο αντί να βρουν ένα κράτος που θα σκύψει και θα τους ακούσει, εκείνο τους στέλνει τα ΜΑΤ για να καταπνίξει τη φωνή τους.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρώπης όπου συμβαίνει κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει καμία ανάλογη περίπτωση, από τη στιγμή που η Ελλάδα έγινε μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, όπου ένα μεταλλευτικό σχέδιο επιχειρήθηκε να επιβληθεί με αυτόν τον τρόπο, διά της βίας, εκ των άνω, από ευρωπαϊκό κράτος στον λαό του.

Αυτά είναι πράγματα που συχνά τα βλέπει κανείς να συμβαίνουν σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Στη Γουατεμάλα, όπου ΜΑΤ και άνδρες ιδιωτικής εταιρείας σεκιούριτι επενέβησαν προς χάριν της μεταλλευτικής CGN προκειμένου να καταπνίξουν τη διαμαρτυρία ιθαγενών Μάγιας.

Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτώσουν φριχτά τον ηγέτη τους, κομματιάζοντάς τον με ματσέτες. Στο Περού για το ορυχείο της Newmont, όπου δυνάμεις καταστολής συγκρούστηκαν με τους ντόπιους που επίσης διαμαρτύρονταν κατά του πρότζεκτ, αφήνοντας πίσω τους νεκρούς και τραυματίες.

Και στην Κολομβία, όπου εξαιτίας του 50χρονου εμφύλιου πολέμου, ο στρατός είναι αυτός που φυλάει τις ιδιωτικές εταιρείες χρυσού. Αλλά είπαμε: Εμείς δεν έχουμε καμιά σχέση με Λατινική Αμερική, είμαστε στο ευρώ, είμαστε Ευρώπη!

Ρώτησα τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος που έβαλε την υπογραφή του για το πρότζεκτ, Γιώργο Παπακωνσταντίνου, τι ακριβώς κερδίζει η χώρα. (Θυμίζω ότι πήραμε 11 εκατ. ευρώ και τέλος. Ούτε σεντ από royalties στο μέλλον.)
Μου απάντησε αυτολεξεί: «Το κράτος κερδίζει γιατί παίρνει φόρους, το κράτος κερδίζει γιατί προσλαμβάνονται πάνω από 1.000 άτομα και αυτά τα άτομα έχουν εισοδήματα, άρα πληρώνουν φόρους».

Θέσεις εργασίας

Ο κ. Στρατουδάκης της «Ελληνικός Χρυσός» μιλάει για «1.700 άμεσες θέσεις εργασίας και τις διπλάσιες έμμεσες». Περίπου 5.000 δηλαδή. Κάτι που με ευκολία επιβεβαιώνει και ο δήμαρχος Αριστοτέλη κ. Πάχτας:
«Πείτε μου, σε ποια άλλη περιοχή της πατρίδας μας, στην επόμενη πενταετία θα δημιουργηθούν άλλες 5.000 θέσεις απασχόλησης;».
Παρ" όλο που θεωρώ έωλο τον αριθμό των έμμεσων θέσεων -γιατί κανείς δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να επιβεβαιώσει ότι π.χ. οι γαλότσες που θα φορούν οι εργάτες θα φτιάχνονται από ελληνικά χέρια και δεν θα αγοράζονται από τη Βουλγαρία- θα θεωρήσω ότι ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν θα είναι όντως 5.000.
Οπως επίσης θα τονίσω και κάτι που δεν ακούγεται συχνά: ότι σύμφωνα με τις μελέτες της εταιρείας για τις Σκουριές, το ορυχείο θα έχει ζωή 27 χρόνων.

Αμείλικτα ερωτήματα

Τα ερωτήματα λοιπόν που καλείται να απαντήσει η ελληνική κοινωνία είναι τα εξής: Δέχεται για μια υπόσχεση 5.000 θέσεων εργασίας που θα διαρκέσουν 27 χρόνια, να κοπούν εκατοντάδες στρέμματα αρχέγονου δάσους;
Δέχεται να ρισκάρει τυχόν περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ατυχήματα;
Δέχεται να εξορυχτεί χρυσάφι που θα φεύγει έξω, χωρίς να αφήνει περαιτέρω κέρδη στον τόπο από δικαιώματα εξόρυξης, παρά μόνο όσα θα προκύπτουν από τη φορολογία της επιχείρησης και των εργαζομένων της;
Και το πιο σημαντικό: Δέχεται αυτού του τύπου την ανάπτυξη;
Αυτά τα βασικά ερωτήματα θα πρέπει να αποτελέσουν την καρδιά μιας δημόσιας διαβούλευσης, η οποία κανονικά θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει. Ετσι ώστε όλοι οι Ελληνες να είναι ενημερωμένοι γι" αυτό που σχεδιάζεται να γίνει σε ένα μέρος της πατρίδας τους.
Μας αφορά όλους. Αλλωστε όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης, «Το κύριο γνώρισμα του πολίτη είναι η συμμετοχή στην απονομή δικαιοσύνης και στην άσκηση εξουσίας». Δυστυχώς στη σύγχρονη ελληνική δημοκρατία αυτά είναι ψιλά γράμματα.


1. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2011-2012/278-to-aggigma-tou-mida
2. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2012-2013/314-o-xrysos-sta-xronia-tis-krisis-mavri-vilva
3. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2012-2013/330-xrysos-sta-xronia-tis-krisis-o-thisavros-tis-kassandras
4. http://en.rmgc.ro/
5. http://en.rmgc.ro/rosia-montana-project/economy/business-plan.html
6. Μεταλλευτικός Κώδικας, ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ, ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΝΝΟΙΑ – ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ – ΜΕΤΑΒΟΛΑΙ Δικαίωμα μεταλλειοκτησίας http://www.ndf.gr/el/law/law/finish/1—/3-210–35101973.html
7. http://actmedia.eu/energy-and-environment/rovana-plumb-insists-on-declassification-of-files-on-rosia-montana/41457
8. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/news/interesting-articles/315-omi-paremvasi-tou-ypeka-yper-tis-ellinikos-xrysos
9. http://www.hellas-gold.com/
10. http://www.newsbomb.gr/politikh/story/109173/o-panishyros-giorgos-mpompolas–ta-dimosia-erga-kai-ta-mme

Μεθοδεύουν ξεπούλημα στο πάρκο Ελληνικού

Εκτιμάται ότι τα έσοδα από την εκχώρηση δεν θα ξεπεράσουν τα 500 εκατ. ευρώ, όταν η πραγματική αξία του «οικόπεδου» των 6.264 στρεμμάτων με βάση τις αντικειμενικές αξίες των γύρω περιοχών κυμαίνεται από 13-26 δισ. ευρώ

Των Χαράς Τζαναβάρα – Κώστα Ζαφειρόπουλου

Με «συνταγή» τύπου Κασσιόπης η κυβέρνηση προωθεί την εκχώρηση του Ελληνικού σε ιδιώτες με τιμή που, στην πραγματικότητα και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, δεν θα υπερβεί τα 400-500 εκατ. ευρώ! Είναι πληροφορίες που αποκαλύπτει η «Εφ.Συν.», καλώντας παράλληλα τους αρμόδιους να τις διαψεύσουν άμεσα. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο ένα μέρος από τις υπάρχουσες υποδομές, οι περισσότερες από τις οποίες κατασκευάστηκαν γιά τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, κόστισαν στους φορολογούμενους πάνω από 150 εκατ. ευρώ, ενώ η ίδια η αξία του «οικοπέδου» των 6.264 στρεμμάτων, με τους μετριότερους υπολογισμούς και με βάση τις αντικειμενικές αξίες των γύρω περιοχών, κυμαίνεται από 13-26 δισ. ευρώ.

Είναι ενδεικτικό ότι στις αρχές του 2010, όταν η τότε κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου «είχε τρέξει» την υπόθεση, είχε διαρρεύσει ότι το τίμημα θα ήταν της τάξης των 5 δισ. ευρώ, ποσό που αναφέρεται σε σχετικά δημοσιεύματα ώς τον περασμένο Δεκέμβριο.

Στην πρόσφατη παραχώρηση του μεγάλου ακινήτου στην Κασσιόπη Κέρκυρας οι αρμόδιοι έκαναν λόγο για έσοδα της τάξης των 100 εκατ. ευρώ, όταν δημοσίευμα της «Washington Post» κάνει λόγο για 31 εκατ. δολάρια (περίπου 23 εκατ. ευρώ), ενώ ασήμαντα θα είναι τα μελλοντικά έσοδα από την παραχώρηση του δημόσιου κτήματος για 99 χρόνια και δικαίωμα επινοικίασης. Να σημειωθεί ότι εκχωρήθηκε έκταση περίπου 490 στρεμμάτων, όταν βίλες στην ίδια περιοχή πωλούνται αυτή την εποχή προς 10 έως 12 εκατ. ευρώ! Στο εκποιηθέν ακίνητο περιλαμβάνεται μια λίμνη που είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA, παρθένα παραλία μήκους ενός χλμ. και το ναυτικό οχυρό του Αγίου Στεφάνου, κυριολεκτικά σε απόσταση βολής από την Αλβανία.

Το πιο ανησυχητικό στην περίπτωση του Ελληνικού είναι ότι οι αρμόδιοι προχωρούν στην εκποίηση με δέσμευση έναντι των επίδοξων επενδυτών ότι θα κατασκευαστούν με δημόσιες δαπάνες έργα υποδομών με προϋπολογισμό που θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τη διαμόρφωση της παραλιακής λεωφόρου ώστε να ενοποιηθεί το παλιό αεροδρόμιο με τις εγκαταστάσεις στον Αγιο Κοσμά, τη σήραγγα Αργυρούπολης, που θα συνδέσει τη λεωφόρο Βουλιαγμένης με το «Ελ. Βενιζέλος», και κυρίως τη διευθέτηση των δύο ρεμάτων που είχαν μπαζωθεί πριν από δεκαετίες για τις ανάγκες του παλιού αεροδρομίου και αποτελούν αιτίες πλημμύρας στις γύρω οικιστικές περιοχές. Μόνο το κόστος κατεδάφισης φτάνει τα 34 εκατ. και η μεταστέγαση φορέων που λειτουργούν σήμερα στο παλιό αεροδρόμιο θα απαιτήσει άλλα 614 εκατ. ευρώ.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο επίδοξος επενδυτής θα πάρει το 100% των μετοχών του ακινήτου και χωρίς δέσμευση ότι θα υλοποιήσει τους σχεδιασμούς της κρατικής εταιρείας «Ελληνικόν Α.Ε.»!

Ο τελευταίος διαγωνισμός είχε ξεκινήσει τον Δεκέμβριο του 2011 με καλούς οιωνούς, καθώς εννέα διεθνείς όμιλοι είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να προχωρήσουν σε επενδύσεις στο Ελληνικό. Για ανεξήγητους λόγους όμως τελικά υπέβαλαν δεσμευτικές προσφορές μόνον τέσσερις. Μάλιστα τον περασμένο μήνα, για αδιευκρίνιστους λόγους, αποχώρησε το σχήμα από το Κατάρ, που σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων της τελευταίας τριετίας εμφανίζονταν ως οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του σχεδίου.

Η τελευταία φάση του διαγωνισμού, που με βάση τους αρχικούς σχεδιασμούς είχε ανακοινωθεί για τον Ιούλιο, έχει ήδη μετατεθεί για το φθινόπωρο του 2013, ενώ δεν αποκλείεται να δοθεί και νέα παράταση. Στον διαγωνισμό παραμένουν μόνο η Lamda Development του ομίλου Λατση, η βρετανική London & Regional Proprieties και η ισραηλινών συμφερόντων Elbit Cochin Ltd. Σύμφωνα με πληροφορίες, εκπρόσωποι και των τριών «μνηστήρων» επισκέφθηκαν την περασμένη εβδομάδα το Ελληνικό, συνοδευόμενοι από στελέχη τού ΤΑΙΠΕΔ.

Η επιλογή της κυβέρνησης, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, να προχωρήσει στη συνολική εκχώρηση τόσο μεγάλου ακινήτου και εν μέσω οικονομικής κρίσης αποτελεί σπάνια περίπτωση σε παγκόσμια κλίμακα. Ειδικοί τού real estate εκτιμούν ότι το εγχείρημα είναι επικίνδυνο και οι παρενέργειες θα μπορούσαν να μετριαστούν, για παράδειγμα με τμηματική δημοπράτηση του ακινήτου, ώστε το Δημόσιο, που άλλωστε αναλαμβάνει σημαντικό μέρος της επένδυσης, να μην είναι όμηρος στο μοναδικό σχήμα που θα επιλεγεί.

………………………………………………………………………………………………………………………

12 χρόνια περιμένει την αξιοποίηση

Συμπληρώνονται 12 χρόνια από τότε που το Ελληνικό σταμάτησε να λειτουργεί ως αεροδρόμιο, αλλά καμία κυβέρνηση δεν κατάφερε να αξιοποιήσει το μεγαλύτερο «φιλέτο» της πρωτεύουσας σε όφελος του περιβάλλοντος, της οικονομίας και της γύρω περιοχής. Οι πολίτες έχουν χορτάσει «θα» και μεγαλεπήβολες προεκλογικές υποσχέσεις, με αποτέλεσμα να περάσουν, χωρίς κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα, εποχές πολύ πιο ευνοϊκές για την ελληνική οικονομία.

*Από το 2002 ξεκίνησε ο πρώτος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός που προέβλεπε ήπια οικιστική ανάπτυξη σε 1.000 στρέμματα ώστε να εξασφαλιστούν έσοδα για την κατασκευή και συντήρηση του πάρκου. Ο τότε πρωθυπουργός Κ. Σημίτης έκανε λόγο για το μεγαλύτερο πάρκο της Ευρώπης, που θα ξεπερνά και το «Σέντραλ Πάρκ» της Νέα Υόρκης! Υπερακοντίζοντας ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κώστας Καραμανλής είχε υποσχεθεί ότι θα γίνει πάρκο ολόκληρη η έκταση, αλλά κατά την πενταετή παραμονή του στην πρωθυπουργία δεν υλοποίησε την υπόσχεσή του. Μόνον ο πρώην υπουργός Στέφανος Μάνος είχε πει από την αρχή ότι το λεκανοπέδιο δεν έχει ανάγκη από ένα τόσο μεγάλο πάρκο και είχε προτείνει πώληση τμημάτων του ώστε να χρηματοδοτηθούν νέα πάρκα σε υποβαθμισμένες γειτονιές.

*Ενα χρόνο αργότερα το Ελληνικό αναδεικνύεται σε… σκουπιδοτενεκέ των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, αφού σε αυτό φορτώνονται -πάντα …προσωρινά- όποια γήπεδα δεν είναι αποδεκτά από άλλες περιοχές. Στο Ελληνικό κατασκευάζονται νέοι χώροι για το κανόε καγιάκ, το σοφτ μπολ, το χόκεϊ και το μπέιζ μπολ, ενώ ανακαινίζονται δύο εγκαταστάσεις του παλιού αεροδρομίου για τις ανάγκες της ξιφασκίας και του μπάσκετ.

*Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού ανακοινώθηκαν στις αρχές του 2005. Πρώτη αναδείχθηκε η πρόταση των D. Serero, Elena Fernadez Ph. Colgnet. Την ίδια χρονιά ψηφίζεται ο νόμος για την μεταολυμπιακή αξιοποίηση των αθλητικών εγκαταστάσεων και προχωρά η ενοικίαση του κανόε καγιακ για τη δημιουργία υδροπάρκου, παραχωρείται γήπεδο σε ποδοσφαιρικούς ομίλους και ενοικιάζονται περιστασιακά οι στεγασμένοι χώροι.

*Τα αρχιτεκτονικά σχέδια τροποποιούνται και στο μελλοντικό πάρκο προστίθεται η έκταση του Αγίου Κοσμά, όπου λειτούργησε το ολυμπιακό κέντρο ιστιοπλοΐας και μετά τους Αγώνες ενοικιάστηκε σε ιδιώτες, που είχαν το δικαίωμα να αυξήσουν τον χώρο της μαρίνας και να κατασκευάσουν νέα κτίρια συνολικής έκτασης 60.000 τετραγωνικών. Ως τώρα το Δημόσιο δεν έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ και μόλις πριν από ένα χρόνο προχώρησε σε καταγγελία της σύμβασης!

*Μετά τις εκλογές του 2009 ανατίθεται το πρόγραμμα αξιοποίησης στην ομάδα Αθεμπίγιο, του επικεφαλής της επιτυχημένης ανάπλασης του παράκτιου μετώπου της Βαρκελώνης. Γίνεται για πρώτη φορά γνωστό ότι υπάρχει ενδιαφέρον από το Κατάρ.

*Το 2011 ιδρύεται η «Ελληνικόν Α.Ε.» και αναλαμβάνει την υπόθεση ο καθηγητής του Χάρβαρντ Σπ. Πολλάλης.

*Τον Δεκέμβριο του 2011 προκηρύσσεται ο διεθνής επενδυτικός διαγωνισμός και σχεδόν ταυτόχρονα το πρόγραμμα Ελληνικό-Αγιος Κοσμάς περνά στην ευθύνη του ΤΑΙΠΕΔ!

http://www.efsyn.gr/?p=20756
 

Η επιδότηση των μεγαλοπαραγωγών ενέργειας κοστίζει 700.000 ευρώ ανά ημέρα!

 

 

           

Ενώ επιβάλλονται άδικα και καταστροφικά μέτρα για χιλιάδες μικροεπενδυτές φωτοβολταϊκών, οι ιδιώτες μεγαλοπαραγωγοί ενέργειας παίρνουν επιδοτήσεις συνολικού ύψους... 700.000 ευρώ/ημέρα μέσω του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους (ΜΑΜΚ) υποστηρίζουν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με ερώτηση που κατέθεσαν προς τους υπουργούς Περιβάλλοντος, Οικονομίας και Ανάπτυξης.
Σε ερώτηση που κατέθεσαν στη Βουλή, τονίζουν επίσης ότι η επιβολή έκτακτης εισφοράς επί του τζίρου και όχι επί των κερδών των μικρών επιχειρήσεων φωτοβολταϊκών, είναι «μια απόφαση που έχει προφανή αντιεπενδυτικό χαρακτήρα και ουσιαστικά αντίκειται σε όλες τις βασικές αρχές της οικονομικής επιστήμης, ενώ πλήττει την αξιοπιστία της χώρας, στο θέμα της προσέλκυσης επενδύσεων» .
Η εμπεριστατωμένη ερώτηση που κατέθεσε για λογαριασμό των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ ο βουλευτής Θ. Πετράκος, έχει ως εξής:
«Θέμα : Προβλήματα στην επιβολή της έκτακτης εισφοράς ΑΠΕ στο μεσοπρόθεσμο.

 

Διαχρονικά, οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, με μια σειρά από νόμους, ώθησαν χιλιάδες μικροεπενδυτές, αγρότες και άλλους, να επενδύσουν και μάλιστα δανειζόμενοι , στα φωτοβολταϊκά πάρκα προσδοκώντας μια απόδοση του κεφαλαίου τους, όπως όρισαν οι σχετικοί νόμοι.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είχε καταθέσει εγκαίρως τις ενστάσεις του για τον τρόπο που η αγορά των φωτοβολταϊκών παρουσιάσθηκε στους πολίτες ως μια επενδυτική δραστηριότητα με ακραία κερδοσκοπικά χαρακτηριστικά που ελλείψει άλλου παραγωγικού σχεδίου θα έδινε λύση στο αναπτυξιακό τέλμα της ελληνικής οικονομίας. Η περίπτωση των φωτοβολταϊκών αποτέλεσε και αποτελεί, ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα απορρυθμισμένης αγοράς με χαρακτηριστικά φούσκας, που δομήθηκε χωρίς να γίνει ο στοιχειώδης υπολογισμός εξεύρεσης των αναγκαίων πόρων για την πληρωμή των χιλιάδων πολιτών στους οποίους καλλιεργήθηκε το καπιταλιστικό όνειρο ενός νέου «επενδυτικού Ελντοράντο».
Οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ παρέλειψαν να κάνουν το αυτονόητο, δηλαδή έναν στοιχειώδη υπολογισμό για το που θα βρεθούν τα κονδύλια για να αποπληρωθούν αυτές οι επενδύσεις. Έτσι, από τα πρώτα του βήματα, το αντίστοιχο ταμείο πληρωμής των ΑΠΕ βρέθηκε να είναι ελλειμματικό, με αποτέλεσμα να υπάρχει σήμερα υπερημερία πληρωμών 150 ημερών, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για μικροεπενδυτές, που βρίσκονται αντιμέτωποι με φόρους, δάνεια, ασφαλιστικές εισφορές και βεβαίως πιεστικές ανάγκες επιβίωσης.

Το πρόβλημα αυτό, που οι ίδιοι δημιουργήσατε με την άφρονα ή σκόπιμη πολιτική σας, υποτίθεται πως έρχεστε τώρα να το αντιμετωπίσετε. Ωστόσο η προσέγγιση σας επί του ζητήματος δεν είναι απλά λάθος, αλλά και καταστροφική, τόσο για τους επενδυτές όσο και για τον κλάδο και φυσικά για τη γενικότερη ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην χώρα μας. Επιβάλλετε λοιπόν, έκτακτη ειδική εισφορά «αλληλεγγύης» που υπολογίζεται ως εκατοστιαίο ποσοστό επί του τιμήματος πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, που εγχέεται από τον Παραγωγό στο Σύστημα ή το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο, ή στα ηλεκτρικά συστήματα των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Πρόκειται δηλαδή για επιβολή έκτακτης εισφοράς επί του τζίρου και όχι επί των κερδών των εν λόγω επιχειρήσεων, μια απόφαση που έχει προφανή αντιεπενδυτικό χαρακτήρα και ουσιαστικά αντίκειται σε όλες τις βασικές αρχές της οικονομικής επιστήμης! Είναι βέβαιο ότι αυτό το μέτρο πλήττει την αξιοπιστία της χώρας, στο θέμα της προσέλκυσης επενδύσεων και κυρίως από τους μικρούς και εσωτερικούς επενδυτές που στήριξαν και στηρίζουν την χώρα μας, αλλάζοντας οριζόντια, χωρίς κανένα ορθολογικό κριτήριο, την απόδοση της ήδη πραγματοποιηθείσας επένδυσης.
Βραχυπρόθεσμα, ο εξορθολογισμός της αγοράς είναι απαραίτητος. Αυτός όμως δεν μπορεί να γίνει με όρους επιβολής περίπου οριζόντιων χαρατσιών όπως προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο. Θα πρέπει κάθε περίπτωση να εξεταστεί ξεχωριστά, με μια σειρά από κριτήρια. Ενδεικτικά, εμείς αναφέρουμε τα παρακάτω κριτήρια:

- Μέγεθος Εγκατάστασης. Αλλιώς αντιμετωπίζονται μεγάλα επενδυτικά project της τάξεως των 10MW και διαφορετικά τα αγροτικά πάρκα των 100kW.
- Κόστος Υλοποίησης, σχετίζεται με τον χρόνο υλοποίησης. Οι τιμές έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια.
- Κρατική Επιδότηση. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2010 προβλεπόταν επιδότηση στο συνολικό κόστος εγκατάστασης που κυμαινόταν από 20% έως 40%, ανάλογα με την περιοχή υλοποίησης.
- Τραπεζικός δανεισμός ή χρηματοδότηση μέσω ίδιων κεφαλαίων. Στην πρώτη περίπτωση θα πρέπει να συνυπολογιστούν οι περιπλοκές που δημιουργούνται στην εξυπηρέτηση των δανείων και το αυξημένο κόστος αποπληρωμής τόκων και χρεωλυσίων. Στη δεύτερη περίπτωση η απόσβεση έχει γίνεται πολύ συντομότερα και υπάρχει η δυνατότητα για επιβολή μεγαλύτερης εισφοράς.
- Τόπος εγκατάστασης. Η ηλιοφάνεια και η ποσότητα παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, άρα και τα έσοδα, διαφέρει από περιοχή σε περιοχή Αυτό σημαίνει ότι για ίδια ισχύ και ίδιο κόστος υπάρχει διαφορά στα έσοδα.

Τα μέτρα που περιέχονται στο Μεσοπρόθεσμο, πέρα από άδικα, γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη τους τα παραπάνω κριτήρια, είναι και αναποτελεσματικά γιατί μπορεί να αντιμετωπίσουν σε ένα βαθμό το βραχυπρόθεσμο λογιστικό πρόβλημα του ΛΑΓΗΕ. Επίσης πρόκειται να οδηγήσουν ολόκληρο τον κλάδο των φωτοβολταϊκών σε πλήρη διάλυση με σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση αλλά και στη φορολογική βάση της ελληνικής οικονομίας. Τα φωτοβολταϊκά άλλωστε αποτελούν αυτή τη στιγμή τον μοναδικό κλάδο του κατασκευαστικού τομέα που εμφανίζει έναν σημαντικό κύκλο εργασιών.

Θα πρέπει επιπλέον, να τονίσουμε ότι την ίδια ώρα που επιβάλλονται αυτά τα άδικα και καταστροφικά, για χιλιάδες μικροεπενδυτές, μέτρα, βλέπουμε άλλες κατηγορίες ιδιωτών μεγαλοπαραγωγών ενέργειας να απολαμβάνουν πρωτοφανούς ασυλίας και να απολαμβάνουν ευεργετικών επιδοτήσεων μέσω του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους (ΜΑΜΚ). Οι υπολογισμοί μας δείχνουν ότι η ημερήσια επιβάρυνση μόνο από τον ΜΑΜΚ ανέρχεται σε ποσά της τάξης των 700.000 ευρώ/ημέρα!
Κατόπιν των παραπάνω

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

• Δεδομένου ότι με την οριζόντια φορολόγηση αρκετοί μικροεπενδυτές έχουν αρνητική απόδοση, προτίθεται η κυβέρνηση να αλλάξει την οριζόντια φορολόγηση επί του τζίρου και να προχωρήσεις στην φορολόγηση επί των καθαρών κερδών, που αυτό επιβάλλει και η οικονομική επιστήμη και η κοινή λογική;
• Γιατί επιλέχθηκαν οριζόντια κριτήρια και μάλιστα επί του τζίρου για την φορολόγηση των ΑΠΕ, ενώ είναι γνωστό ότι λόγω διαφορετικής απόδοσης κάθε εγκατάστασης , διαφορετικού τρόπου χρηματοδότησης κ.λπ. είναι μέτρο άδικο; Δεν αντιλαμβάνεστε ότι αυτό αποτελεί αντιαναπτυξιακή πολιτική και χαριστική βολή σε όποια επιχειρηματική δραστηριότητα θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί στη χώρα μας;
• Τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για τους μικρο-επενδυτές που αποδεδειγμένα έχουν αρνητική απόδοση (λόγω δανείων, η χαμηλής και οριακής παραγωγικότητας των Φ/Β );
• Γιατί επιλέγεται μια οριζόντια φορολόγηση και μάλιστα επί του Τζίρου μια επιχείρησης με αποτέλεσμα να μεθοδεύεται το ξεπούλημα όλων των μικροεπενδυτών σε μεγαλο-επενδυτές και μάλιστα σε τίμημα μικρότερο της αρχικής επένδυσης;
• Με την έκτακτη εισφορά που επιβάλλεται α) πόσα αναμένονται να είναι τα έσοδα, β) πώς θα διανεμηθούν τα έσοδα αυτά και γ) έως πότε θα διασφαλιστεί η χρηματοδότηση του ΛΑΓΗΕ δεδομένου του έκτακτου χαρακτήρα της εισφοράς;
• Έχει πραγματοποιηθεί μελέτη συνεπειών από την αλλαγή που ψηφίσθηκε με το μεσοπρόθεσμο, τόσο ως προς την μελλοντική ανάπτυξη του τομέα των ΑΠΕ όσο και στο αν θα επιτευχθεί ο προβλεπόμενος από τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας βαθμός διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό της μείγμα;

• Δεσμεύεται η κυβέρνηση ότι η επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης στις ΑΠΕ δεν θα εξαιρέσει τις ΒΑΠΕ και τις ΑΠΕ, και ΑΠΕ στις σχεδιαζόμενες ΕΟΖ;
• Σχεδιάζει η κυβέρνηση της επιβολή αντίστοιχης έκτακτης εισφοράς στους ιδιώτες παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από Φυσικό Αέριο;
• Πώς θα ενισχύσει η κυβέρνηση μικρο-επενδυτές που ενώ είχαν υπογράψει συμβάσεις με την ΔΕΗ και λόγω χαμηλής απόδοσης της επένδυσης (λόγω της έκτακτης εισφοράς) αδυνατούν να βρουν χρηματοδότηση;
• Πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση μικρο-επενδυτές που ενώ είχαν υπογράψει συμβάσεις με την ΔΕΗ και έχουν καταθέσει εγγυητική επιστολή δεν θα προχωρήσουν στην υλοποίηση της επένδυσης λόγω χαμηλής ή αρνητικής απόδοσης της επένδυσης (εξαιτίας της έκτακτης εισφοράς);
• Πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση μικρο-επενδυτές που κινδυνεύουν με κατάσχεση εξαιτίας τη μεταβολής της απόδοσης της επένδυσης (λόγω της έκτακτης εισφοράς);»

Νέα αυξημένα δημοτικά τέλη.....

Απο εργοτάξιο ΔΕΗ Κοζάνης

Νέο «κοστούμι» μάς ράβει ο Φούχτελ

Του Αρη Χατζηγεωργίου
Βαθιά τις… φούχτες σε δημοτικά έργα, υπηρεσίες και περιουσίες προσπαθούν να βάλουν γερμανικές εταιρείες με τη βοήθεια του επιτετραμμένου της Μέρκελ, Χανς Γιόακιμ Φούχτελ, της κυβέρνησης και αρκετών δημάρχων. Παράλληλα, λειτουργεί και δεύτερος πολιορκητικός κριός υπό την task force του Χορστ Ράιχενμπαχ, που λειτουργεί περισσότερο σε επίπεδο τεχνογνωσίας. Τα δημοτικά τέλη ετοιμάζονται να απογειωθούν καθώς οι δημότες καλούνται να αποπληρώσουν διαχείριση σκουπιδιών, δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροφωτισμού, πάρκινγκ, αθλητικές-τουριστικές εγκαταστάσεις και όποια άλλη μικρή ή μεγάλη δημόσια υπηρεσία, η οποία, αφού εκφυλίστηκε, εξελίσσεται τώρα, ελέω Μνημονίου, σε τοπική «μπίζνα».

Μπορεί το όνομα του Γερμανού επιτετραμμένου Φούχτελ να σημαίνει στα γερμανικά «σπαθί», αλλά τίποτε δεν προϊδεάζει ότι θα πέσει… μάχαιρα στα έξοδα των δήμων οι οποίοι, διαλυμένοι από την ελλιπή χρηματοδότηση και τις αποχωρήσεις προσωπικού, θα κληθούν να διαχειριστούν «τοπικά αναπτυξιακά έργα» σε σύμπραξη με ιδιώτες, οι οποίοι θα απαιτούν να έχουν άμεση οικονομική ανταπόδοση από τα έργα στα οποία θα συμμετάσχουν.

Το σύνολο των υπηρεσιών που προσέφεραν ώς τώρα οι δήμοι είχε σε γενικές γραμμές αποφύγει το στίγμα ότι αποτελούν «χαράτσι» και φοροεισπρακτικό μηχανισμό.

Με άλλα λόγια, εκτιμάται ότι οι πολίτες θα προβάλουν μικρότερες αντιστάσεις στις χρεώσεις δήμων-ΣΔΙΤ, σε αντίθεση με τους φόρους, τα παράβολα και τους λογαριασμούς ΔΕΚΟ του «κεντρικού» διαλυμένου κράτους.

Μια από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις είναι εκείνη των απορριμμάτων της Αττικής. Η πίεση να ξεκινήσουν τα έργα το 2010 οδήγησε στις μάχες της Κερατέας και το γενικότερο «πάγωμα» του σχεδιασμού.

Σύμφωνα με το τότε σχέδιο των τεσσάρων εργοστασίων επεξεργασίας απορριμμάτων σε Φυλή, Α. Λιόσια, Γραμματικό, Κερατέα, με χώρους ταφής υπολειμμάτων και ΧΥΤΑ, προέκυπτε ένα κόστος πολλαπλάσιο των 45 ευρώ ανά τόνο που ισχύει έως σήμερα στον ΧΥΤΑ Φυλής.

Η κυβέρνηση Σαμαρά ανακοίνωσε πρόσφατα ότι ξεκινά η υλοποίηση των έργων με ΣΔΙΤ χωρίς να μπορεί να υποσχεθεί ότι το κόστος δεν θα αυξηθεί.



Απο εργοτάξιο ΔΕΗ Προλεμαϊδας

Αντίστοιχα έργα ετοιμάζονται (πάντα με ΣΔΙΤ) σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας, ενώ ετοιμάζονται και χρηματοδοτικά εργαλεία για την προώθησή τους.

Ενδεικτικό είναι αμοιβαίο κεφάλαιο που ανακοίνωσαν ότι συνδημιουργούν η Τράπεζα Αττικής, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και η Κεντρική Ενωση Δήμων (ΚΕΔΕ).

Υπενθυμίζεται ότι βασικός μέτοχος της Τράπεζας Αττικής είναι το Ταμείο των Μηχανικών που προσδοκά διπλό κέρδος:

1) Από την αξιοποίηση αποθεματικών 2,8 δισ. ευρώ που κινδυνεύουν από δεύτερο κούρεμα.

2) Από τις θέσεις εργασίας που θα προκύψουν για τα μέλη του.

Το ερώτημα είναι εάν υπάρχουν οι μηχανισμοί εκείνοι που θα προστατεύσουν τους δημότες από υπέρογκες χρεώσεις, το περιβάλλον από υπερεκμετάλλευση και τη Δικαιοσύνη από παρεκκλίσεις σκοπιμότητας.

Μέχρι στιγμής πάντως, ο υπουργός Εσωτερικών Ε. Στυλιανίδης ζητά «δικονομικό φαστ τρακ» για να μην καθυστερούν διαδικασίες και επενδύσεις…
Εχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα των Συντακτών.

12/11/2012,12:49

Για μια πράσινη αυτοδύναμη πόλη

Σκέψεις για μια πράσινη αυτοδύναμη πόλη, γειτονιά, πολυκατοικία

Γιώργος Ξένος
Αρχιτέκτονας

Πράσινο οικοδομικό τετράγωνο

Aπό τότε που ο άνθρωπος έγινε καλλιεργητής τροφοσυλλέκτης μέχρι και τη βιομηχανική εποχή, φρόντιζε να στήνει τους οικισμούς του σε περιοχές που του εξασφάλιζαν νερό, εύφορη γη και ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες. Έτσι σιγά - σιγά απόκτησαν και μόνιμο χαρακτήρα.

Τότε άρχισε να χτίζεται η σχέση αγάπης ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση, μια σχέση ερωτική. Ο άνθρωπος φρόντιζε τη γη, την όργωνε, έριχνε τους σπόρους του, αυτή τους κράταγε μέσα στα σπλάχνα της λίγους μήνες και μετά του πρόσφερε τους καρπούς της. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν άρχισε και η διαμόρφωση των πρώτων αρχιτεκτονικών και οικιστικών αξιών που στηρίζονται στη βασική αρχή ότι το φυσικό περιβάλλον αφού αποτελεί το κέλυφος της ζωής και των δράσεων των ανθρώπινων ομάδων, αποτελεί ένα ενιαίο οργανικό σύνολο με τον άνθρωπο και το ανθρωπογενές περιβάλλον.

Αρχικά οι καλύβες του οικισμού στήθηκαν περιμετρικά γύρω από έναν ελεύθερο χώρο όπου οι άνθρωποι συνευρίσκονταν, επικοινωνούσαν, βάφονταν, στολίζονταν, χόρευαν σε διάφορες τελετουργίες, συνήθως σε επίκληση και εξευμενισμό των στοιχείων της φύσης, των πνευμάτων κ.λπ. - έτσι γεννήθηκε η πλατεία, η κοινωνική - πολιτισμική ταυτότητα του οικισμού.

Παράλληλα και οι καλύβες απόκτησαν πιο μόνιμο χαρακτήρα έγιναν χτιστές με πέτρα. Στην αρχή ήταν όπως οι καλαμένιες καλύβες, ένα τετράγωνο μονόχωρο κτίσμα, μετά ένα ορθογώνιο πολύχωρο και στο τέλος (σαν να κατάλαβαν πως το παράκαναν με την εκμετάλλευση της γης) πρόσθεσαν και έναν πρόδομο, κάτι σαν συμφιλίωση του κτιστού με το ελεύθερο περιβάλλον, τη φύση δηλαδή.

Γεννήθηκε έτσι ο ημιυπαίθριος χώρος. Και να σκεφθεί κανείς με τι τρόπο στις μέρες μας απαξιώθηκε, ευτελίστηκε και έγινε αντικείμενο άθλιας εμπορικής και πολιτικής εκμετάλλευσης αυτό το αρχιτεκτονικό- πολεοδομικό στοιχείο με την τόσο πλούσια και πολύπλευρη αξία, δηλαδή:
-Λειτουργική, καθώς συμβάλλει στην ομαλή, σταδιακή μετάβαση από έναν χώρο σκοτεινό, π.χ., σε έναν άλλο, φωτεινότερο, από έναν πιο ψυχρό, σε έναν πιο ηλιόλουστο,
πιο ζεστό.
-Αισθητική, καθώς αυτός, όπως και ο ημιώροφος και το ημιυπόγειο, για την αρχιτεκτονική γλώσσα, είναι ότι είναι για τη μουσική γλώσσα τα ημιτόνια, η ύφεση και η δίεση, δηλαδή τα μαύρα πλήκτρα του πιάνου.

-Φιλοσοφική, γιατί το σχήμα "αίθριο - ημιυπαίθριο κτιστό" δίνει την αίσθηση, την παράσταση στον χώρο, την οπτικοποίηση δηλαδή της διαλεκτικής, χιλιάδες χρόνια πριν την εκφράσει ο Ηράκλειτος ως τρόπο σκέψης.
-Ιδεολογική, καθώς ο "πρόδομος" της νεολιθικής κατοικίας εκφράζει τη βασική αντίληψη (από τότε) για τη ζωή, τη φύση και τη σχέση φύσης - ανθρώπου- κτίσματος, αντίληψη σταθερή και διαχρονική αφού τη μετέφερε στον τύπο του μεγαρικού ανακτόρου, στη ναοδομία αλλά και στην πιο οργανωμένη μορφή κατοικίας, καθιερώνοντας τον τύπο: αίθριο- αυλή (δηλαδή φύση), περιστύλιο (ημιυπαίθριο), κτίσμα. Η πιο τρανή όμως απόδειξη της ιδεολογικής του αξίας είναι πως, όταν επικράτησε ο χριστιανισμός ως κοσμοαντίληψη (εχθρική προς τη φύση), το αίθριο και ο ημιυπαίθριος σιγά-σιγά καταργήθηκαν.

Ενδεικτική απεικόνιση δύο δικτύων από ψηλά
Η απαξίωση της πόληςΗ αντίληψη αυτή οργάνωσης της πόλης και της κατοικίας έφτασε μέχρι τις παραμονές του B' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι πόλεις περιβάλλονταν από καλλιεργήσιμη γη, χτίζονταν πάλι δίπλα σε (ή διασχίζονταν από) ποτάμια και λίμνες, ενώ η δομή τους δεν ήταν παρά μια σύνθεση αρχαϊκών οικισμών -δηλαδή γειτονιών- , με κυρίαρχα στοιχεία την κεντρική πλατεία και την εσωτερική αυλή των κατοικιών.

Έτσι, ανοίγοντας κανείς την εξώπορτα ενός παλιού αθηναϊκού σπιτιού αντίκριζε στο βάθος την αυλή, τον ιδιωτικό δηλαδή ελεύθερο χώρο με τη σκάλα, το λιακωτό στον όροφο και, περνώντας υποχρεωτικα από αυτήν και βιώνοντας την κοινωνική της διάσταση, της "μετάγγιζε" την αίσθηση (σχέσεις - λειτουργίες - εμπειρίες) από τον δημόσιο ελεύθερο χώρο, την πλατεία, τον δρόμο. To ίδιο ισχύει και αντίστροφα, όταν από την αυλή περνούσε στον δρόμο. Ήταν δηλαδή "φορέας" της αίσθησης της κοινωνικότητας και του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου ταυτόχρονα. Μήπως άραγε αυτό διαμόρφωνε ένα είδος "ολοκληρωμένου πολίτη", πολίτη με συνείδηση κοινωνική, συλλογική αλλά και οικολογική;

Μετά το τέλος του πολέμου και ενώ οι Ευρωπαίοι ξανάχτιζαν πέτρα- πέτρα τις ισοπεδωμένες από τους βομβαρδισμούς του πολέμου πόλεις τους πάνω στα αρχικά τους σχέδια, εμείς, αν και οι πόλεις μας δεν είχαν υποστεί σοβαρούς βομβαρδισμούς τις ισοπεδώσαμε μόνοι μας ξεκινώντας από την Αθήνα, με βαριά όπλα την "αντιπαροχή" εργαλείο πρωτοπόρο στην εμπορευματοποίηση αγαθών και αξιών, και έναν οικοδομικό κανονισμό απαρχαιωμένο στείρο, δύσχρηστο στην πολυνομία του, χωρίς ενσωμάτωση των νέων μεταπολεμικών τεχνολογιών αντιλήψεων και αρχών - μέχρι και τη δεκαετία του '60 χτίζαμε χωρίς μόνωση στο εξωτερικό κέλυφος -, ένα εργαλείο που δέσμευε τη φαντασία του αρχιτέκτονα. Αυτόν τον μεταπολεμικό οργασμό ανοικοδόμησης τον ονομάσαμε ανάπτυξη.

Έτσι σβήσαμε την αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά διατυπωμένη νεότερη ιστορία μας, επειδή εξαφανίσαμε τις "αρχιτεκτονικές αξίες", την αυλή, το λιακωτό, την πλατεία και την αλάνα, αλλά και to πράσινο και τα νερά που διέσχιζαν όλο το λεκανοπέδιο. Τελικά εξαφανίσαμε τη ΓΕΙΤΟΝΙΑ, το βασικό κύτταρο της πόλης και της κοινωνίας.

Μονη Αγίας Τριάδος Τσαγκαρόλων Ακρωτηρίου.

Τελικά, μέσα σε αυτήν την ξέφρενη μεταπολεμική μας "αναπτυξιακή" πορεία της αντιπαροχής διαμορφώσαμε μια πόλη αντιαισθητική, απρόσωπη και απάνθρωπη, που επιπλέον την παραδώσαμε στο αυτοκίνητο, στρώνοντάς του μάλιστα χρυσό χαλί, αφού κλείσαμε ποταμούς, παραποτάμους, ακόμη και ρέματα (τον Κηφισό, όμως, τον αφήσαμε ανοιχτό, για να ρίχνουμε τα λύματα της περιοχής!).

Υπάρχει άραγε τρόπος για να αναστρέψουμε αυτήν την κατάσταση έστω και τόσο αργά, μιας και προβλέπεται πάλι οργασμός, αυτήν τη φορά "πράσινης" ανάπτυξης (προτού οι κάμποι και τα λιβάδια μας γίνουν μπλε και οι βουνοκορφές μας γεμίσουν με τρομακτικά πουλιά με τις τεράστιες φτερούγες τους); Πιστεύω ότι μπορούμε, αλλά μόνο:

-Αν προχωρήσουμε σε μια συνολική και ριζική ανάπλαση και εμπλουτισμό του ελεύθερου δημόσιου χώρου με ένα πρόγραμμα μακράς πνοής. Όχι δηλαδή με περιστασιακές σημειακές παρεμβάσεις που δεν λύνουν ουσιαστικά ούτε τα τοπικά προβλήματα, αφού απλώς τα μεταφέρουν παρακάτω, με αποτέλεσμα να δημιουργούμε αναβαθμισμένες νησίδες (με "αναβαθμισμένες" και τις αξίες των ακινήτων βεβαίως!!!), μέσα σε ένα περιβάλλον γενικής παρακμής.
-Αν ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα παρεμβάσεων στο δομημένο περιβάλλον με στόχο την κατά το δυνατόν αξιακή, αισθητική και λειτουργική του βελτίωση, ώστε, μαζί με τον αναμορφωμένο ελεύθερο χώρο, να αποκαλύψουν μια ΝΕΑ ΠΟΛΗ που να αξίζει στους πολίτες της.

Ανάπλαση δημόσιου χώρου

Όπως φαίνεται στο ενδεικτικό παράδεγμα μιας τυχαίας περιοχής της Αθήνας, πρώτος στόχος είναι η αναβίωση της γειτονιάς, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με την οριοθέτησή της. Δεύτερος στόχος, η δημιουργία νέων πλατειών. Η σκέψη είναι απλή: διαχωρισμός των λειτουργιών της πόλης με:
-Ένα δίκτυο για την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, κάθε μάτι του οποίου οριοθετεί και αναδεικνύει τις γειτονιές, αυτονομώντας τες σαν κυψέλες ζωής, σαν ανθρώπινες νησίδες πνιγμένες στο πράσινο, αλλά και εξοπλισμένες με στοιχεία που να αποτελέσουν πλουτοπαραγωγικές πηγές που θα δώσουν την ευκαιρία στην κοινότητα της γειτονιάς να τις αξιοποιήσει, μέσα από συλλογικές, αυτοδιαχειριστικές διαδικασίες, ώστε να αποκτήσει οικολογική και ενεργειακή αυτάρκεια, μια δική της "εσωτερική οικονομία". Κάτι δηλαδή σαν "γειτονιές κράτη" (ή μίνι πόλεις - κράτη).
-Ένα δίκτυο πεζοδρόμων για την κυκλοφορία πεζών και ποδηλάτων που, διασχίζοντας μέσα από τις γειτονιές όλη την Αθήνα, θα συνδέονται με τοπόσημα αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ., ενώ παράλληλα θα συνδέουν και τις γειτονιές μεταξύ τους. Έτσι η Αθήνα θα μεταμορφωθεί σε ένα απέραντο "οικολογικό - ενεργειακό - αρχαιολογικό πάρκο".

Μοναστηράκι

Δημιουργούνται, δηλαδή, δυο πλέγματα. Ένα θερμό πλέγμα, μέσα στο οποίο κυκλοφορεί το "ανθρώπινο ρευστό" που δίνει κίνηση στο αστικό τοπίο και ζωντάνια στον κοινωνικό οργανισμό, και ένα ψυχρό πλέγμα, στο οποίο κυκλοφορεί το "μεταλλικό ρευστό", ο ποταμός των αυτοκινήτων. Ο συνδυασμός αυτών των δύο δικτύων προσφέρει ένα σύστημα κόμβων - πλατειών εκεί που αυτά διασταυρώνονται, οι οποίες δημιουργούνται με τη βύθιση του αυτοκινητόδρομου και την ανάλογη διαμόρφωση του ελαφρώς υπερυψωμένου σταυρού της διασταύρωσης, η οποία υπερύψωση τονίζει τον χαρακτήρα τους ως χώρων στάσης, συνεύρεσης και επικοινωνίας, ενώ παράλληλα προβάλλει τον συμβολικό τους χαρακτήρα σαν "γέφυρες επικοινωνίας" που "ενώνουν" τις πλωτές γειτονιές μεταξύ τους.

Εδώ εφαρμόζεται και η πολύ εύστοχη ιδέα του συνάδελφου Mix. Λομβαρδέα, πολιτικού μηχανικού (όπως δημοσιεύθηκε στο Δελτίο TEE2 558/2009), με την πρόβλεψη δύο πετάλων αναστροφής στα άκρα των πλατειών, στην περίπτωση που αυτές σχηματίζονται πάνω από δρόμους δύο κατευθύνσεων, οπότε καταργούνται η στροφή αριστερά και η διασταύρωση άρα καταργείται και η ανάγκη φωτεινών σηματοδοτών.

Σύστημα πλατειών

Πλατεία τύπου Α σε κόμβο πεζόδρομου με αυτοκινητόδρομο
Οι πλατείες αυτές (τέσσερις περιμετρικά- κοινές για τις 4 όμορες γειτονιές) καθώς και η εσωτερική (στον σταυρό τεσσάρων οικοδομικών τετραγώνων), πέρα από τον εξοπλισμό που αναφέραμε για τη γενικότερη αυτάρκεια της γειτονιάς, θα αποτελέσουν την καρδιά της, εκεί όπου θα παράγεται πλέον η ζωή, συλλογικά, δημιουργικά, χτίζοντας ξανά σιγά- σιγά τον πολιτισμό που μας αξίζει, μιας και θα έχουν εξασφαλιστεί σε μεγάλο βαθμό οι άλλες θεμελιώδεις ανάγκες του ανθρώπου, δηλαδή αυτή της διαβίωσης και αυτή της ασφάλειας (χάρη στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής). Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το λίκνο του πολιτισμού και της παιδείας υπήρξαν από τα πανάρχαια χρόνια οι δρόμοι και οι πλατείες, εκεί δημιουργήθηκαν τα πάντα. Η φιλοσοφία, η πολιτική, ο χορός, η μουσική, το θέατρο.

Νησίδα-γειτονιά από ψηλά



Οι τύποι των πλατειών που μπορούν να δημιουργηθούν είναι:
1. Πλατείες για χαλάρωση, επικοινωνία, ψυχαγωγία καθώς και πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες και μάλιστα πολυτισμικού χαρακτήρα σε καθημερινή βάση (πλατείες πολλαπλών λειτουργιών) και θα λειτουργούν:

-Για την επίλυση, μέσα από τακτικές και έκτακτες συνελεύσεις των κατοίκων, θεμάτων που αφορούν είτε βασικά προβλήματα της καθημερινότητας τους είτε γενικότερα προβλήματα, κοινωνικά, οικονομικά, παιδείας κλπ. Για τα πρώτα, οι αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων θα είναι άμεσα εφαρμόσιμες από κατοίκους της γειτονιάς, κληρωτούς από τη γενική συνέλευση, στην οποία και θα αποδίδουν λογαριασμό.

Για τα άλλα, οι αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων των γειτονιών, ομαδοποιημένες θα μπαίνουν ως προτάσεις για συζήτηση στις γενικές συνελεύσεις των συνοικιών ή διαμερισμάτων που αυτές ανήκουν, οι αποφάσεις πάλι των οποίων θα προωθούνται ως προτάσεις στις γενικές συνελεύσεις των δήμων κ.ο.κ. Έτσι οι προτάσεις, ακολουθώντας μια διαλεκτική διαδρομή που θα τις βάζει αναγκαστικά σε συνεχή και εξονυχιστική επανάκριση, επεξεργασία και εμπλουτισμό, θα καταλήγουν στην "Εθνική Γενική Συνέλευση" για τις τελικές αποφάσεις-νόμους. Θα έχουμε δηλαδή νόμους για τα θέματα της γειτονιάς, της συνοικίας( ή διαμερίσματος), του δήμου, του νομού, της περιφέρειας, του κράτους, που έχοντας διαμορφωθεί από τους ίδιους τους πολίτες θα αποτελούν την πραγματική βούληση εκατομμυρίων πολιτών και όχι την απόφαση κάποιων "αντιπροσώπων", που σημαίνει πραγματική και άμεση δημοκρατία. Φανταστείτε δηλαδή η ιδέα, η σκέψη, το όνειρο μιας φοιτήτριας, π.χ., από μια γειτονιά της Καισαριανής, διατυπωμένο σαν πρόταση στη γενική συνέλευση, να γίνει μια μέρα νόμος του κράτους. Δεν είναι καταπληκτικό; Όχι δεν είναι. Καταπληκτικό είναι ότι το όνειρο αυτό, περνώντας μέσα από τα σαράντα κύματα, θα γονιμοποιήσει και θα γονιμοποιηθεί από τις σκέψεις και τα όνειρα χιλιάδων, εκατομμυρίων συμπολιτών της μέχρις ότου ψηφιστεί σαν "όνειρο όλων των Ελλήνων".

-Για καθημερινά διαπολιτισμικά δρώμενα, για εβδομαδιαία ή πιο μακρόχρονα αφιερώματα στη μουσική, την ποίηση, τις λαϊκές τέχνες αλλά και άλλες εκφάνσεις της ζωής, π.χ. εβδομάδες τοπικής κουζίνας, χειροτεχνίας κ.λπ.

-Για συνεργασίες και ένταξη στην καθημερινότητα της γειτονιάς κινήσεων όπως το θέατρο του Δρόμου, για εικαστικά δρώμενα, θεατροποιημένη απόδοση της μυθολογίας και της ποίησης μας (Ομηρος, Ησίοδος). Στην Κρήτη ακόμα κι ένα παιδί 10 ετών μπορεί σε δυο λεπτά να στήσει μια μαντινάδα, γιατί αυτά είναι τα ακούσματά τους από την κούνια τους. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους ξέρουν απέξω όλο τον "Ερωτόκριτο". Αν λοιπόν τα παιδιά έλθουν από μικρή ηλικία σε επαφή, μέσα από το θεατρικό παιχνίδι, με τη μυθολογία μας, την αρχαία λογοτεχνία μας, το αρχαίο δράμα, γιατί να μην μπορούν να αποστηθίσουν "Οδύσσεια", "Ιλιάδα" κλπ. (Αξίζει να ψάξετε στο google: Μικροί Πλάτωνες στο Νηπιαγωγείο).

Πλατεία στέκι της γειτονιάς

Στις εσωτερικές πλατείες, χρήσιμο είναι να προβλέπονται υπόσκαφοι χώροι για διάφορες κοινωφελείς λειτουργίες

2. Πλατείες για παιδότοπους και αλάνες, για να ξαναθυμηθούν τα παιδιά το παιχνίδι την αρχέγονη πηγή της γνώσης, της παιδείας δηλαδή).

3. Πλατείες για χώρους γεωργικής καλλιέργειας (όπου η παραγωγή θα γίνεται στον τόπο της κατανάλωσης, χωρίς μεταφορές, μεσάζοντες κλπ.).

Εκείνο όμως που είναι πιο σημαντικό είναι, κατά τη διαμόρφωση όλων των πλατειών, να προβλέπονται οπωσδήποτε στοιχεία τέτοια, που να μπορούν να αξιοποιηθούν πολλαπλά ως πλουτοπαραγωγικές πηγές.

Πλουτοπαραγωγικές πηγές
-Η πρώτη πλουτοπαραγωγική πηγή θα είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με κάθε τρόπο, για τον λόγο δε αυτόν θα πρέπει οι πλατειές αλλά και οι πεζόδρομοι να διαμορφωθούν και να εξοπλιστούν κατάλληλα με αρχιτεκτονικά ή ακόμη και εικαστικά στοιχεία, στα οποία να εντάσσονται εύκολα ενεργειακές μονάδες (π.χ. φτερωτές και φωτοβολτάϊκες πλάκες). Επίσης θα πρέπει να προβλέπονται υδάτινα στοιχεία που θα αποτελέσουν υδροβιότοπους, οι οποίοι θα συμβάλλουν και στη θερμική άνεση του μικροπεριβάλλοντος, αλλά κυρίως στην παραγωγή ενέργειας με τη χρήση μικρών φτερωτών. Γενικά, θα πρέπει να αξιοποιηθεί ό,τι κινείται, για την παραγωγή ενέργειας, ακόμη και οι κούνιες, οι τραμπάλες και τα carousel στις παιδικές χαρές, κάτι που μπορεί να αξιοποιηθεί και παιδαγωγικά.

-Η δεύτερη πλουτοπαραγωγική πηγή θα είναι η γεωθερμία. Από τη στιγμή που από τις βυθίσεις των αυτοκινητοδρόμων γίνεται εκσκαφή σε βάθος μεγαλύτερο από 200 μ. και έχουμε συνολικά τεράστιες επιφάνειες, οριζόντιες και κατακόρυφες περιμετρικά από τις παρειές των εκσκαφών, σπαρμένες σε όλη την Αθήνα, προσφέρεται άπλετα κατω από τα πόδια μας δωρεάν τηλεθέρμανση, τηλεψύξη ή όποια άλλη εφαρμογή της γεωθερμίας.

-Η τρίτη πλουτοπαραγωγική πηγή, φυσικά, είναι οι λαχανόκηποι, τα "μποστάνια" της γειτονιάς (επαναφορά δηλαδή των τσιμενιοποιημένων λαχανόκηπων του Ρέντη, του Χαλανδρίου κ.λπ., δηλαδή της "εύφορης γης γύρω από τους αρχαϊκούς οικισμούς"). Η εκμετάλλευσή τους, εκτός από την καλλιέργεια οπωρολαχανικών, μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες καλλιέργειες ή φυτεύσεις, που μπορούν να δημιουργήσουν μικρές βιοτεχνίες σε συνεταιριστική ή και επιχειρηματική βάση ακόμη. Να φυτεύονται, π.χ., παντού νανομουριές (εύκολο κλάδεμα) για την εκτροφή μεταξοσκώληκα και την παραγωγή μεταξιού. Αυτή η παραγωγική οργάνωση της γειτονιάς, άρα και της πόλης ολόκληρης, πέρα από τη δημιουργία μόνιμων και διαρκών θέσεων εργασίας, αποκαθιστά και πάλι τη χαμένη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, ενισχύει τη δυναμική της κοινωνικής ενσωμάτωσης, πράγμα που σημαίνει ειρηνική διαβίωση, με συνέπεια την ασφάλεια και τη μείωση της εγκληματικότητας, και τέλος επανασύνδεση και ενίσχυση του κοινωνικού ιστού.

Κούμος Καλύβες Σούδας.

Εσωτερικές πλατείες
Πέρα όμως από τις τέσσερις πλατείες που θα περιβάλλουν κάθε γειτονιά, τον πιο σημαντικό ίσως ρόλο μπορούν να παίξουν οι εσωτερικές πλατείες. Με την υπερύψωση του σταυρού, μπορούν να δημιουργηθούν υπόσκαφοι χώροι και να χρησιμοποιηθούν για πάρα πολλές κοινωφελείς και πολιτιστικές χρήσεις, όπως π.χ.:

-Για στέκι της γειτονιάς, ένα είδος μουσικοφιλολογικού καφενείου (όπως ήταν το "Καφέ Παράσταση" στα Εξάρχεια).
-Για τη στέγαση ενός μικρού ιατρείου πρώτων βοηθειών, κάτι σαν μίνι Κέντρο Υγείας της περιοχής, του διαμερίσματος ας πούμε.
-Για γραφεία του συλλόγου των εκπροσώπων της γειτονιάς.
-Για χώρους - παζάρια ανταλλαγής μεταχειρισμένων (βιβλία, CD, ηλεκτρονικά, έπιπλα, ρούχα κ.ά.).
-Για αίθουσες διδασκαλίας, π.χ. ξένων γλωσσών ή Ελληνικών (σε μετανάστες) ή διαφόρων τεχνών, όπως ζωγραφικής, γλυπτικής, αγγειοπλαστικής (κάποτε περνώντας
απλώς από τα "Κανατάδικα" στην Κηφισίας ένιωθες κάπως. Σήμερα δεν βρίσκεις ούτε τασάκι πήλινο), μουσικής, από όπου μπορούν να ξεπηδήσουν και διάφορα ταλέντα. Τα ταλέντα αυτά μπορούν και πρέπει να στηριχθούν και να προωθηθούν μέσα από ομαδικές ή ατομικές εκθέσεις και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, συζητήσεις, αναλύσεις των έργων μέσα στις πλατείες της γειτονιάς, και τελικά να καταξιώνονται μέσα από αυτές και όχι μέσα από τα εμπορικά κυκλώματα.

Όλες αυτές οι δραστηριότητες μπορούν φυσικά να πραγματοποιούνται και μέσα από την εθελοντική προσφορά (γιατρών - δασκάλων - καλλιτεχνών κ.λπ.). Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να δοθεί στη μουσική παιδεία ώστε να γίνει συνείδηση ότι η μουσική είναι μία και είναι η μόνη τέχνη που μπορεί να ενώσει μέσα από τη μέθεξη των ίδιων αισθημάτων και ιδεών και να κάνει να συν-κινηθούν την ίδια στιγμή χιλιάδες άνθρωποι και να εκδηλώσουν τα αισθήματα αυτά με ενθουσιασμό και πάθος και έκσταση. Αυτό είναι και η δύναμή της, γι αυτό και η Εκκλησία, που είχε καταλάβει αυτήν τη δύναμη, την είχε υπό τον έλεγχό της τόσους αιώνες, θα πρέπει δηλαδή κάθε γειτονιά, έστω κάθε συνοικία, να έχει κάτι σαν τη δική της "μικρή μουσική ακαδημία", να δημιουργεί μικρά μουσικά σύνολα, μικρές χορωδίες κ.λπ.(Ψάξτε στο Google για το δίκτυο El sistema στη Βενεζουέλα).

Πόσο ωραίο θα είναι στ' αλήθεια αυτό το οικολογικό, ενεργειακό, αρχαιολογικό πάρκο να είναι και μουσικό πάρκο, που, όταν περιδιαβαίνεις την πόλη, κάθε πλατεία που περνάς να είναι και μια έκπληξη, αλλού ένα μικρό συγκρότημα, να παίζει Bach, αλλού να παίζει rock, αλλού Τσιτσάνη, αλλού μουσικές απ' ολο τον κόσμο, να πλημμυρίσει δηλαδή από μουσική η Αθήνα (κάποτε αυτόν τον ρόλο μήπως τον έπαιζε η λατέρνα;). Αλλά το σπουδαιότερο είναι να φανεί ότι η μουσική είναι μία και αποτελεί πανανθρώπινη κληρονομιά και δεν μπορεί, π.χ., η κλασική μουσική, κλεισμένη μέσα σε "μέγαρα", "στέγες" ή "ιδρύματα", να αποτελεί ιδιοκτησία και το καλό κοστούμι μιας τάξης για να ξεχωρίζει, να υπερέχει από τις άλλες. Η μουσική, όπως και όλες οι τέχνες, εγγράφονται καλύτερα στον ψυχισμό των ανθρώπων όταν βιώνονται ως στοιχείο της καθημερινότητάς τους. Χαίρεσαι να βλέπεις ηλικιωμένους, νέους, παιδιά, ζευγάρια με τα μωρά τους αγκαλιά, καθισμένους σε πεζούλες ή οκλαδόν στο χώμα ή σε πλοιάρια μέσα, να παρακολουθούν μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες, σε δρόμους, πλατείες ή μέσα σε κανάλια, σε πόλεις της Ευρώπης.

Δούναβης Βιέννη

Γιατί είναι κρίμα σήμερα να μην έχει μουσική παιδεία ένας λαός με τόσο πλούσια και με τόσο πλήθος ειδών μουσική παράδοση όσο κανένας άλλος. Μουσική παράδοση που περιέχει από το δημοτικό, το ρεμπέτικο, το λαϊκό μέχρι το νησιώτικο, το ριζίτικο, τη μαντινάδα, μέχρι την ηλεκτρονική μουσική, μέχρι, μέχρι χάνεις τον αριθμό. Ενας λαός, ο
μόνος, απ' ό,τι ξέρω, που έχει μελοποιήσει ακόμη και τον θρήνο του - που κι αυτός έμμετρος είναι -, τα μοιρολόγια (μήπως το μοιρολόι είναι το κατευόδιο, όπως το νανούρισμα είναι το καλωσόρισμα στη ζωή;) να έχει περιπέσει σε τέτοια παρακμή, με παραγωγή από μουσικά υποπροϊόντα που υπακούουν στους νόμους της αγοράς και μόνο.

Ειδικός χώρος, πιστεύω, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί σαν "Ινστιτούτο Ερευνών. Έτσι κι αλλιώς η από πάνω έρευνα, η κρατική, δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, αφού τα κονδύλια πηγαίνουν συνήθως στους ημετέρους, με άγνωστα αποτελέσματα, αλλά κι όταν ακόμη κάτι θετικό γίνεται, στη συνέχεια αυτό το κάτι χάνεται στο διάστημα. Ας ξεκινήσει λοιπόν η έρευνα και από κάτω, από τη βάση, η οποία νιώθοντάς τη δικό της έργο, κάτι που την αφορά, το πιθανότερο είναι να τη στηρίξει και να την προστατεύσει.

Απο Ακρωτήρι θέα πόλης Χανίων.

Νέοι και όχι μόνο, φοιτητές, πτυχιούχοι και απλοί άνθρωποι να μπορούν να συγκεντρώνονται και να ξεδιπλώνουν τις ερευνητικές τους ανησυχίες, και μέσα σε πνεύμα συνεργασίας, αξιολογώντας και ομαδοποιώντας τα θέματα και τις προτάσεις, να προχωρούν, στον βαθμό που απαιτούνται σχετικά απλά μέσα, στο πείραμα (όπου χρειάζεται) και την εφαρμογή. Τα επιτεύγματά τους θα μπορούν να προβάλλονται, να αξιολογούνται και να βραβεύονται ανάλογα, μέσα από εκθέσεις στις πλατείες, να κατοχυρώνονται σαν ευρεσιτεχνίες και κάποιες απ' αυτές ίσως και να μπορούν να βγουν και στην παραγωγή (σαν μια "συνεταιριστική" επενδυτική δραστηριότητα της γειτονιάς ίσως;). Είναι απλώς μια σκέψη για επεξεργασία. Μην ξεχνάμε άλλωστε πόσο δαιμόνιος είναι ο Έλληνας και πόσες εφευρέσεις έχουν πραγματοποιηθεί στην αυλή ή το υπόγειο ενός σπιτιού.

Τέλος, η διαχείριση των απορριμμάτων σε μια τέτοια κοινότητα δεν μπορεί παρά να γίνεται αυτόματα με ανακύκλωση στον τόπο παραγωγής των απορριμμάτων.

Πολυκατοικία
Η σημερινή πολυκατοικία, προϊόν της "αναπτυξιακής αντιπαροχής", έχει αλλοιώσει έως εξαφανίσει όλα τα κοινωνικά οικολογικά και βιοκλιματικά στοιχεία της κατοικίας όπως αναφέρονται στην αρχή. Για την ανάπλασή της θα απαιτηθεί η διάνοιξη κενών στον κορμό της, με στόχο τη δημιουργία "αδόμητων χώρων" (κατά προτίμηση, διαμπερών), για να σπάσει το συμπαγές της κτιριακής μάζας της (και του οικοδομικού τετραγώνου).

Έτσι ο εξωτερικός - αστικός χώρος, ο περιβάλλων, θα αποκτήσει μια ροηκότητα, θα εισχωρεί στον κτιστό, θα διαλέγεται μαζί του, ενώ παράλληλα θα προσφέρει δροσισμό αλλά και οπτικές φυγές. To πιο σημαντικό όμως είναι ότι, καθώς θα διασπείρεται ανά όροφο ή ανά ορόφους, ανάλογα με τις δυνατότητες, θα προκύπτουν τοπικές αυλές - κήποι στους ορόφους, σαν χώροι αναγκαστικής σχεδόν συνάντησης των συγκατοίκων του ορόφου, όπως παλιά, για" μια στοιχειώδη έστω επαφή - επικοινωνία, θα πρέπει επίσης, όπου τούτο είναι δυνατό, να επιδιώκεται η σύνδεση της κεντρικής εισόδου με τον ακάλυπτο ή τους ενδεχομένως ενοποιημένους ακάλυπτους του οικοδομικού τετραγώνου.

Τέλος, η φύτευση και η δημιουργία κοινωνικών χώρων (στις περισσότερες πολυκατοικίες σήμερα οι γενικές συνελεύσεις γίνονται στα σκαλιά της εισόδου) θα δώσει την αίσθηση της συνέχειας αυτών των "κοινών τόπων" (και της αναβίωσης κατά συνέπεια της θεατρικότητας που έδινε η αυλή), όπου θα μπορούν να αναπτυχθούν κοινές δράσεις και συλλογικότητες, γιατί η πολυκατοικία πρέπει να αποτελέσει την πρωτοβάθμια μονάδα, το "δημοτικό της δημοκρατικής παιδείας". Ποιος ξέρει, το όνειρο της φοιτήτριας μπορεί να ξεκινήσει από τη γενική συνέλευση της πολυκατοικίας της!



Αυστρία εικαστική παρέμβαση πλησίον εθνικής οδού

Για τον σκοπό αυτόν μπορεί, στο τελικό στάδιο της ανακύκλωσης, να αξιοποιηθούν οι τσιγγάνοι και άλλοι παλιατζήδες, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς οργώνουν όλες τις γειτονιές της Αθήνας με τα Ντάτσουν τους. Με μια μικρή δαπάνη (ίσως από αυτούς, απλά με μεγάλες διευκολύνσεις, χαμηλότοκα μακρόχρονα δάνεια κ.λπ.) για την προσθήκη κουκούλας, τη γενικότερη ανακαίνιση και βαφή των αυτοκινήτων τους με τα χρώματα και το λογότυπο της ανακύκλωσης, μπορούν να σχηματιστούν τρεις στόλοι με τα αντίστοιχα διακριτικά για "Χαρτί - Ξύλο", "Γυαλί - Πλαστικό" και "Μέταλλο", που θα παραλαμβάνουν κατευθείαν από τους κατοίκους της γειτονιάς τα προς ανακύκλωση υλικά και θα τα παραδίδουν κατευθείαν στις αντίστοιχες βιομηχανίες. Έτσι και οι τσιγγάνοι θα έχουν ένα νέο, πιο σταθερό και σίγουρα υψηλότερο εισόδημα, και η ανακύκλωση θα γίνεται χωρίς τους κίτρινους και μπλε κάδους και χωρίς φορτηγά και φασαρίες.

Ανάπλαση δομημένου χώρου
Αν η γειτονιά είναι το κύτταρο της πόλης, τα οικοδομικά τετράγωνα, αποτελούν τα μόριά της και οι πολυκατοικίες τα άτομα, τότε για να αναγεννηθεί η γειτονιά, θα πρέπει να αναζωογονηθούν αυτοί οι "λιλιπούτειοι οικισμοί" (μόρια - άτομα) και να καταστούν κελύφη ζωής και όχι αποθήκες ανθρώπων. Για να επιτευχθεί πρέπει να γίνουν σε μικρογραφία αυτά που έγιναν για την αναβίωση της γειτονιάς.

Οικοδομικό τετράγωνο

Ένα οικοδομικό τετράγωνο μπορεί κι αυτό να παρομοιαστεί με αρχαϊκό οικισμό. Δηλαδή γύρω - γύρω οι καλύβες και στο κέντρο η πλατεία, ο ελεύθερος, ο κοινωνικός χώρος, με τη διαφορά πως τώρα οι καλύβες, με τα χρόνια, κόλλησαν και πήραν μπόι, ενώ ο κεντρικός χώρος δεν είναι ούτε πλατεία ούτε ελεύθερος ούτε κοινωνικός. Συνήθως είναι μη (ή πειρατικά) επισκέψιμος και τελείως αποκομμένος από τον έξω κόσμο, καταντώντας συχνά σκουπιδότοπος. Στην καλύτερη περίπτωση να έχει ένα περιποιημένο μωσαϊκό ή πλακάκι και μια δυο γλάστρες.

Για να γίνει αυτός ο χώρος ανθρώπινος, κέντρο ζωής και δημιουργίας της μικρής κοινωνίας που τον περιβάλλει, πρέπει να ενοποιηθεί, να γίνει κοινόχρηστος για όλο το Ο.Τ. (Αλήθεια, πόσες δεκαετίες πριν το είχε προτείνει ο Δημήτρης Αντωνακάκης; Ποιος νοιάστηκε να προωθηθεί η ιδέα, να βρεθούν, π.χ., έξυπνα και πρακτικά κίνητρα για την υλοποίηση της;). Στη συνέχεια, εφαρμόζοντας και εδώ τη φιλοσοφία της ανάπλασης του δημόσιου χώρου, να μετατραπεί με τον κατάλληλο εξοπλισμό σε πυρήνα κοινωνικών, παραγωγικών και ενφγειακών δραστηριοτήτων για όλο το Ο.Τ. και να αποκτήσει - όπου αυτό είναι εφικτό - προσπέλαση προς και από τον δημόσιο χώρο και τις πολυκατοικίες που το απαρτίζουν. Να αποτελέσει δηλαδή ένα πραγματικά οργανικό στοιχείο της μικρής αυτής κοινωνίας, όπου πάλι μέσα από την αυτοδιαχείριση δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια εσωτερική οικονομία, έστω μικρού μεγέθους, αλλά το σημαντικότερο και για "άσκηση στη Δημοκρατία".

Πηγή: "Το Ποντίκι" 5-7-2012