Η γενοκτονία και ο εθνικισμός Κουτσοκώστας Γιάννης

Η γενοκτονία και ο εθνικισμός Κουτσοκώστας Γιάννης | δημοσιευθηκε Αυγή την 07.11.2015 Του Γιάννη Κουτσοκώστα Ο ισχυρισμός ότι οι δηλώσεις του υπουργού Παιδείας «όπλισαν» το χέρι των ακροδεξιών τραμπούκων, που ξυλοκόπησαν τον βουλευτή της Ν.Δ., δεν στέκει. Και δεν πείθει. Ποτέ και πουθενά στον πολιτισμένο κόσμο η διατύπωση μιας άποψης, ακόμα και της πιο ακραίας, δεν μπορεί να δικαιολογεί και να επιτρέπει τραμπουκισμούς Έγινε και αυτό και ήταν αναμενόμενο. Γιατί, όταν σπέρνεις ανέμους, θερίζεις θύελλες. Ο ξυλοδαρμός του Γ. Κουμουτσάκου από χρυσαυγίτες στο συλλαλητήριο των Ποντίων στο Σύνταγμα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Είναι η ίδια η θύελλα. Είναι η ακραία και επικίνδυνη συνέπεια ενός ακραίου και επικίνδυνου κλίματος εθνικιστικής υστερίας, που καλλιεργείται μεθοδικά, συστηματικά και οργανωμένα τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Και αναζωπυρώθηκε αυτή τη φορά με αφορμή ή και πρόσχημα τις δηλώσεις του υπουργού Παιδείας Ν. Φίλη για τη γενοκτονία των Ποντίων. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο «παιχνίδι με τη φωτιά», που απειλεί τη χώρα και τη δημοκρατία της, περισσότερο ίσως και από αυτήν ακόμα την οικονομική κρίση. Και είναι διπλά επικίνδυνοι όσοι συμπράττουν σε αυτό το παιχνίδι είτε λόγω άγνοιας του κινδύνου, είτε λόγω αδράνειας, είτε πολύ περισσότερο λόγω μικρο-εσωκομματικών υπολογισμών και επιδιώξεων. Όσοι θεωρούν όλα αυτά υπερβολικά, ας δουν για παράδειγμα, πιο προσεκτικά, τι ακριβώς συνέβη στο Σύνταγμα. Απολύτως θεμιτή και από μια άποψη κατανοητή η διαδήλωση διαμαρτυρίας των Ποντίων, οι οποίοι ωστόσο όφειλαν να περιφρουρήσουν καλύτερα το συλλαλητήριό τους. Αυτό που δεν είναι απολύτως κατανοητό είναι το πώς και το γιατί βρέθηκαν μαζί στην ίδια διαδήλωση, σοβαροί κατά τα άλλα ευρωπαϊστές, όπως είναι ο Γ. Κουμουτσάκος, αλλά και χρυσαυγίτες βουλευτές και λοιπά ακροδεξιά στοιχεία. Εκ του αποτελέσματος η... συνύπαρξη αυτή είχε τη συνήθη με τα ακροδεξιά «ήθη» κατάληξη και μόνο... ευγενική δεν ήταν για τον βουλευτή της Ν.Δ. Οι χρυσαυγίτες δέρνουν, αλλά φταίει, Φίλης Γνωστοί χρυσαυγίτες και ακροδεξιοί τραμπούκοι, που «ξεπήδησαν» από το μπλοκ της Χρυσής Αυγής, ξυλοκόπησαν με τον πιο βάρβαρο τρόπο τον Γ. Κουμουτσάκο. Και όλα αυτά υπό την ιαχή «αλήτες - προδότες - πολιτικοί» και υπό τα... άγρυπνα και αδιάφορα μάτια αστυνομικών, που παρακολουθούσαν απαθείς, αμέτοχοι και ως εκ τούτου συνένοχοι. Ουδείς προσπάθησε στα σοβαρά να τους εμποδίσει, ουδείς συνελήφθη επί τω... έργω, ουδεμία προσαγωγή έγινε. Και η ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της. Πριν από όλα να εντοπίσει και να συλλάβει τους δράστες, να τιμωρήσει παραδειγματικά τους υπεύθυνους και κυρίως να ξεριζώσει τους ακροδεξιούς θύλακες στην ΕΛ.ΑΣ. Θα περίμενε κανείς ότι το περιστατικό αυτό θα ενεργοποιούσε τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της κοινωνίας και των πολιτικών δυνάμεων. Αντ' αυτού είδαμε και ακούσαμε τον ίδιο τον προσωρινό και επίδοξο πρόεδρο της Ν.Δ. Β. Μεϊμαράκη, αλλά και τον ίδιο τον Γ. Κουμουτσάκο, να αποφαίνονται βαρύγδουπα και μάλλον αστόχαστα: ο Φίλης είναι ο ηθικός αυτουργός της επίθεσης. Δηλαδή οι χρυσαυγίτες δέρνουν, αλλά για όλα φταίει ο Φίλης. «Γαλάζια» διολίσθηση προς τα ακροδεξιά Δυστυχώς δεν πρόκειται για σύγχυση ούτε για πρόχειρη και εν θερμώ αντίδραση. Αλλά για κάτι χειρότερο: Πρόκειται για την παρατεινόμενη διολίσθηση της ηγεσίας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε ακροδεξιές ατραπούς, σε επικίνδυνα παιχνίδια όξυνσης της εθνικιστικής υστερίας και του τυφλού φανατισμού για μικροκομματικά οφέλη. Παιχνίδια, που γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνα όταν επιχειρείται πολιτική εκμετάλλευση ευαίσθητων εθνικών θεμάτων και όταν «επενδύονται» πολιτικές καριέρες στο θυμικό και στις πονεμένες μνήμες ανθρώπων και κοινωνικών ομάδων. Ο ισχυρισμός ότι οι δηλώσεις του υπουργού Παιδείας «όπλισαν» το χέρι των ακροδεξιών τραμπούκων, που ξυλοκόπησαν τον βουλευτή της Ν.Δ., δεν στέκει. Και δεν πείθει. Ποτέ και πουθενά στον πολιτισμένο κόσμο η διατύπωση μιας άποψης, ακόμα και της πιο ακραίας, δεν μπορεί να δικαιολογεί και να επιτρέπει τραμπουκισμούς. Αν είναι να ρίξουμε στην... πυρά τον Ν. Φίλη, να το κάνουμε, όχι γιατί ξανα-είπε τη γνώμη του, αλλά γιατί, ως έμπειρο πολιτικό στέλεχος και δημοσιογράφος, όφειλε να γνωρίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Και ως υπουργός όφειλε να γνωρίζει ότι η διατύπωση μιας διαφορετικής άποψης από την επίσημη και κρατούσα έχει άλλη βαρύτητα και άλλες συνέπειες από αυτήν του δημοσιογράφου. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για θέματα ευαίσθητα για ιστορικούς, πολιτικούς και εθνικούς λόγους. Ως συνήθως ο καυγάς και οι αντιπαραθέσεις στην Ελλάδα δεν γίνονται επί της ουσίας, αλλά επί της διαδικασίας. Και δεν αναφέρομαι σε αυτούς οι οποίοι ασκούν κριτική στον υπουργό Παιδείας με πολιτικά, ιστορικά και επιστημονικά επιχειρήματα και υιοθετούν την επίσημη θέση της ελληνικής Πολιτείας ότι αυτά που υπέστησαν οι Έλληνες του Πόντου στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν γενοκτονία και όχι αιματηρή εθνοκάθαρση. Αναφέρομαι στα πρωτοπαλίκαρα του εθνικισμού, που ξεσήκωσαν αυτή την εθνικιστική υστερία καταφεύγοντας μάλιστα σε ανιστόρητες υπερβολές, σε απειλές αλλά και σε επικίνδυνες κατηγορίες περί προδοσίας. Αναφέρομαι και στους επίδοξους ηγέτες της Ν.Δ., οι οποίοι εμπλέκουν στην εσωκομματική τους διαμάχη το θέμα ψηφοθηρώντας ασύστολα στη μεγάλη «δεξαμενή» των Ποντίων ψηφοφόρων. Και αναφέρομαι σε όλους αυτούς τους όψιμους «προστάτες» των Ποντίων, που ένιωσαν τον «πατριωτισμό» τους να θίγεται από τις απόψεις του Ν. Φίλη. Το αστείο είναι ότι πολλοί από αυτούς συμπεριφέρθηκαν άθλια και εκμεταλλεύτηκαν με τον χειρότερο τρόπο τους πρόσφυγες από τον Πόντο. Τουρκόσπορους, τους αποκαλούσαν υποτιμητικά, όπως αποκαλούν Ρωσοπόντιους, ακόμα και σήμερα τους Έλληνες Πόντιους, που ήρθαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση. «Εθνικόν είναι το αληθές» Τι αποκαλύπτει όλος αυτός ο υποκριτικός ορυμαγδός; Ότι ο καυγάς και οι εκρήξεις δεν γίνονται για το αν ήταν γενοκτονία ή εθνοκάθαρση η σφαγή των Ελλήνων του Πόντου. Το ερώτημα αυτό έχει απαντηθεί προ πολλού από τη Βουλή και από διεθνείς οργανισμούς οι οποίοι έχουν αποφανθεί ότι πρόκειται για γενοκτονία. Ωστόσο αυτό δεν εμποδίζει και οποιαδήποτε άλλη ιστορική και επιστημονική προσέγγιση, η οποία κάλλιστα θα μπορούσε να είναι αντικείμενο ενός ιστορικού συμποσίου αλλά όχι της τρέχουσας πολιτικής αντιπαράθεσης. Όλα αυτά σε μια κανονική χώρα, γιατί δυστυχώς στην Ελλάδα η συζήτηση γίνεται για το αν υπάρχει ακόμα το δικαίωμα να συζητάμε για κάποιες από τις εθνικές μας αλήθειες και αν έχουμε το δικαίωμα να «παραβιάσουμε» το άβατο στο οποίο... μονάζουν. Αν μπορούμε να ψηλαφούμε και κάποιες από τις «γκρίζες» σελίδες της ιστορίας χωρίς παρωπίδες, μίσος και κίβδηλους φανατισμούς. Διότι φίλος ο Φίλης, φίλτεροι οι Πόντιοι, φιλτάτη όμως η αλήθεια. Το είπε και ο Διονύσιος Σολωμός, όχι ο Ρίτσος ή κάποιος άλλος... εθνικά επιλήψιμος ποιητής: «το έθνος -είπε- πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές». Δεν είπε το ανάποδο: δηλαδή ό,τι είναι εθνικό είναι και αληθές. Θα μου πείτε: Και ποιος είναι αυτός ο Σολωμός, που ξέρει περισσότερα από τον Κασιδιάρη, τον Άδωνι και τον Μεϊμαράκη; Και γιατί παρακαλώ να αφήσουμε την... αλήθεια του Σολωμού να μας χαλάσει την... ωραία μας ιστορία;

Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση αλλά για πολεμική αναμέτρηση

Αυτήν τη στιγμή συγκρούονται δύο αδιέξοδα. Το δικό μας και το γερμανικό. Το δικό μας αδιέξοδο προκύπτει από την έλλειψη ρευστότητας και από την έλλειψη χρόνου. Το γερμανικό αδιέξοδο προκύπτει απ’ την αδήριτη διττή έκβαση ενός διλήμματος χωρίς εναλλακτική διαφυγής. Αν η έκβαση της διαπραγμάτευσης αφήσει στην Ελλάδα περιθώρια άσκησης φιλολαϊκής πολιτικής απ’ την κυβέρνηση της Αριστεράς, τότε η Ελλάδα δεν θα γίνει ειδική οικονομική ζώνη και το γερμανικό μοντέλο για ορισμένες χώρες και περιοχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα ραγίσει. Αν, απ’ την άλλη, η έκβαση της διαπραγμάτευσης οδηγήσει στη συντριβή της Ελλάδας, το κόστος της χρεοκοπίας εντός ή εκτός ευρωζώνης θα είναι απροσδιόριστο. Και αυτό το απροσδιόριστο μπορεί να αποδειχθεί απεριόριστο. Οχι μόνον «πειράζοντας» την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία, αλλά σηματοδοτώντας και την αρχή του τέλους της ευρωζώνης - ακόμα και το πολιτικό τέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Συνεπώς σε αυτήν τη σύγκρουση διακυβεύονται πολλά. Το ότι είναι σύγκρουση αδιεξόδων αποδεικνύει την ακρότητα -την ταξική ακρότητα- στην οποίαν οδηγεί η πλουτοκρατική Γερμανία την Ενωση, όχι μόνον εις όσα αφορούν τη σχέση πλουσίων-φτωχών, αλλά κυρίως εις όσα αφορούν τον πολιτικό ακρωτηριασμό της Ευρώπης, όταν οι διαπραγματεύσεις αποκλείουν ντε φάκτο τους συμβιβασμούς. Τότε όμως δεν πρόκειται για διαπραγματεύσεις, αλλά για πολεμική αναμέτρηση. Και πράγματι η Γερμανία θέτει στην Ελλάδα (και σε όποια άλλη χώρα στο μέλλον) ένα Μήλιο Δίλημμα. Μας λέει: «αν υποταχθείτε θα συντριβείτε και θα συντριβείτε αν δεν υποταχθείτε». Η όποια απάντηση σε αυτό το δίλημμα συνιστά για την Ελλάδα αδιέξοδο. Αλλά το ίδιο αδιέξοδη είναι και για τη Γερμανία η οποιαδήποτε απ’ τις δύο εκβάσεις, αν η μία σημαίνει για αυτήν ρήγμα στα σχέδιά της και αν η άλλη σημαίνει κόστος που δεν θα μπορεί να αντέξει. Ολη αυτή η διαδικασία αναιρεί τον χαρακτήρα της Ενωσης, ο οποίος βασίζεται στις διαρκείς διαπραγματεύσεις και τους αέναους συμβιβασμούς, αν και αυτός ο τρόπος έχει από καιρό εγκαταλειφθεί. Διότι πλέον μόνο τύποις οι αποφάσεις που αποτελούν προηγούμενο για να διοικείται η Ενωση προέρχονται από διαπραγματεύσεις. Στην πραγματικότητα προέρχονται από επιβολή ισχύος. Κι αυτή είναι η εντροπία που θα οδηγήσει την Ε.Ε. είτε στη μετάλλαξή της σε ένα (εκ νέου) γερμανικό τέρας, είτε στη διάλυσή της. Ως τότε όμως το πρόβλημα (που θα έχουν κι άλλοι στο μέλλον) το έχουμε εμείς. Το αδιέξοδο που μας προκαλεί η έλλειψη ρευστού χρήματος (ανεξαρτήτως απ’ την ύπαρξη και την αξιοποίηση των πόρων μας) καθώς και η έλλειψη χρόνου (εκείνου που χάθηκε συν εκείνου που δεν προλαβαίνουμε) επιτείνεται και από μια θεμελιώδη αντίφαση: η Ελλάδα είναι ένα εξαρτημένο κράτος που επιχειρεί να το κυβερνήσει μια ανεξάρτητη κυβέρνηση. Αυτά τα λεφτά που έπαιρναν από τη Δύση οι υποτελείς κυβερνήσεις της Δεξιάς, μετατρέποντας τη χώρα σε προτεκτοράτο, δεν δίδονται στην Αριστερά αν δεν κάνει το ίδιο, πόσω μάλλον αν επιχειρήσει την απελευθέρωση της χώρας απ’ την επιτροπεία (όπως κομψά θα μπορούσε να αποκαλείται η δικτατορία των υπαγορεύσεων). Κι έτσι με έναν τρόπο η Ελλάδα αιωρείται. Είναι σαν η Δεξιά να έφυγε και η Αριστερά να μην ήρθε.

Διότι, με τους όρους που έχουν διαμορφωθεί (και ως τώρα η Αριστερά δεν έχει ανατρέψει), η Αριστερά δεν μπορεί να ασκήσει αριστερή πολιτική, παρά για ελάχιστα απ’ όσα είναι ήδη επείγοντα. Αλλά, αν η Αριστερά δεν μπορεί να ασκήσει εγκαίρως αριστερή, δηλαδή φιλολαϊκή, πολιτική, δεν μπορεί ταυτοχρόνως και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να συγκρουσθεί επιτυχώς με το σαπισμένο σύστημα που αντιμάχεται. Εξ όλων αυτών (και κάποιων ακόμα) κυριαρχούν τις τελευταίες εβδομάδες στην κυβερνητική πολιτική αδεξιότητες, αστοχίες, παλινωδίες, αλληλοσυγκρουόμενες δηλώσεις και πράξεις. Που με τη σειρά τους προκαλούν απορίες, αμφιβολίες, απογοήτευση και ανησυχία σε πολλούς πολίτες. Ενώ γύρω τους οι καταστάσεις που αφορούν τη ζωή τους ή βαλτώνουν ή πάνε απ’ το κακό στο χειρότερο. Είναι αλήθεια ότι στα ντεζαβαντάζ της κυβέρνησης μπορούν να μετρηθούν οι εσωτερικές αντιφάσεις, ακόμα και αντιθέσεις, του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η απειρία της Αριστεράς περί τη διακυβέρνηση. Ομως και ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε (φαινόταν ότι θα κερδίσει τις εκλογές) να είναι πιο έτοιμος και η σύνθεση της κυβέρνησης λιγότερο υποταγμένη σε εσωκομματικούς συσχετισμούς. Ουδείς λόγος θα υπήρχε να αναλίσκεται η κυβέρνηση σε βραχιολάκια, κουδούνια και λιακάδες, αν για τα πρωτεύοντα θέματα υπήρχαν στέρεα σχέδια και εφαρμόσιμες στρατηγικές. Διακινδυνεύοντας η αφεντιά μου να κάνει τον Κουροπάτκιν, θα έλεγα ότι απ’ την πρώτη στιγμή της νέας διακυβέρνησης θα έπρεπε να έχουν έρθει στη Βουλή τα βασικά νομοσχέδια: για τα εργασιακά, το ασφαλιστικό, τα κόκκινα δάνεια, το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ, τον νόμο περί ευθύνης Υπουργών, τον Τυποκτόνο νόμο, τη ρύθμιση των χρεών διά δόσεων, το νομοσχέδιο για την ΕΡΤ - κι όλα αυτά (και άλλα) ανεξαρτήτως πόρων (κι ας ούρλιαζαν τα σκυλιά της υποτέλειας για την κοστολόγηση και τα συναφή). Διότι υπερψηφίζοντας όσα θα έδειχναν και θα αποδείκνυαν τη σιδερένια πολιτική θέληση της κυβέρνησης, θα πήγαινε η ίδια στις διαπραγματεύσεις από θέση πολύ ισχυρότερη εκείνης με την οποίαν πήγε και σήμερα βρίσκεται. Ακόμα κι αν διά αυτού του τρόπου η κυβέρνηση δεν θα εξασφάλιζε τις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις, αυτό θα είχε γίνει φανερό εγκαίρως και δεν θα περιπίπταμε σε κατάσταση αργού στραγγαλισμού, αργής ασφυξίας. Το ίδιο εγκαίρως θα έπαιρνε ο καθένας τις ευθύνες του.

Αντί αυτού καρκινοβατούμε, με την κυρία Σακελλαρίου να στέλνει στον διάολο 1,2 δισ. λες και πήγε στη Λόντρα για να αγοράσει καπέλα, ενώ πολλές απ’ τις παθολογίες του παρελθόντος επαναλαμβάνονται, όπως οι διορισμοί κολλητών ή η αναπαραγωγή της κυρίαρχης ιδεολογίας του συστήματος. Θα μπορούσε να πει κανείς «ο γέγονε, γέγονε» και να επιχειρήσει διορθωτικές κινήσεις, αν το αλαλούμ δεν υπήρχε ο κίνδυνος να γενικευθεί. Για παράδειγμα, η κυρία Βαλαβάνη κάνει ό,τι μπορεί και η ΔΕΗ της κόβει το ρεύμα!! Στη Βουλή καταφθάνει Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για αναγκαστικό δανεισμό!! Βρισκόμαστε στην πιο σκοτεινή στιγμή της κρίσης, με τα κύμβαλα της Διαπλοκής και της Υποτέλειας να ωρύονται είτε ότι χρειάζεται μια «οικουμενική κυβέρνηση» των «φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων» (δηλαδή των γραικύλων), είτε ότι η Αριστερά απέτυχε, δεν μπορεί, κάνει τα ίδια. Κανείς δεν περίμενε ότι ο δρόμος της Αριστεράς στη διακυβέρνηση θα ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα - όμως είναι καιρός, εκτός απ’ την κυβέρνηση, να πάρει και την εξουσία. Και να το αποδείξει. Και στις διαπραγματεύσεις και στη διακυβέρνηση. Και εις ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις, η σύγκρουση των αδιεξόδων δεν οδηγεί πουθενά, αυτό το ξέρουν και οι Γερμανοί και εμείς. Αν δεν έχουμε λοιπόν τρελαθεί όλοι, θα επέλθει έντιμος συμβιβασμός. Εις όσα αφορούν όμως τη διακυβέρνηση, με ό,τι έχει αποδειχθεί σκάρτο κανένας συμβιβασμός δεν επιτρέπεται... Στάθης στον ενικοσ.gr

BRICS και Πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική

BRICS και Πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική Γιάννης Τόλιος, διδάκτωρ οικονομικών, μέλος ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ Με αφορμή την πρόσφατη κρίση στη Ρωσία, κυρίως λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών πετρελαίου, ορισμένοι απολογητές του «μνημονιακού τόξου», βρήκαν την ευκαιρία να επιτεθούν στο ΣΥΡΙΖΑ αμφισβητώντας τη ρεαλιστικότητα της θέσης για ανάπτυξη οικονομικής συνεργασίας με όλες τις χώρες ιδιαίτερα τις χώρες BRICS (Βραζιλία-Ρωσία-Κίνα-Ινδία-Ν.Αφρική), στη βάση της ισοτιμίας και αμοιβαίου οφέλους. Για την εγχώρια οικονομική και κυβερνώσα ελίτ δεν χωράνε άλλες επιλογές πέρα από την πολιτική υποταγής στην τρόϊκα και στο νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα της ευρωζώνης. Ο δυναμισμός των BRICS Η διεθνής καπιταλιστική κρίση επηρεάζει ασφαλώς όλες τις χώρες, μαζί τις «αναπτυγμένες» και «αναδυόμενες οικονομίες». Ωστόσο μεγαλύτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι πρώτες, ιδιαίτερα της ευρωζώνης και λιγότερα οι χώρες BRICS. Ορισμένα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά. Στο ζήτημα του δημόσιου χρέους, οι τρεις μεγάλες οικονομίες ΗΠΑ-ΕΕ-Ιαπωνία είχαν το 2014 χρέος κατά μέσο όρο 114,3% του ΑΕΠ, ενώ οι χώρες BRICS κατά μέσο όρο 33,2% του ΑΕΠ. Ιδιαίτερα η Ρωσία είχε μόλις 13,4% και η Κίνα 22,4% αντίστοιχα.! Σε απόλυτες τιμές το χρέος των ΗΠΑ-ΕΕ-Ιαπωνία ήταν αρχές 2014 στα 44.620 δις δολ. ενώ των BRICS ήταν μόλις 5.251 δις δολ. Επίσης τα «συναλλαγματικά αποθέματα» των ΗΠΑ-ΕΕ-Ιαπωνία ήταν το 2014 περί τα 2.880 εκατ. δολ., έναντι 5.615 εκατ. δολ. των BRICS, γεγονός που δείχνει την αξιοσημείωτη ισχύ τους. Ειδικότερα η Κίνα είχε 4.350 δις δολ. από τα υψηλότερα στον κόσμο, από τα οποία 1/3 σε αμερικάνικο νόμισμα. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος δανειστής των ΗΠΑ παράλληλα με την Ιαπωνία. Αν υποτεθεί ότι πωλούσε άμεσα μέρος των αμερικανικών ομολόγων οι συνέπειες στην αμερικανική οικονομία θα ήταν σοβαρές όπως σε ένα βαθμό και στην κινεζική που πραγματοποιεί εξαγωγές στις ΗΠΑ. Μια άλλη εξέλιξη που δείχνει το δυναμισμό των BRICS είναι η δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας και Αποθεματικού Ταμείου με κονδύλια 100 και 200 δις δολ. αντίστοιχα, ως αντίβαρο στην Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ. Παρ’ ότι το ύψος των κονδυλίων των δύο οργανισμών είναι σχετικά μικρά, ωστόσο δείχνουν την προοπτική αμφισβήτησης της ηγεμονίας των τριών παραδοσιακών καπιταλιστικών κέντρων. Ελλάδα, αγορές δανειακού κεφαλαίου και η «ασθενής μνήμη» Ένα ερώτημα εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα στην προοπτική μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, είναι αν έχει νόημα να μιλάει ο ΣΥΡΙΖΑ για πολυδιάστατη και ενεργητική εξωτερική πολιτική ισότιμης συνεργασίας με όλες τις χώρες ή θα πρέπει να δέχεται παθητικά τις συνέπειες των αποφάσεων των κυρίαρχων ελίτ Βρυξελών και Βερολίνου. Ιδιαίτερα στην περίπτωση αναζήτησης δανειακών κεφαλαίων, υπάρχουν όχι μόνο οι χώρες της ΕΕ και Βορείου Αμερικής, αλλά και «αγορές» σε άλλες περιοχές του κόσμου και ειδικότερα στις χώρες BRICS. Κατά συνέπεια τα εκβιαστικά διλήμματα που θέτουν διάφοροι «αναλυτές» και «παπαγαλάκια» του μνημονιακού τόξου «από πού τάχα θα βρούμε δανεικά» σε περίπτωση ακύρωσης Μνημονίου και αμφισβήτησης πληρωμής τοκοχρεολυσίων, είναι «προφάσεις εν αμαρτίες», διότι παραγνωρίζουν δύο βασικά στοιχεία. Πρώτον, οι «αγορές» δεν ελέγχονται από κάποιο ενιαίο κέντρο που καθορίζει τις επιλογές τους αλλά λειτουργούν ανταγωνιστικά με βάση το ιδιαίτερο συμφέρον τους. Δεύτερον οι αγορές έχουν «ασθενική μνήμη». Δηλαδή ακόμα κι αν μια χώρα αμφισβητήσει την πληρωμή χρέους, όπως η Αργεντινή, μετά από ομαλοποίηση της κατάστασης, ξανάρχονται να δανείσουν γιατί οι φορείς του δανειακού κεφαλαίου (εταιρίες και funds) εκτιμούν κυρίως τα ρίσκα και τις αποδόσεις. Αυτό ισχύει βασικά και για δάνεια σε διακρατικό επίπεδο, τα οποία παράλληλα λαμβάνουν υπ’ όψιν και άλλες πτυχές της εξωτερικής πολιτικής των χωρών. Ρωσία, Τουρκία, Ελλάδα και πολυδιάστατη πολιτική Η αμφισβήτηση προσφυγής σε δανεισμό από τις BRICS και ειδικότερα τη Ρωσία, τελευταία γίνεται προσπάθεια να δικαιολογηθεί με ότι η Ρωσία «βρίσκεται σε κρίση», «δεν μπορεί να τα φέρει βόλτα εμάς θα δανείσει», κά. Ανεξάρτητα από τις αιτίες της σημερινής κρίσης που βασικός παράγοντας είναι η μείωση των τιμών πετρελαίου (σε μεγάλο βαθμό «στημένη» από ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία), δε σημαίνει ότι δεν έχει περιθώρια δανεισμού και μάλιστα μικρών σχετικά ποσών σε περίπτωση που ζητούσε η Ελλάδα. Να θυμίσουμε ότι η Ρωσία διέγραψε πρόσφατα το 90% του δημόσιου χρέους της Κούβας (ύψους 35 δις δολάρια), ενώ τα συναλλαγματικά της αποθέματα ανέρχονται σε 419 δις δολάρια. Ωστόσο το κύριο που συζητάμε είναι αυτό που κάνει η επίσημη Ελλάδα. Αντί να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της ανάπτυξης επωφελών σχέσεων με τη Ρωσία, ακυρώνει ακόμα και επιλογές που έγιναν πρόσφατο παρελθόν, όπως ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και η συμμετοχή της στην επιβολή «εμπάργκο» στη Ρωσία (από ΕΕ και ΗΠΑ), ενώ τα «σπασμένα» από τα αντίμετρα του Πούτιν, να πληρώνουν οι έλληνες παραγωγοί ροδάκινων. Ένα τελευταίο γεγονός που αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα, ευκαιρία την οποία αξιοποίησε η Τουρκία, είναι η απόφαση της Ρωσίας να ακυρώσει τα σχέδια για τον αγωγό φυσικού αερίου «South Stream» προς ΕΕ (θα πέρναγε και από Ελλάδα) και να δημιουργήσει έναν άλλον, τον «Blue Stream» 2, με δημιουργία διαμετακομιστικού σταθμού σε Τουρκία (Ανατολική Θράκη). Η ίδρυση σταθμού αποτελεί ιδανική ευκαιρία επέκτασης του αγωγού σε Ελλάδα και Βουλγαρία. Η Τουρκία άδραξε την ευκαιρία και αναβάθμισε τη θέση της ενεργειακά και γεωπολιτικά. Η Ελλάδα θα την αξιοποιήσει ή θα παραμείνει «πιστή» στις «τροϊκανές οδηγίες» και στις γεωπολιτικές επιδιώξεις των υπερεθνικών και υπερατλαντικών «αφεντικών» της; Αυτό είναι το κρίσιμο ζήτημα και αυτό προσπαθούν να συγκαλύψουν τα διάφορα «παπαγαλάκια» και «κωλοτούμπες» του κατεστημένου, με τον οχετό παραπληροφόρησης του ελληνικού λαού. Σε αυτό ακριβώς διαφέρει η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ όταν μιλάει για ενεργητική, πολυδιάστατη και φιλειρηνική πολιτική, ισότιμης και αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας με όλες τις χώρες, ως σημαντικό στοιχείο πολιτικής προοδευτικής εξόδου της χώρας από την κρίση. Email: ytolios@gmail.com Blog: ytoliosblog.wordpress.com

Γιάννης Βαρουφάκης: Γιατί έσκασε η διπλή φούσκα

-Είναι ο τραπεζίτης σου, Ηλίθιε! Γιάννης Βαρουφάκης: Γιατί έσκασε η διπλή φούσκα Είναι στη μοίρα των φουσκών να σκάνε. Στην Ευρώπη, εδώ και δύο χρόνια, Φραγκφούρτη και Βερολίνο πασχίζουν να δημιουργήσουν την αίσθηση ότι η Ευρώπη ξεπέρασε την κρίση του ευρώ. Τι καλύτερος τρόπος να πείσουν περί αυτού από το να φανεί πως ακόμα και η βαθιά πτωχευμένη Ελλάς συνέρχεται; Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ από το καλοκαίρι του 2012 και έπειτα βοήθησαν στη δημιουργία φούσκας στην ευρωζωνική αγορά ομολόγων που έκανε την κρίση να μεταναστεύσει από την επιφάνεια (τις χρηματαγορές) στα θεμέλια της ευρωπαϊκής οικονομίας (στις επενδύσεις, τις επιχειρήσεις, στον αποπληθωρισμό). Με αυτή τη φούσκα ήλπιζε η κ. Μέρκελ ότι θα «αποδείξει» πως η γενικευμένη λιτότητα και τα στραβά μάτια στις μαύρες τρύπες των τραπεζών θα συγκαλυφθούν. Στην περίπτωση της βαθιά και ποικιλοτρόπως πτωχευμένης Ελλάδας, καταβλήθηκε φιλότιμη προσπάθεια να δημιουργηθούν δύο φούσκες. Η μία φούσκα αφορούσε την αγορά ελληνικών ομολόγων και η άλλη τις τραπεζικές μετοχές. Η περίφημη έξοδος στις αγορές του περασμένου Απριλίου έγινε επειδή η ΕΚΤ έκλεισε το μάτι στους επενδυτές πως αυτά τα νέα ομόλογα θα τους τα καλύψει εκείνη αν δεν μπορεί να τα αποπληρώσει το Ελληνικό Δημόσιο - έτσι εξηγείται πώς έπεσαν ο ένας πάνω στον άλλον να αγοράσουν ομόλογα ενός πτωχευμένου κράτους. Όσο για τις τραπεζικές μετοχές, ανέβηκαν επειδή κυβέρνηση και ΕΚΤ φάνηκαν έτοιμοι να κάνουν τα στραβά μάτια στις μαύρες τρύπες στο εσωτερικό τους και, επιπλέον, το υπουργείο Οικονομικών τους υποσχέθηκε ότι θα τους δώσει, στα μουλωχτά, ό,τι εγγυήσεις χρειάζονταν για να περάσουν τα τεστ αντοχής της ΕΚΤ. Τι συνέβη λοιπόν και έσκασαν οι δύο αυτές φούσκες; Στην Ευρώπη συνολικά φταίνε τα μαντάτα ότι η Γερμανία, όπως ήταν προδιαγεγραμμένο, έπεφτε θύμα της λιτότητας που η ίδια επέβαλε στους άλλους. Στην Ελλάδα το έναυσμα για την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου δόθηκε όταν η αποτυχία της τελευταίας (όλως χυδαίας) προσπάθειας του υπουργείου Οικονομικών να ενισχύσει κι άλλο τους τραπεζίτες, αυτή τη φορά με εγγυήσεις 9 δισ. (με τις λεγόμενες «αναβληθείσες φορολογικές υποχρεώσεις» των τραπεζιτών). Σε τι οφείλεται η αποτυχία αυτή; Οφείλεται στο ότι οι ελεγκτές της ΕΚΤ είπαν: «Ε, όχι κι αυτό! Κάναμε τα στραβά μάτια σε τόσα και τόσα, αλλά αυτό που πάτε να κάνετε τώρα, αν δεν το σταματήσουμε, θα μας πάρουν με τις πέτρες διεθνώς». Αυτή η «στραβή» έδωσε το έναυσμα για πωλήσεις τραπεζικών μετοχών, με αποτέλεσμα τη σημερινή εικόνα ενός Χρηματιστηρίου που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις πτωχευμένες τράπεζες - και το οποίο ανεβαίνει μόνο όσο οι φούσκες που χτίζονται με τα χρήματα των φορολογούμενων φουσκώνουν. Κάνουν να σκάσουν οι φούσκες που συντηρεί ο εξουθενωμένος φορολογούμενος και αμέσως το Χρηματιστήριο επιστρέφει στην πικρή πραγματικότητα. Παράλληλα, η αποκάλυψη της «άνεσης» με την οποία το κράτος είναι έτοιμο να φορτώσει άλλα 9 δισ. χρέος στο χρέος για πάρτι των τραπεζιτών έκανε και τη φούσκα των ελληνικών ομολόγων να σκάσει, ιδίως σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον όπου όλες οι αντίστοιχες φούσκες δοκιμάζονταν. Με ρωτούν όμως οι συνήγοροι της κυβέρνησης (τώρα που έχασαν την πιπίλα του "greek success story": Αν συμβαίνουν αυτά στην κυβέρνηση Σαμαρά (την οποία υποστηρίζουν το Βερολίνο και η Φραγκφούρτη), ο ΣΥΡΙΖΑ τι έχει να περιμένει; Πώς θα καταφέρει να διαγράψει το χρέος; Τους απαντώ: Το χρέος θα διαγραφεί έτσι κι αλλιώς, όπως συμβαίνει με όλα τα μη βιώσιμα χρέη. Το ζήτημα είναι να έρθει μια ώρα αρχύτερα το κούρεμά του, καθώς η καθυστέρησή του αυξάνει το διαχρονικό κόστος της συγκάλυψης της χρεοκοπίας μας τόσο για την Ελλάδα όσο και για τους εταίρους μας. Πώς θα έρθει το κούρεμα; Μέσα από μια διαπραγμάτευση που δεν θέλουν σε καμία περίπτωση το Βερολίνο και η Φραγκφούρτη, αλλά που η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αποσπάσει υπό την απειλή βέτο στις Συνόδους Κορυφής και της μη αποπληρωμής των παλαιών ομολόγων που, ανοήτως, αγόρασε η ΕΚΤ. Όσο διαρκεί αυτή η διαπραγμάτευση, δεν έχει απολύτως καμία σημασία πόσο θα πάνε τα spread ή ο δείκτης του Χρηματιστηρίου. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι, στο τέλος της διαπραγμάτευσης, εφόσον η ελληνική οικονομία ξαναγίνει βιώσιμη, τα spread θα καταβαραθρωθούν και οι μετοχές θα ανέβουν. Άλλωστε αυτά τα νούμερα δεν είναι παρά μια θολή αντανάκλαση της πραγματικότητας. Αυτό που προέχει δεν είναι η αντανάκλαση, αλλά η ίδια η πραγματικότητα που μόνο μια σκληρή διαπραγμάτευση μπορεί να πετύχει. Πηγή : avgi.ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ 19-10-2014

Από τους μαυραγορίτες στη φούσκα των δανείων.

Από τους μαυραγορίτες στη φούσκα των δανείων. Του Γ. Τριποταμιανού Έχει δημοσιευτεί Αυγή 28-10-2014 • Η αγορά κατοικίας από το 1941 μέχρι σήμερα Το 2008, όταν έσκασε η φούσκα των στεγαστικών δανείων, ο κόσμος έκπληκτος ανακάλυψε ότι πίσω από την ανάγκη του κάθε ανθρώπου να ζει σε καλύτερο περιβάλλον στήθηκε ένα τεράστιο κερδοσκοπικό παιγνίδι από τις τράπεζες το οποίο οδήγησε την παγκόσμια οικονομία σε πρωτοφανή ύφεση και εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να χάσουν τα σπίτια τους. Η ελληνική εμπειρία σύντομα θα έχει ανάλογα χαρακτηριστικά με εκείνα των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας. Οι ρυθμίσεις για τα κόκκινα δάνεια, που με περισσή υπερηφάνεια εξαγγέλλονται από την πολιτική ηγεσία και παρουσιάζονται περίπου ως ένα επίτευγμα, θέτουν χιλιάδες Έλληνες μπροστά στην άμεση προοπτική να ξεσπιτωθούν. Το πιο σημαντικό είναι ότι με τις ρυθμίσεις αυτές ταυτοποιούνται οι ένοχοι για την κρίση των τραπεζών, ενώ ταυτόχρονα αθωώνονται κάποιοι και παραδίδονται στην κοινωνία χωρίς το παραμικρό ψεγάδι. Στην πραγματικότητα η περίπτωση των «κόκκινων στεγαστικών δανείων» -σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στο εξωτερικό- είναι μία μεθοδευμένη προσπάθεια να εμφανιστούν τα θύματα ως θύτες και οι θύτες να απολαύσουν ανενόχλητοι τους καρπούς των... έργων τους. Στην πραγματικότητα, για δεύτερη φορά στη διάρκεια των τελευταίων εβδομήντα χρόνων, η ιστορία της βίαιης αναδιανομής της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων επαναλαμβάνεται, με το κράτος, στην καλύτερη περίπτωση, να παίζει τον ρόλο του θεατή. Η πρώτη έγινε κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, όταν 80.000 σπίτια πέρασαν από τους νόμιμους ιδιοκτήτες τους σε δωσίλογους και μαυραγορίτες καθώς η οικονομική εξαθλίωση οδήγησε χιλιάδες απελπισμένους Έλληνες να τα «πουλήσουν» για ένα κομμάτι ψωμί ή για έναν τενεκέ λάδι. Και ενώ θα περίμενε κανείς ότι η απελευθέρωση θα ακύρωνε όλες τις αγοραπωλησίες ως παράνομες, ήλθε το ελληνικό κράτος και διατήρησε πολλές από αυτές ή υποχρέωσε τους αρχικούς ιδιοκτήτες να πληρώσουν τους κατοχικούς - αγοραστές. Μάλιστα, η σχετική νομοθετική ρύθμιση έγινε το 1949, πέντε χρόνια μετά την απελευθέρωση, γεγονός που σίγουρα θα διευκόλυνε τη νομιμοποίηση των "κλοπών". Ο αναγκαστικός νόμος «περί των επί κατοχής συναφθεισών ακινήτων» σε 26 άρθρα είχε αποτέλεσμα: * Τα καλύβια των φτωχών να επιστραφούν στους παλιούς ιδιοκτήτες τους. * Για τα σπίτια της μεσαίας τάξης να γίνει διαπραγμάτευση μεταξύ «αγοραστών» και «πωλητών» προκειμένου να διευθετηθεί η «εκκρεμότητα». * Τα μεγάλα σπίτια να δοθούν στους «αγοραστές» με τη μέθοδο της φορολογίας. Η σύγχρονη ελληνική εμπειρία δεν έχει τους ίδιους πρωταγωνιστές, αλλά σίγουρα μπορεί να μιλήσει κανείς για ολιγωρία. Η σκέψη αυτή περνά από το μυαλό του κάθε καλόπιστου παρατηρητή που θα ήθελε να συγκρίνει την ελληνική εμπειρία των κόκκινων δανείων με τη βρετανική. Πριν από λίγους μήνες, τον Αύγουστο, η βρετανική Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς (FCA) επέβαλε πρόστιμο 18 εκατ. ευρώ στη Royal Bank of Scotland για παραπλάνηση δανειοληπτών. Σύμφωνα με την Αρχή, η τράπεζα έδινε στεγαστικά δάνεια σε καταναλωτές χωρίς να ελέγχει επαρκώς αν μπορούσαν να τα αποπληρώσουν. Σε 162 περιπτώσεις (από τις 164 που εξετάστηκαν) διαπιστώθηκε ότι τα τεστ δεν εντόπισαν την πραγματική οικονομική κατάσταση των υποψήφιων δανειοληπτών ώστε να τους προταθούν οι καταλληλότεροι όροι. Η RBS θα ταχυδρομήσει επιστολές προς 30.000 δανειολήπτες, με τις οποίες θα τους ζητά να καταθέσουν πιθανές ενστάσεις τους για τα στεγαστικά τους δάνεια. Στην πραγματικότητα με την απόφασή της αυτή η βρετανική Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς παραδέχθηκε ότι υπάρχει μείζων ευθύνη των τραπεζών στη χορήγηση των δανείων. Μια αλήθεια την οποία η ρύθμιση για τους πλειστηριασμούς, αλλά και τα κυοφορούμενα μέτρα για τα κόκκινα δάνεια, όχι μόνο αγνοούν, αλλά και δεν αναγνωρίζουν. Προφανώς γιατί θεωρούν ότι πολύ πιο ανώδυνα μπορεί να φορτωθεί τις ευθύνες ο «ανώνυμος» που θα χάσει το σπίτι του παρά το ίδιο το σύστημα στις πλάτες του οποίου στηρίζεται. Στις 11 Οκτωβρίου 2005, ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Νίκος Γκαργκάνας με μία πράξη του αναθεωρεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις προβλέψεις που θα πρέπει να κάνουν οι τράπεζες ώστε να μη παρουσιάσουν «μαύρες τρύπες» από μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Τα επόμενα χρόνια υπήρξαν και άλλες αποφάσεις για τις προβλέψεις στα στεγαστικά, αλλά το ενδιαφέρον εστιάζεται στην υποχρέωση των τραπεζών να ελέγχουν την πιστοληπτική ικανότητα των υποψήφιων δανειοληπτών. Έτσι, μεταξύ των άλλων, αναφέρεται ότι: «Με την Π.Δ./Τ.Ε. 2565/11.10.2005 καθορίζεται ότι: * Οι μειωμένοι συντελεστές προβλέψεων που ήδη απολαμβάνουν τα εξασφαλισμένα με ακίνητα δάνεια θα εφαρμόζονται από 31.12.2005 στο τμήμα του δανείου που αντιστοιχεί στο 75% της αγοραίας αξίας του υπέγγυου ακινήτου (αντί της ισχύουσας μέχρι σήμερα αντικειμενικής αξίας). * Παύει να ισχύει ο μειωμένος συντελεστής προβλέψεων για τα στεγαστικά δάνεια που περιέρχονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 12 μηνών. * Κατά την εκτίμηση της κεφαλαιακής επάρκειας των πιστωτικών ιδρυμάτων που διενεργείται από την Τράπεζα της Ελλάδος θα συνυπολογίζεται στις εποπτικές προβλέψεις ποσοστό των διαγραφών επισφαλών δανείων που έχουν ή θα διενεργηθούν εντός των χρήσεων των ετών 2005 και 2006. * Μετά τη λήξη της ανωτέρω περιόδου (δηλαδή από 1.1.2007 και εφεξής), τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να καλύπτουν με ειδικό αποθεματικό τα δάνεια των οποίων η καθυστέρηση υπερβαίνει τα τρία έτη, εφόσον δεν καλύπτονται από ειδικές προβλέψεις». Σήματα κινδύνου υπήρξαν, αλλά αγνοήθηκαν... Μάλιστα στην ίδια Πράξη αναφέρεται ότι οι τράπεζες θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη "τουλάχιστον τους κάτωθι παράγοντες κινδύνου: * Τη σχέση των οφειλόμενων μηνιαίων τοκοχρεολυτικών δόσεων έναντι του ύψους του διαθέσιμου εισοδήματος στο στάδιο της προαξιολόγησης (με βάση τη διεθνή εμπειρία 30% έως 40%, κλιμακούμενο κατάλληλα κατά το απόλυτο ύψος του διαθέσιμου εισοδήματος). * Την επίπτωση της ενδεχόμενης αύξησης των επιτοκίων επί του κόστους εξυπηρέτησής τους σε συνδυασμό με τη διάρκεια των δανείων". Και καταλήγει λέγοντας ότι «οι αρμόδιες υπηρεσίες της Τράπεζας της Ελλάδος παρακολουθούν την αποτελεσματική ενσωμάτωση των εν λόγω παραγόντων στο σύστημα διαχείρισης κινδύνων κάθε τράπεζας και λαμβάνουν τα τυχόν αναγκαία πρόσθετα μέτρα, ιδίως με τον καθορισμό υψηλότερου Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας». Κοντολογίς η κεντρική τράπεζα ούτε λίγο ούτε πολύ είχε προειδοποιήσει τις τράπεζες για τον κίνδυνο των κόκκινων δανείων και για τον λόγο αυτόν τους ζητούσε να ελέγχουν αν το εισόδημα των δανειοληπτών ήταν αρκετό όχι μόνο για να αποπληρώνονται οι δόσεις του δανείου τη συγκεκριμένη στιγμή, αλλά και εκείνες που θα προέκυπταν σε περίπτωση αύξησης των επιτοκίων. Φυσικά στις εποχές των παχέων αγελάδων κανείς δεν ανησυχούσε. Τα δάνεια εγκρίνονταν αφειδώς. Οι εισοδηματικοί περιορισμοί αγνοήθηκαν. Τα πράγματα άρχισαν να διαφοροποιούνται όταν τα πρώτα μαύρα σύννεφα της κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους στον ορίζοντα και οι τράπεζες άρχισαν να κλείνουν τις πόρτες των... σεντουκιών τους. Τότε ήταν που ανακάλυψαν τους εισοδηματικούς περιορισμούς αλλά και τα υπερτιμολογημένα ακίνητα. Μέχρι τότε αγνοούσαν όχι μόνο κάθε λογής ελέγχους όσον αφορά το ύψος των εισοδημάτων των δανειοληπτών, αλλά προσάρμοζαν τις εκτιμήσεις που αφορούσαν την αξία των ακινήτων πάνω στην οποία έβαζαν την προσημείωση ή την υποθήκη στους στόχους για την αύξηση του μεριδίου της αγοράς που είχε η κάθε μία από αυτές. Σε αυτό το «αεροπλανάκι» καλούσαν να συμμετάσχουν και οι εργαζόμενοι στις πωλήσεις δανείων θέτοντας στόχους και μπόνους, ενώ απευθύνονταν σε εταιρείες πωλήσεων παρέχοντας γενναία ποσοστά προκειμένου να αυξήσουν τις πωλήσεις δανείων. Μάλιστα δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που η απειλή «θα πάω σε άλλη τράπεζα» ήταν αρκετή όχι μόνο για να πεταχτούν στο καλάθι των αχρήστων οι υποχρεώσεις για εισοδηματικό έλεγχο των υποψήφιων δανειοληπτών, αλλά και οι στοιχειώδεις κανόνες της εκτιμητικής επιστήμης για τον καθορισμό της αξίας των ακινήτων. Οι ευθύνες Προβόπουλου Θα περίμενε κανείς ότι η Τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο του εποπτικού της ρόλου θα έκανε το αυτονόητο. Δηλαδή ό,τι ακριβώς έκανε και η βρετανική Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς: να ελέγξει κατά πόσον οι τράπεζες έδιναν στεγαστικά δάνεια σε καταναλωτές χωρίς να ελέγχουν επαρκώς αν μπορούσαν να τα αποπληρώσουν. Ήδη όταν ξέσπασε η κρίση το τιμόνι της Τράπεζας της Ελλάδος είχε περάσει στα χέρια ενός ανθρώπου που ήξερε από πρώτο χέρι τις πρακτικές που ακολουθούνταν στις χορηγήσεις δανείων. Ο κύριος Προβόπουλος, ο νέος κεντρικός τραπεζίτης, είχε πολυετή πείρα στις τραπεζικές πρακτικές αφού οι καίριες θέσεις από τις οποίες είχε περάσει τα προηγούμενα χρόνια τον βοηθούσαν να ξέρει από πρώτο χέρι πώς γίνονταν οι πωλήσεις δανείων. Τα προηγούμενα χρόνια είχε περάσει από κορυφαίες θέσεις ευθύνης και από τις δύο σημερινές συστεμικές τράπεζες (Alpha και Πειραιώς), ενώ ήταν επικεφαλής και της Εμπορικής Τράπεζας, η οποία λίγα χρόνια αργότερα πέρασε στα χέρια της Alpha. Ειδικά στην Εμπορική και στην Πειραιώς ήταν στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας και επομένως θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι και ο ίδιος ήταν μέρος του προβλήματος. Το σίγουρο είναι ότι σε όλη τη διάρκεια της θητείας του δεν έγινε γνωστό αν υπήρξε κάποιος έλεγχος στις τράπεζες για το αν τηρούσαν τις εισοδηματικές προδιαγραφές που είχαν τεθεί από τον προκάτοχό του. Επίσης πέπλο μυστηρίου καλύπτει τυχόν πορίσματα αλλά και ποινές σε περιπτώσεις που εντοπίστηκε ότι δεν ακολουθήθηκαν οι περιορισμοί που ίσχυαν στις χορηγήσεις δανείων. Η βρετανική εμπειρία δείχνει ότι το θέμα αυτό ήταν τόσο σοβαρό ώστε η βρετανική τράπεζα, η οποία βρίσκεται κατά 81% υπό τον έλεγχο της βρετανικής κυβέρνησης, μετά τη διάσωσή της από κρατικά κονδύλια αναγκάστηκε να πάρει μέτρα: Η RBS θα ταχυδρομήσει επιστολές προς 30.000 δανειολήπτες, με τις οποίες θα τους ζητά να καταθέσουν πιθανές ενστάσεις τους για τα στεγαστικά τους δάνεια. Στην πραγματικότητα όμως η έρευνα αυτή που έγινε από τις βρετανικές χρηματοπιστωτικές αρχές έδωσε τη δυνατότητα και σε πολλούς δανειολήπτες να υπερασπιστούν τον εαυτό τους προβάλλοντας ως επιχείρημα την πλημμελή προστασία τους από τις τράπεζες. Αντίθετα στην ελληνική εμπειρία η σιωπή υποκατέστησε το εύλογο ερώτημα που υπάρχει, αν από την πλευρά τους τα πιστωτικά ιδρύματα προστάτευσαν επαρκώς τους δανειολήπτες με το να τους αποτρέψουν από δυσάρεστες μελλοντικές περιπέτειες. Αν μάλιστα λάβει κανείς υπόψη ότι ούτε οι φορείς ούτε η κεντρική τράπεζα δεν έχουν αναφέρει τίποτε για τυχόν παρατυπίες στη διαδικασία χορήγησης των δανείων, τότε εύλογα αναρωτιέται κανείς: Τελικά όλοι οι εμπλεκόμενοι, με εξαίρεση τους δανειολήπτες, έκαναν σωστά τη δουλειά τους; Αν το καλοσκεφτεί κανείς, με τον τρόπο αυτόν οι τράπεζες είχαν ένα πραγματικά ατράνταχτο επιχείρημα για να αποκρούσουν όλες τις ενδεχόμενες κατηγορίες για τυχόν λάθη, παραλείψεις και ευθύνες στη διαδικασία χορήγησης των δανείων. Το θέμα αυτό αναδεικνύεται σε μείζον αν αναλογιστεί κανείς την αμερικάνική εμπειρία των τοξικών δανείων. Εκεί οι αρμόδιες αρχές δικαίωσαν χιλιάδες επενδυτές στον ισχυρισμό τους ότι εξαπατήθηκαν αγοράζοντας τιτλοποιημένα επισφαλή στεγαστικά δάνεια. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε η τράπεζα Bank of America θα τους επιστρέψει 9,65 δισεκατομμύρια δολάρια σε ρευστό και 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε διευκολύνσεις. Υπενθυμίζεται ότι συνολικά στη Bank of America έχουν επιβληθεί πρόστιμα περίπου 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την εμπλοκή της στην κρίση των «τοξικών» προϊόντων που είχαν ως εγγυήσεις τα επισφαλή ενυπόθηκα δάνεια. Πώς θα μπορούσε άραγε κανείς να μιλήσει για τοξικά δάνεια όταν δεν υπήρξε θέμα τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν στις αξιολογήσεις για την πιστοληπτική δυνατότητα των δανειοληπτών; Πώς θα μπορούσε να αμφισβητήσει κανείς τα τιτλοποιημένα ομολογιακά στεγαστικών δανείων που διατέθηκαν στις διεθνείς αγορές; Τελικά αποδείχθηκε ότι, αν και όλο το σύστημα χορήγησης στεγαστικών δανείων ήταν διάτρητο, κανείς από τους θεσμικά υπεύθυνους για την εύρυθμη λειτουργία του δεν έκανε τίποτε, την περίοδο που οι κρουνοί των τραπεζών έρρεαν χρήμα για να αποτρέψουν τυχόν στρεβλώσεις στους όρους χορήγησης των δανείων. Και φυσικά εξίσου αδιάφοροι ήταν και όταν έφτασε η ώρα της κρίσης, καθώς κανείς θεσμικά υπεύθυνος δεν έλεγξε αν τηρήθηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση των στεγαστικών και κυρίως αν τα δάνεια που δόθηκαν αντανακλούσαν την πραγματική αξία των κατοικιών τη δεδομένη στιγμή της χορήγησης των δανείων. Άλλωστε η «κατασκευή ενόχων» για την κρίση των κόκκινων δανείων ήταν πλέον εύκολη. Για όλα υπεύθυνοι ήταν οι δανειολήπτες. Αυτοί που πήραν τα δάνεια και αρνούνταν να τα ξεπληρώσουν. Αυτοί που υπερεκτίμησαν την αξία του ακινήτου που ήθελαν να αγοράσουν και παρέκαμψαν τους εισοδηματικούς περιορισμούς που ήταν σε ισχύ. Για όλους αυτούς τους λόγους, τους αξίζει κάθε είδους τιμωρία και διασυρμός, ακόμα και να χάσουν τα σπίτια τους στον πλειστηριασμό. Αυτοί ήταν οι τζογαδόροι των δανείων και θα πρέπει να πληρώσουν. Και, όπως είπε και ο πρωθυπουργός στη συζήτηση για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, η μοίρα που περιμένει όσους μπορούν να πληρώσουν και αρνούνται θα είναι... σκληρή. Όλοι οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι δεν έχουν καμία ευθύνη. Οι τράπεζες, οι πωλητές δανείων, οι υπηρεσίες ελέγχου της εύρυθμης λειτουργίας του πιστωτικού συστήματος έκαναν το καθήκον τους. Και από την άποψη αυτή το σύστημα είναι θωρακισμένο, αφού, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία, όπου εντοπίστηκε σωρεία παραβάσεων, στην Ελλάδα όλα λειτουργούν σωστά. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι, για να επιβραβευθεί ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας, ο αρμόδιος συμμετέχει στην επιτροπή που έχει συστήσει το υπουργείο Οικονομικών για τις νέες αντικειμενικές τιμές...

Η αστική τάξη αξίζει κάτι καλύτερο

Η αστική τάξη αξίζει κάτι καλύτερο, του Ευκλείδη Τσακαλώτου 31 Οκτ 2014 Το άρθρο αυτό δεν ασχολείται ούτε με τον Αντώνη Σαμάρα, ούτε με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ούτε καν με τη Βούλτεψη και τον Γεωργιάδη -αν και θα μπορούσε, δεδομένου του τίτλου. Ασχολείται με τη φιλική προς τα μνημόνια διανόηση, και ιδιαίτερα με το άρθρο των Παγουλάτου και Τσακλόγλου για τις οικονομικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» (26/10/14). Και ούτε καν με όλο το άρθρο, αλλά κυρίως με τις πρώτες σειρές του όπου οι συγγραφείς ισχυρίζονται ότι οι οικονομικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ βασίζονται σε δυο παραδοχές: Πρώτον, ότι το Μνημόνιο έφερε την κρίση και όχι το αντίστροφο, και δεύτερον, ότι για μας το κλειδί για την ανάκαμψη της οικονομίας είναι η ενεργός ζήτηση και όχι οι πολιτικές από την πλευρά της προσφοράς. Και οι δύο συγγραφείς υπηρέτησαν μνημονιακές κυβερνήσεις -του Παπαδήμου και του Σαμαρά αντιστοίχως. Και οι δυο έχουν καταγραφεί στο ρεύμα ιδεών του Σημιτικού εκσυγχρονισμού. Αλλά στο συγκεκριμένο άρθρο γράφουν και υπογράφουν ως πανεπιστημιακοί, οπότε η οποιαδήποτε κρίση μπορεί να είναι πιο αυστηρή. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, δε χρειάζεται καμία ιδιαίτερη αυστηρότητα, μιας και οι δυο συγγραφείς παραβιάζουν σχεδόν όλους τους κανόνες που ξέρω για την δεοντολογία της επιστήμης, για την ανταλλαγή απόψεων, κλπ. Και ιδιαίτερα τον κανόνα που επιτάσσει προσοχή ως προς τις πηγές, και τη δίκαιη και προσεκτική αναδιαμόρφωση των θέσεων του αντιπάλου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως θα ξέρουν οι καλοί συνάδελφοι, είναι ένα συγκροτημένο κόμμα. Και ως τέτοιο έχει θέσεις, καταγεγραμμένες σε άφθονα προγραμματικά και συνεδριακά κείμενα. Αν οι συγγραφείς ακολουθούσαν στο ελάχιστο μια αναγνώρισιμη επιστημονική δεοντολογία, ανατρέχοντας σε αυτά τα κείμενα, θα δυσκολεύονταν να βρουν τις δύο υποτιθέμενες παραδοχές στις οποίες αναφέρονται. Αντιθέτως, τα κείμενα μιλάνε για ένα οικονομικό μοντέλο (πριν το 2008) που βασιζόταν σε τρομερές οικονομικές ανισότητες, σε μακροοικονομικές ανισορροπίες, στην χρηματιστικοποίηση -και ό,τι σημαινει αυτή για τη δομή των οικονομιών-, και άλλα πολλά. Το μοντέλο, δηλαδή, που ο Τσακλόγλου και ο Παγουλάτος υποστήριξαν στην οκταετία του Σημίτη. Με λίγα λόγια, τα συνεδριακά κείμενα μιλάνε, ξανά και ξανά, για μια δομική κρίση του καπιταλισμού, ασκώντας ρητή κριτική στις κεϋνσιανές προσεγγίσεις. Τα δε προγραμματικά κείμενα, από τη συμβολή του Συνασπισμού στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ το 2009 μέχρι σήμερα, δίνουν τη μεγαλύτερη έμφαση στην παραγωγική ανασυγκρότηση και όχι στις πολιτικές ζήτησης. Καλώς ή κακώς, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει και μια ομάδα οικονομολόγων, που με τα βιβλία τους, τα άρθρα τους (επιστημονικά και δημοσιογραφικά), με τις δημόσιες παρεμβάσεις τους, έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση του οικονομικού προγράμματος του κόμματος και στην δημόσια υποστήριξή του. Όλα αυτά αποτελούν πηγές για όσους θα ήθελαν να ασκήσουν κριτική. Θα μπορούσα να μιλήσω για τον Δραγασάκη, τον Μηλιό, ή τον Σταθάκη που είμαι σίγουρος ότι δε θα αναγνώριζαν τον εαυτό τους στην κριτική που τους ασκείται σε αυτό το άρθρο. Ας περιοριστώ όμως στη δική μου περίπτωση, μιας και οι δυο συγγραφείς με γνωρίζουν καλά από τα χρόνια που ήμασταν στο ίδιο τμήμα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Είναι δυνατόν να πιστεύουν ότι θα υιοθετούσα αυτές τις παραδοχές; Έχουν διαβάσει κάποια από τα τελευταία μου βιβλία, γραμμένα με το Χρήστο Λάσκο, για τις αιτίες της κρίσης και το πώς θα μπορέσουμε να βγούμε από αυτή; Μπορούν να βρουν κάποιο απόσπασμα που να τέμνεται έστω με τις δυο παραδοχές στις οποίες αναφέρονται; Ας υποθέσουμε ότι η πρόσφατη έντονη ενασχόλησή τους με την πολιτική δεν τους άφησε πολύ χρόνο για την ανάγνωση βιβλίων περί της κρίσης και θεωρούν ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο που απέκτησαν στην εποχή Σημίτη είναι παντός καιρού. Μήπως μπήκαν στο κόπο να διαβάσουν την ανταλλαγή επιχειρημάτων που είχα με το υπουργείο οικονομικών, όταν το τελευταίο άσκησε κριτική στην ομιλία Τσίπρα στη ΔΕΘ; Γιατί εκεί η σημασία των διαρθρωτικών αλλαγών σε σχέση με την πολιτική της ζήτησης ήταν στο κέντρο της αντιπαράθεσης. Απάντησα, δηλαδή, στην κριτική Χαρδούβελη, ότι βεβαίως τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι δομικά, αλλά ισχυρίστηκα ότι κανένα σχέδιο παραγωγικής αναδιάρθρωσης, είτε το νεοφιλελεύθερο, είτε κάποιο εναλλακτικό, δεν μπορεί να προχωρήσει με μια οικονομία σε παγίδα χρέους και μια κοινωνία φοβισμένη, με τρομακτική αβεβαιότητα για το μέλλον. Μάλιστα σε άρθρο μου στο ίδιο (με το δικό τους) τεύχος της Καθημερινής (αυτό τουλάχιστον κατανοώ ότι δε θα μπορούσαν να το είχαν λάβει υπόψη!) ισχυρίζομαι ότι η δημοσιονομική λιτότητα έχει εμποδίσει σημαντικές οικονομικές αναδιαρθρώσεις όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Μεγάλη Βρετανία. Η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και η επανεκκίνηση της οικονομίας χρειάζονται για να δημιουργήσουν πιο εύπορο έδαφος για τις οποίες σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία αλλά και στο κράτος. Μπορεί το επιχείρημα να είναι σωστό, μπορεί και λάθος. Αλλά δεν έχει καμία σχέση με το πώς το παρουσιάζει το εν λόγω άρθρο. Θα μπορούσα να αναφερθώ σε μια σειρά άλλων επιχειρημάτων που έχουν χρησιμοποιήσει στον δημόσιο λόγο οι υποστηρικτές μιας εναλλακτικής εξόδου από την κρίση, τα οποία οι δύο συγγραφείς φαίνεται να αγνοούν. Θα αρκεστώ μόνο σε ένα. Στο άρθρο τους αναρωτιούνται, όπως καθημερινά κάνουν στα κανάλια οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης, γιατί το Βέλγιο, και άλλες χώρες, να δεχθούν ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους. Στις 7/10 στην Εφημερίδα των Συντακτών δημοσίευσα ένα άρθρο με τίτλο «Γιατί οι φτωχές χώρες τις ΕΕ να δεχθούν ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους». Έχουν ενδιαφέρον για τους αναγνώστες της Καθημερινής οι απαντήσεις που δόθηκαν για το θέμα αυτό στο συγκεκριμένο άρθρο; Ή πρέπει να μένουν με την εντύπωση ότι τέτοιου είδους ερωτήματα δεν απασχόλησαν ποτέ τον ΣΥΡΙΖΑ; Αξίζει τον κόπο οι διανοούμενοι του συστήματος να πάνε ένα βηματάκι παραπέρα από την εκπρόσωπο τύπου της κυβέρνησης; Υπάρχει όμως και μια άλλη αρχή δεοντολογίας που ίσως με την επιστροφή τους στο πανεπιστήμιο θα μπορούσαν οι συνάδελφοι αν όχι να αγκαλιάσουν, τουλάχιστον να έχουν μια περαστική σχέση. Αυτή της αυτοκριτικής. Γιατί σε όλο το άρθρο τους δεν υπάρχει ούτε ίχνος από αυτή την πολύτιμη αρχή. Φαίνεται, όπως λένε οι Αμερικάνοι, ότι οι εκσυγχρονιστές «don’t do sorry». Βεβαίως, η κρίση δεν οφείλεται στα Μνημόνια. Αλλά τα Μνημόνια αποτέλεσαν τη λάθος συνταγή, με καταστροφικές συνέπειες για την κοινωνία. Είναι πέρα από τη κατανόησή μου ότι δυο πανεπιστημιακοί που συμβάλανε σε αυτή την πολιτική, δεν έχουν έστω κάποιες σκέψεις για το πως θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί η τεράστια αύξηση της φτώχειας, της ανισότητας, της ανεργίας. Η εντύπωση που μένει είναι αυτή του Dr Pangloss (από τον Βολταίρο): το Μνημόνιο αποτέλεσε την καλύτερη λύση που υπάρχει και τίποτα δεν θα μπορούσε να γίνει καλύτερα. Ας μου επιτραπεί να κλείσω όπως ξεκίνησαν οι δύο συγγραφείς το άρθρο τους, με δυο παραδοχές που εγώ βλέπω να διαπερνούν τη δική τους «ανάλυση»: 1) Οφείλουμε να μην μάθουμε τίποτα από την οικονομική ιστορία για τη κρίση του ‘30, για την αποτυχία των προγραμμάτων μείωσης μισθών και κρατικών δαπανών, για τις παγίδες χρέους των νοικοκυριών, των τραπεζών και ολόκληρων οικονομιών, για τη μαζική ανεργία, για την άνοδο του φασισμού. 2) Ούτε έχει σημασία να αξιολογήσουμε την πρόσφατη εμπειρία στη χώρα μας σε σχέση με την προσέγγιση της λιτότητας. Η αξιολόγηση αφήνει ανοικτό το θέμα των εναλλακτικών λύσεων, και ο ρόλος μας ως οργανικών διανοούμενων του συστήματος είναι να κλείνουμε συζητήσεις, όχι να εμπλεκόμαστε σοβαρά με τα επιχειρήματα των αντιπάλων. Γιατί να παραθέσουμε επιχειρήματα όταν οι αχυράνθρωποι μας βολεύουν τόσο σ’ αυτή τη συγκυρία; Συμπερασματικά η ανάλυση των δυο πανεπιστημιακών είναι και χρήσιμη και αποκαλυπτική. Χρήσιμη, γιατί είναι αποκαλυπτική για το επίπεδο της αστικής τάξης. Ελπίζω, για το καλό της, να μην ισχύει ότι έχει τους διανοούμενους που της αξίζουν.

STOP TTIP

Το "δίκιο" των επενδυτών πάνω από τη δημοκρατία...

• Μπαλή Κάκη

16.03.2014

 

«Τίποτε δεν ευχόμαστε περισσότερο από μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών». Αυτό δήλωνε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, τον Φεβρουάριο του 2013, απόλυτα συντονισμένη τότε με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα ή τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο. Στις αρχές της περασμένης χρονιάς, πολλοί πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες εκθείαζαν την ιδέα μιας διατλαντικής συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών (ΤΤΙΡ), υπολόγιζαν τα πλεονεκτήματά της, μιλούσαν για τη δημιουργία εκατομμυρίων θέσεων εργασίας, για αύξηση του μέσου εισοδήματος των εργαζομένων και για την αύξηση του ΑΕΠ στις δύο πλευρές του Ατλαντικού...

• Διατλαντική συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών

Η ιδέα δεν ήταν καινούργια, είχε εμφανιστεί για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με το όνομα «οικονομικό ΝΑΤΟ», αλλά δεν είχε προχωρήσει, καθώς το βάρος των διαπραγματεύσεων είχε πέσει στην ενίσχυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Από τα μέσα του 2013, όμως, και με δέλεαρ τον περιορισμό τής όλο και ισχυρότερης εμπορικής παρουσίας της Κίνας, Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον ξεκίνησαν τις πρώτες διαπραγματεύσεις, και δη κεκλεισμένων των θυρών. Την προεργασία την είχε κάνει μια ομάδα εργασίας, με επικεφαλής τον εκπρόσωπο του αμερικανικού εμπορίου Ρον Κιρκ και τον αρμόδιο επίτροπο Κάρελ ντε Γκουχτ, και σχεδόν όλα έμοιαζαν να βαίνουν βάση προγράμματος.
Κανείς δεν έδινε σημασία στους φόβους των οργανώσεων καταναλωτών στην Ευρώπη, ότι με το ΤΤΙΡ θα τρώμε χλωριωμένα κοτόπουλα, κρέας με ορμόνες και μεταλλαγμένα χωρίς σήμανση, ούτε στους αντίστοιχους αμερικανικούς φόβους για την ταχύτητα με την οποία δίνεται άδεια κυκλοφορίας στα ευρωπαϊκά φάρμακα ή για τα κατά καιρούς κρούσματα των τρελών αγελάδων στη γηραιά ήπειρο. «Υπερβολές», ήταν η μονότονη επίσημη αντίδραση, ενώ ο ντε Γκουχτ διαβεβαίωνε ότι «κανένα ευρωπαϊκό στάνταρτ δεν θα θυσιαστεί στον βωμό της συμφωνίας».
Και μετά, το περασμένο καλοκαίρι, ήρθε ο Έντουαρντ Σνόουντεν με τις αποκαλύψεις του για τις αμερικανικές υποκλοπές της NSA όχι μόνο των τηλεφώνων πολιτικών προσώπων στην Ευρώπη, αλλά και εταιρειών - λέγε με "βιομηχανική κατασκοπία"... Πάραυτα, η επίτροπος Δικαιοσύνης Βίβιαν Ρέντινγκ ζήτησε το πάγωμα των διαπραγματεύσεων, αίφνης πολλοί άρχισαν να κοιτάζουν πιο προσεκτικά το περιεχόμενο του ΤΤΙΡ - ενώ και τα μέσα ενημέρωσης έδωσαν επιτέλους σημασία σε ενστάσεις νομικών και οικονομολόγων που μέχρι τότε περνούσαν στα ψιλά.


Bloomsday 16-6-1904.

Τα υπερβολικά δικαιώματα των επενδυτών

Η βασική ένσταση ήταν ότι το ΤΤΙΡ περιορίζει τη δημοκρατία, καθώς δίνει υπερβολικά δικαιώματα στους επενδυτές. Στον βωμό της προστασίας των ξένων επενδύσεων θυσιάζεται το δικαίωμα των εκλεγμένων εκπροσώπων μιας χώρας -βουλευτών και κυβερνώντων- να αλλάζουν πολιτική. Και επιτρέπεται στους επενδυτές που θεωρούν ότι θίγονται τα συμφέροντά τους να προσφεύγουν σε μια διαιτησία που δεν υπόκειται σε κανέναν δημοκρατικό και δημόσιο έλεγχο για να βρουν το δίκιο τους. Με δυο λόγια, η «ζωντανή» συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών -μια συμφωνία, δηλαδή, που θα αναθεωρείται συνεχώς- επιδιώκεται να προβλέπει ότι κάθε σχέδιο νόμου θα πρέπει εκ των προτέρων να ελέγχεται για το αν έχει «σημαντικές επιδράσεις στο διατλαντικό εμπόριο και στις ξένες επενδύσεις». Ένα παράδειγμα: Εάν μια χώρα αποφασίσει ότι επιθυμεί να αλλάξει την περιβαλλοντική της νομοθεσία ή κάποιους νόμους για την προστασία των καταναλωτών, ακόμη και την εργασιακή της νομοθεσία, θα αναγκάζεται να το σκεφτεί δυο φορές, αφού ο ξένος επενδυτής που θεωρεί ότι θίγεται από αυτές τις αλλαγές θα μπορεί ανά πάσα στιγμή να προσφύγει στη διαιτησία και να ζητήσει -εάν δικαιωθεί- αποζημίωση.
Οι συμφωνίες για την προστασία αυτή των επενδυτών δεν είναι καινούργιες. Ιδιαίτερα της μόδας έγιναν στη δεκαετία του 1990, συνήθως σε διμερές επίπεδο, και μέχρι τώρα έχουν υπογραφεί πάνω από 3.200. Οι περισσότερες έμοιαζαν… ακίνδυνες. Προστάτευαν κυρίως τους ξένους επενδυτές από αυθαίρετες απαλλοτριώσεις. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια φάνηκε ότι η προστασία πάει πολύ παραπέρα - και μάλιστα πριν οι πολλές κατακερματισμένες συμφωνίες συγκλίνουν σε μια κεντρική, στο πλαίσιο του ΤΤΙΡ. Το πρώτο παράδειγμα, που έκανε αίσθηση και στην κοινή γνώμη -πολλές περιπτώσεις είναι τόσο τεχνικές ώστε οι κοινοί θνητοί να μην μπορούν να τις αντιληφθούν- έρχεται από τη Γερμανία. Ο σουηδικός ενεργειακός όμιλος Vattenfall ζητεί αποζημίωση από τη γερμανική κυβέρνηση, επειδή μετά την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα το Βερολίνο αποφάσισε να δρομολογήσει το κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων, σε δύο από τα οποία είχε επενδύσει ο όμιλος. Μέχρι στιγμής η διαιτησία δεν έχει βγάλει απόφαση - αλλά θεωρείται πολύ πιθανό να δικαιώσει τη Vattenfall. Αυτά τα «διαιτητικά» δικαστήρια μόνο μία στις τρεις φορές μέχρι τώρα έχουν δικαιώσει κράτη. Και υπάρχει ο φόβος να γίνουν πολύ ισχυρότερα -και οι ανάλογες προσφυγές να γίνουν ψωμοτύρι- εάν υπογραφεί το περιβόητο ΤΤΙΡ, για το οποίο ξεκίνησε τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες νέος γύρος διαπραγματεύσεων. Και πάλι κεκλεισμένων των θυρών, και πάλι με ευρεία συμμετοχή από πάσης φύσεως λομπίστες.

«Κερδίζοντας από την κρίση»

Την ίδια μέρα που άρχισαν πάλι οι διαπραγματεύσεις, δόθηκε στη δημοσιότητα και η έρευνα «Profiting from Crisis - How corporations and lawyers are scavenging profits from Europe's crisis» (σ.σ. Κερδίζοντας από την κρίση - πώς οι εταιρείες και οι δικηγόροι βγάζουν κέρδη από την κρίση της Ευρώπης), που έκαναν τα ινστιτούτα Corporate Europe Observatory (CEO) και The Transnational Institute (TNI).
Οι συντάκτες της έρευνας παρουσίασαν μια σειρά από παραδείγματα για τις μηνύσεις που τρέχουν τώρα στην κλυδωνιζόμενη από την κρίση Νότια Ευρώπη, χάρη σε ανάλογες διμερείς συμφωνίες.
Ένα ξεκάθαρο παράδειγμα είναι αυτό της τράπεζας Postova Bank με έδρα τη Σλοβακία. Η τράπεζα έσπευσε να αγοράσει ελληνικά ομόλογα το 2010, αγνοώντας την κρίση, την οποία είχε ήδη βυθιστεί η Ελλάδα, γοητευμένη από τις εξαιρετικά υψηλές αποδόσεις ως αντιστάθμισμα του υψηλού ρίσκου. Όταν έγινε το PSI, τα ελληνικά ομόλογα έχασαν πάνω από το 50% της ονομαστικής αξίας τους. Η συντριπτική πλειονότητα των ιδιωτών επενδυτών αποδέχτηκε το κούρεμα, η Postova ανήκει σ' αυτό το 10% που δεν υπέγραψε. Και βασισμένη σε μια διμερή συμφωνία περί επενδύσεων, έσπευσε να μηνύσει το ελληνικό κράτος στο δικαστήριο διαιτησίας της Παγκόσμιας Τράπεζας...

Οι πολίτες πληρώνουν το μάρμαρο

Η Postova περιμένει να δικαιωθεί, ενώ τον λογαριασμό θα τον πληρώσουν οι καθημαγμένοι Έλληνες πολίτες. Όπως οι Ισπανοί πολίτες καλούνται να πληρώσουν αποζημιώσεις σε γερμανικές και βρετανικές τράπεζες που επένδυσαν στα φωτοβολταϊκά της Ισπανίας και είδαν τα κέρδη τους να μειώνονται μόλις η κυβέρνηση της Μαδρίτης αποφάσισε να μειώσει τις επιδοτήσεις.
«Ήδη σήμερα οι κερδοσκόποι μεταξύ των επενδυτών εκμεταλλεύονται υφιστάμενες συμφωνίες για να λεηλατήσουν τα κρατικά ταμεία των χωρών της κρίσης», υποστηρίζει στη γερμανική Zeit η Πία Έμπερχαρντ, εμπειρογνώμονας για θέματα εμπορίου της CEO. «Εάν, μέσω του ΤΤΙΡ, η Ε.Ε. προσφέρει σε όλες τις εταιρείες αυτά τα υπερβολικά δικαιώματα, τότε πάσχει από ‘πολιτική παράνοια'». Και η συνάδελφός της Σεσίλια Ολιβέ από το ΤΝΙ προσθέτει ότι είναι «άρρωστο» να υποστηρίζει η Κομισιόν τα προνομιακά δικαιώματα των επενδυτών «σε μια εποχή που κλέβει από τους πολίτες της Ευρώπης στοιχειώδη κοινωνικά δικαιώματα».
Η κριτική στο ΤΤΙΡ δεν είναι καινούργια, πλην όμως τα στοιχεία της έρευνας «Κερδίζοντας από την κρίση» είναι εκρηκτικά: Ήδη από τώρα επενδυτές μηνύουν ευρωπαϊκές χώρες για διαφυγόντα κέρδη εξαιτίας των μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της κρίσης, πολλά από τα οποία δεν τα αποφασίζουν καν οι χώρες αυτές, αλλά τους επιβάλλονται από τις τρόικες. Σύμφωνα με την έρευνα, οι αποζημιώσεις που ήδη έχουν ζητηθεί από τις χώρες της κρίσης είναι 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ - και έπεται συνέχεια...
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΧΕΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΑΥΓΗ 16-3-2014
 

Ξυπνήστε Eλληνες

Ξυπνήστε έλληνες!

    ΕΥΓΕΝΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ύπνος μοιάζει με την γάτα. Σε πλησιάζει μόνο όταν τον αγνοείς.

(Τζ.Φλίν-Το κορίτσι που εξαφανίστηκε)

  Ο ύπνος ,μια φυσιολογική κατάσταση για τα ζώα που διαθέτουν κεντρικό νευρικό σύστημα , χαρακτηρίζεται από μείωση της αντίληψης και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Το σώμα  υπολειτουργεί σε ότι αφορά στην δράση του. Τα άτομα που δεν κοιμούνται, δεν ξεκουράζονται  και  την επόμενη μέρα παρουσιάζουν  νύστα και αδιαθεσία. Ο ύπνος είναι αναγκαία διαδικασία καθώς αν κάποιος δεν κοιμηθεί επί σειρά ημερών εμφανίζει συμπτώματα πέραν της κούρασης, όπως να ονειρεύεται (να έχει ψευδαισθήσεις) καθώς είναι ξύπνιος και να φτάσει σε επιπτώσεις και επιπλοκές που οδηγούν ακόμη και στον θάνατο. Κλασσικό είναι το παράδειγμα των κοτόπουλων που επειδή ήταν σε συνθήκες μόνιμου φωτισμού δεν μπορούσαν να κοιμηθούν και  γεννούσανε αυγά χωρίς γεύση.   

   Ο ύπνος είναι μία θεμιτή κατάσταση για τους περισσότερους από εμάς. Είναι η λογική εξέλιξη μιας κουραστικής ημέρας. Ανάλογα με την ηλικία μας η διάρκεια του ύπνου αλλάζει. Στα μωρά  9 μηνών 12-16 ,ώρες την ημέρα. Στον ενήλικα οι 6-8 ώρες θεωρούνται αρκετές Αποτελεί μια ευχάριστη ανάπαυλα στον αγώνα της καθημερινότητάς μας. Χαλαρώνουμε, ξεκουραζόμαστε και κυρίως ανανεώνουμε τις δυνάμεις μας. Αποτελεί το ακατόρθωτο όταν μιλάμε για τα μωρά την νύχτα .(σιγά θα ξυπνήσεις το παιδί!).Υπάρχουν άνθρωποι που τον ύπνο τον έχουν στο τσεπάκι τους. Μπορούν να κοιμηθούνε όπου και να βρίσκονται. Όπου και να τους βάζεις και το κάνουν με αξιοζήλευτη άνεση, βρέχει χιονίζει. Δεν αντιλαμβάνονται μια δυσάρεστη κατάσταση; κοιμούνται του καλού καιρού: κοιμάμαι βαθιά(τον ύπνο του δικαίου) .Περνά μεταγωγικό δίπλα τους ,φοβερή φασαρία και αυτοί τίποτα. Είναι μέρα ή είναι νύχτα δεν έχει σημασία. Λέμε μάλιστα ότι κοιμάται σαν μωρό. Σε λίγα δευτερόλεπτα έχουν πάρει τον υπνάκο τους και  έτσι διώχνουν την κούραση τους γρήγορα και αποτελεσματικά. Δεν εννοώ αυτούς που κοιμούνται στα πόδια τους. ( μόνιμα βρίσκονται σε υπνηλία)και δεν κάνουν τίποτα!

 

 

    Όπως το καθετί στην ζωή μας ,την πεζή, ο ύπνος μπορεί να έχει προβλήματα. Δίπλα στους ΄΄ εύκολους ΄΄ υπάρχουν οι ΄΄ δύσκολοι ΄΄ άνθρωποι που είναι σε προσωρινή ή μόνιμη αϋπνία. Είναι φοβερά δύσκολοι στον ύπνο τους. Στριφογυρίζουν δέκα φορές στο στρώμα τους και δεν  κλείνουν μάτι μέχρι τα χαράματα. Οι λόγοι ποικίλουν: το άγχος, η νευρικότητα φόβος του αύριο, ο πόνος και οι σκέψεις. Η αγωνία τους να κοιμηθούν τους καθηλώνει και όμως  δεν τα καταφέρνουν. Αυτή η δυσκολία ξεκινάει ανώδυνα αλλά καταντάει χρόνια και ξεφεύγουν σε διάφορα ιατρικά και παραδοσιακά μέσα για να κοιμηθούνε λιγάκι.(γάλα, βαλεριάνα, ηρεμιστικά, αγχολυτικά). Στα χρόνια των μνημονίων οι Έλληνες διαχωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες. Άγρυπνοι, που δεν μπορούν να κοιμηθούν λόγω οικονομικής κρίσης, λόγω χρεών, λόγω ακρίβειας και λόγω ανασφάλειας που τους κυριεύουν. Δίπλα τους υπάρχουν και οι κοιμισμένοι. Αυτοί που ότι και να τους κάνεις δεν θα ξυπνήσουνε επειδή δεν θέλουν να αναλάβουν δράση. Βυθισμένοι ,στους καναπέδες τους ,παρακολουθούν τα γεγονότα από μακριά και περιμένουν από τους υπόλοιπους να ξεκινήσουν την επανάσταση. Νοιώθουν ασφάλεια μόνο μέσα στο βαθύ τους ύπνο!

 

 

    Ο ύπνος όμως μοιάζει με την γάτα. Σε πλησιάζει μόνο όταν τον αγνοείς και παραδίνεσαι εύκολα στα χέρια του επειδή μόνο έτσι πιστεύεις ότι μπορείς να επιβιώσεις. Στην ελληνική μυθολογία ο Ύπνος ήταν θεός ή δαίμονας, που αποτελούσε την προσωποποίηση του ύπνου. Σύμφωνα με τον Ησίοδο στη Θεογονία ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο Θάνατος, ήταν «δεινοί Θεοί» που κατοικούσαν στον Τάρταρο, παιδιά της Νύχτας και του Ερέβους. Προσοχή  Έλληνες ξυπνήστε πριν γίνει αργά  και βυθιστείς στον Θάνατο!

Θεωρία των δύο άκρων, Δικαιοσύνη δύο μέτρων

                Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2013

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΟΙ ΧΡΥΣΑΥΓΙΤΕΣ, ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΙ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΣΤΙΣ ΣΚΟΥΡΙΕΣ

 

Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ s.apostolakis@eleftherotypia.gr

Αναυδους έχει αφήσει τους αντιδρώντες στην εξόρυξη χρυσού Χαλκιδικιώτες η απόφαση να αφεθούν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους οι 3 βουλευτές της Χρυσής Αυγής.

«Η Δικαιοσύνη έχει δεμένα τα μάτια και τώρα της βούλωσαν και τα αυτιά. Δεν ξέρουμε πότε θα της κλείσουν και το στόμα», αναφέρεται σε ανακοίνωση του Συντονιστικού Συλλόγων και Φορέων Σταγείρων - Ακάνθου Πριν έβλεπαν ότι η κυβέρνηση τους εξισώνει με τη Χρυσή Αυγή χαρακτηρίζοντας τον αγώνα τους «εγκληματική οργάνωση». Τώρα βλέπουν ότι, για την κυβέρνηση τουλάχιστον, οι κάτοικοι που αντιδρούν στην εξόρυξη χρυσού θεωρούνται πιο επικίνδυνοι από τους χρυσαυγίτες.
Παντού Eldorado
Την ίδια στιγμή νέο μέτωπο ανοίγει στις Σάπες Ροδόπης, όπου ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, θέλει να αφήσει αυστραλιανή εταιρεία να κάνει εξόρυξη για χρυσό. Και σε αυτή την εταιρεία έχει ποσοστά η Eldorado Gold. Ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, έχει συγκαλέσει σύσκεψη αύριο, στο γραφείο του, για να συζητηθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Ορων, αλλά συναντά την αντίδραση κατοίκων, τοπικών αρχών και κομμάτων.
Ο χαρακτηριζόμενος στη δικογραφία κατά των 27 ως «ιδρυτής της εγκληματικής οργάνωσης» των κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής, που αντιδρούν στην εξόρυξη, Τόλης Παπαγεωργίου, λέει στην «Ε»: «Στις Φυλακές των Διαβατών βρίσκονται προφυλακισμένοι, εδώ και 6 μήνες, 4 συμπολίτες μας, οικογενειάρχες, εργαζόμενοι, με λευκό ποινικό μητρώο. Οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής είναι αυτοί που ξέρουμε. Για τους 4 συμπολίτες μας δεν τέθηκε θέμα να αφεθούν ελεύθεροι ούτε καν με περιοριστικούς όρους».
Υπογραμμίζει επίσης ότι, όπως προκύπτει από τις καταγεγραμμένες τηλεφωνικές συνομιλίες που περιλαμβάνει η 3.600 σελίδων δικογραφία, η Αστυνομία παρακολουθεί καθημερινά τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις σχεδόν όλων των κατοίκων της Ιερισσού, της Μεγάλης Παναγιάς και των γύρω χωριών, που αντιδρούν στην εξόρυξη χρυσού. Στη δικογραφία ο Τ. Παπαγεωργίου χαρακτηρίζεται «ιδρυτής της εγκληματικής οργάνωσης, για την κατασκευή, προμήθεια και κατοχή όπλων», με σκοπό να εμποδίσει τη μεταλλευτική δραστηριότητα της Ελληνικός Χρυσός.

   
Οπως αναφέρεται, «η εγκληματική οργάνωση είχε ως σκοπό, με έκνομες ενέργειες, να ματαιώσει ή να αναστείλει έστω και προσωρινά την οποιαδήποτε μεταλλευτική ή άλλη δραστηριότητα της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός στα εργοτάξια αυτής, που βρίσκονται στις ορεινές θέσεις Σκουριές και Λάκκος Καρατζά του όρους Κάκαβος, με δυνατότητα βλάβης, εκ των εκνόμων ενεργειών, του διαμορφούμενου για τη χώρα επενδυτικού και τουριστικού περιβάλλοντος».
«Η Δικαιοσύνη έχει δεμένα τα μάτια και τώρα της βούλωσαν και τα αυτιά. Δεν ξέρουμε πότε θα της κλείσουν και το στόμα», αναφέρεται σε ανακοίνωση του Συντονιστικού Συλλόγων και Φορέων Σταγείρων - Ακάνθου. Στην ανακοίνωση αντιπαραβάλλεται το κατηγορητήριο των μελών της Χρυσής Αυγής με τις αντιδράσεις του κοινωνικού κινήματος κατά της εξόρυξης.
«Φόνοι, απόπειρες ανθρωποκτονίας, ξυλοδαρμοί, ρατσιστικές επιθέσεις, μαστροπεία, παραχάραξη, εκβιασμοί, μαύρο χρήμα, στρατολόγηση ανηλίκων, οπλοστάσιο, τάγματα εφόδου, εγκληματική οργάνωση... Η Ελληνική Δικαιοσύνη αφήνει ελεύθερους τους κατηγορούμενους της Χρυσής Αυγής, με απλούς περιοριστικούς όρους», τους οποίους θεωρεί μη ύποπτους φυγής ή τέλεσης νέων κακουργημάτων.
Απόφαση-πρόκληση
»Την ίδια στιγμή τέσσερις αγωνιστές, με λευκό ποινικό μητρώο, από τη Χαλκιδική βρίσκονται εδώ και έξι μήνες προφυλακισμένοι, χωρίς κανένα στοιχείο, χωρίς να έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία, χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις προφυλάκισης». Η απόφαση της Δικαιοσύνης χαρακτηρίζεται «προκλητική για κάθε έντιμο άνθρωπο» και επισημαίνεται ότι «παραβιάζει κάθε κοινό περί δικαίου αίσθημα», καθώς δείχνει ότι η Δικαιοσύνη λειτουργεί με δύο μέτρα και δύο σταθμά, «ώστε να μπορεί η κυβέρνηση να εκμεταλλεύεται τη θεωρία των δύο άκρων κατά βούληση».

Ευρωζώνη και Κύπρος ¨Το δεύτερο πείραμα"

St. Vitto

 

 

Ευρωζώνη και Κύπρος: Το δεύτερο πείραμα

 

Ημερομηνία δημοσίευσης ΑΥΓΗ ΚΥΡΙΑΚΗΣ: 31/03/2013

ΤΗΣ ΝΑΝΤΙΑΣ ΒΑΛΑΒΑΝΗ

Στο 24σέλιδο «κείμενο συζήτησης» του 2010 αναπτύσσονται όλα τα πιθανά σενάρια για «διάσωση» τράπεζας με «κούρεμα» καταθέσεων για οποιαδήποτε χώρα της Ευρωζώνης

Η ειρωνεία της Ιστορίας αποφάσισε τελικά Ελλάδα και Κύπρος να αποτελέσουν τα πειραματικά εργαστήρια σε πραγματικές συνθήκες για την πραγματοποίηση των δύο βασικών νεοφιλελεύθερων πειραμάτων κοινωνικής μηχανικής στον χώρο της Ευρώπης στον «σύντομο» 21ο αιώνα.

Το πρώτο πείραμα και οι συνέπειές του
Με ευθύνη της κυβέρνησης Παπανδρέου, η οποία και το προσκάλεσε στην Ευρώπη, το ΔΝΤ εισήγαγε στη Γηραιά Ήπειρο, με όχημα την πρωτοσυγκροτούμενη τρόικα, την τεχνογνωσία των προγραμμάτων του για χώρες της Λατινικής Αμερικής -και, στη συνέχεια, επίσης της Αφρικής- σε κρίση χρέους, που είχαν περιβληθεί με το κύρος του νεοφιλελεύθερου μανιφέστου της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον» του 1989: Ως πολιτική εσωτερικής υποτίμησης λόγω της ύπαρξης, για πρώτη φορά, κοινού νομίσματος.
Τα συμπεράσματα απ' αυτό το, πλέον «πρώτο», πείραμα, βρήκαν εφαρμογή όχι μόνο στα Μνημόνια των χωρών που ακολούθησαν, αλλά πολύ ευρύτερα στη συντονισμένη πολιτική λιτότητας και περιορισμού του κοινωνικού κράτους πρακτικά στο σύνολο της Ευρώπης. Αυτό ενίσχυσε, εδώ και ενάμιση χρόνο, τη μετατροπή της Ευρωζώνης σε Ζώνη του Λυκόφωτος με έλλειψη ανάπτυξης και το δεύτερο κύμα ύφεσης μετά το 2008. Ενώ αναμένεται κορύφωση από την πλήρη εφαρμογή του Συμφώνου Δημοσιονομικής Πειθαρχίας το 2015, το οποίο σε περίπτωση κρίσης, λιμού, σεισμού, καταποντισμού, ακόμα και πόλεμου, θεωρητικά παραμερίζει ό,τι έχει απομείνει απʼ τον δημόσιο τομέα σε κάθε χώρα και καλεί το μεγάλο κεφάλαιο νʼ αναλάβει πρωτοβουλίες για «λύσεις δημοσίου συμφέροντος». «Θεωρητικά», επειδή «ο νεοφιλελευθερισμός χρειάζεται τρομακτική ποσότητα κρατικής παρέμβασης προκειμένου να λειτουργεί» (Σλαβόι Ζίζεκ).

Ένα «κείμενο εργασίας» για μια ιδέα του 2010
Χρειάστηκε η καταστροφική παρέμβαση του Eurogroup στην Κύπρο για νʼ αντιληφθούμε ότι η Ε.Ε. εδώ και δυόμισι χρόνια επεξεργαζόταν την ιδέα και βρισκόταν σε αναζήτηση χώρας, στην οποία θα μπορούσε να εφαρμόσει πειραματικά μια λύση εναλλακτική στις «ακριβές» διασώσεις τραπεζών, που δεν περιοριζόταν στην Ιρλανδία και σε τράπεζες του Νότου: Δημόσιο χρήμα διατέθηκε σε «πακέτα» διάσωσης τραπεζών στη Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο κ.α. μετά την «τραυματική» εμπειρία της Lehman Brothers, που απέδειξε πως ό,τι είναι too big to fail μπορεί να δημιουργήσει «συστημική» κρίση.
Αυτό αποδεικνύει το, απαρατήρητο μέχρι στιγμής, ντοκουμέντο με τίτλο «Κείμενο συζήτησης σχετικά με το εργαλείο διαγραφής χρέους - ένδον διάσωσης» (Discussion paper on the debt write-down tool - bail-in), που έδωσε στη δημοσιότητα η Ε.Ε. τον Απρίλιο 2012. Στον υπότιτλο του διασαφηνίζεται ότι δεν επιθυμείται ο «προκαθορισμός της επίσημης πρότασης της Κομισιόν» στις χώρες-μέλη, αλλά αποτελεί «κείμενο εργασίας» των υπηρεσιών της DG Eσωτερικής Αγοράς, μιας υπηρεσίας 500 εργαζομένων υπό τον επίτροπο Μισέλ Μπαρνιέ. Στο 24σέλιδο «κείμενο συζήτησης» αναπτύσσονται όλα τα πιθανά σενάρια για «διάσωση» τράπεζας με «κούρεμα» καταθέσεων - για οποιαδήποτε χώρα της Ευρωζώνης. Πράγμα που αποδεικνύει ότι δεν ήταν απλώς η «απειρία» ή ο ενθουσιασμός για την κατάληξη του δεύτερου Eurogroup για την Κύπρο τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου 2013, που οδήγησε στις γνωστές θριαμβευτικές δηλώσεις του προέδρου του Γερούν Ντέισελμπλουμ περί γενίκευσης του bail-in ως νέου «προτύπου διάσωσης» τραπεζών και χωρών. Πολύ περισσότερο που, μετά τις παλινωδίες του (επειδή βούλιαξαν τα χρηματιστήρια), ανέλαβε η εκπρόσωπος της Κομισιόν να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: Προαναγγέλλοντας νομοθετική ρύθμιση...
Στο «κείμενο εργασίας», αφού πληροφορούμαστε ότι τέτοιες σκέψεις υπάρχουν από τον Οκτώβριο του 2010, προσδιορίζεται η «διάλυση» (resolution) ως «πλαίσιο διαχείρισης τραπεζών σε δύσκολη κατάσταση με τρόπο ώστε να αποφευχθεί ενδεχόμενη πρόκληση συστημικού συμβάντος». Επιπλέον ξεκαθαρίζεται ότι «ένα αποτελεσματικό καθεστώς 'διάλυσης' θα πρέπει να πετυχαίνει για τις τράπεζες παρόμοια αποτελέσματα με αυτά των ομαλών διαδικασιών εκκαθάρισης επιχειρήσεων, στις οποίες οι απώλειες βαρύνουν μετόχους και πιστωτές... να προστατεύει από οποιαδήποτε επίπτωση τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να περιορίζει την προσφυγή στα χρήματα των φορολογουμένων». Αλλά και να δημιουργεί τη «νομική βεβαιότητα» στους «επενδυτές» ότι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν «ανάλυση κινδύνου κι εκτίμηση ρίσκου» πριν τοποθετήσουν τα χρήματα τους σε οποιαδήποτε τράπεζα. Όπου «επενδυτές» ή «πιστωτές» είναι οι καταθέτες, ακόμα και λογαριασμών ταμιευτηρίου, με βάση την εμπειρία της συμφωνίας του πρώτου Eurogroup, που έβαζε χέρι σε όλους ανεξαίρετα τους λογαριασμούς.

Στο ντοκουμέντο προσδιορίζονται επίσης οι τρεις, σωρευτικά συνυπάρχουσες, προϋποθέσεις προκειμένου να εφαρμοστεί το «πλαίσιο»:
* H αρμόδια για τη «διάλυση» αρχή αποφασίζει ότι η τράπεζα θα καταρρεύσει ή κινδυνεύει να καταρρεύσει.
* Ως προς τον χρόνο μιας τέτοιας παρέμβασης, θα πρέπει να έχει αποκλειστεί η προοπτική οποιασδήποτε εναλλακτικής δράσης από μεριάς ιδιωτικού τομέα ή εποπτικών αρχών, όπως η εξαγορά της τράπεζας ή η συμφωνία με τους πιστωτές νʼ αναλάβουν την αναδιάρθρωση ολόκληρου ή μέρους του χρέους της - «εντός λογικού χρονικού πλαισίου» (μιας εβδομάδας;).
* Η πράξη «διάλυσης» να «εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον».

Η επιλογή της Κύπρου ως "πειραματόζωου"
Το κείμενο «φωτίζει»: Τις «θεωρητικές» πηγές των δηλώσεων των κ.κ. Μέρκελ και Σόιμπλε περί «ρίσκου επενδυτών» στην κυπριακή κρίση. Την πηγή της επιμονής Σόιμπλε και Ντέισελμπλουμ, ενώ οι Κύπριοι επιχειρούσαν αγωνιωδώς να διαμορφώσουν ένα Plan B εντός τρόικας, ότι «δεν υπάρχει λύση χωρίς 'κούρεμα'». Αλλά και την «ενημέρωση» του κ. Στουρνάρα στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής ότι στο Plan B δεν μπορεί να περιέχεται: «...Οτιδήποτε χρειάζεται να επιστραφεί, άρα αποκλείονται δάνεια και ομόλογα, εσωτερικά και διεθνή. Επιτρέπεται μόνο αγορά τραπεζικών μετοχών. Και αυτό αφορά και τη Ρωσία» (γι' αυτό, όπως μάθαμε τελικά, ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών στη Μόσχα προσπαθούσε να πουλήσει τη «Λαϊκή»).
Με άλλα λόγια, το «δεύτερο πείραμα» έπρεπε να μπορέσει να εφαρμοστεί ανεμπόδιστα: Προφανώς εκτιμήθηκε ότι η Κύπρος λόγω του μεγέθους της -0,15% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης- δεν αποτελεί συστημικό κίνδυνο. Η ιδιαίτερη επιθετικότητα των Βορειοευρωπαίων -διαπραγματευτών, τραπεζιτών, δημοσιογράφων- φάνηκε να προκαλείται και να οξύνεται από την ίδια την αδυναμία των μεγεθών της, αλλά και την αδυναμία της νʼ αντιπαρατάξει συμμάχους. Είναι σίγουρο ότι εκτιμήθηκε η έλλειψη οποιασδήποτε πολιτικής στήριξης του νησιού: αυτό που εκδηλώθηκε, σύμφωνα με την ορολογία Κυπρίων υπουργών, ως «η αφωνία» των χωρών του Νότου στο Eurogroup.

Απέραντη μοναξιά στον «ενιαίο εθνικό χώρο»
Εξ ίσου προφανώς συνεκτιμήθηκε ότι η τρικομματική κυβέρνηση της Ελλάδας, όχι μόνο δεν θα ενίσχυε την κυβέρνηση της Κύπρου και δεν θα παρενέβαλλε οποιοδήποτε εμπόδιο, αλλά θα την πίεζε στο μέτρο των δυνατοτήτων της. Πράγμα που φαίνεται ότι έγινε με μεγαλύτερη καθαρότητα στην περίπτωση των ελληνικών παραρτημάτων των κυπριακών τραπεζών, διευκολύνοντας τα υπό εξέλιξη σχέδια.
Κι αν υπάρχει όντως μια ηθική διάσταση, αυτή δεν είναι βέβαια ο προτεσταντικός διαχωρισμός των κεφαλαιακών ροών σε «ηθικές» και «ανήθικες». Αλλά το γεγονός ότι το σμπαράλιασμα του τραπεζικού της συστήματος η Κύπρος το οφείλει πριν απʼ όλα στην απώλεια 4,5 δισ. από το PSI, προσαυξημένα από τις συνέπειες της ύφεσης στην Ελλάδα, εξαιτίας της σημαντικής έκθεσής της σε δάνεια σε ελληνικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Όχι τυχαία, από τα 9,2 δισ. της τεράστιας έκθεσης της «Λαϊκής» στην ακριβή χρηματοδότηση του ΕLΑ -που η τρόικα φόρτωσε στην «Κύπρου», προετοιμάζοντας και τη δική της κατάρρευση- τα 6 δισ. κάλυψαν ανάγκες ρευστότητας των υποκαταστημάτων της στην Ελλάδα...
Με την ελληνική κυβέρνηση οχυρωμένη πίσω απʼ τη θέση «Η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάδα στηρίζει», οι κυβερνητικοί βουλευτές δεν βρήκαν ούτε ένα καλό λόγο την ενδιάμεση εβδομάδα, ενώ σήμερα δύσκολα κρύβουν την ικανοποίησή τους για το -καταστροφικό- τελικό αποτέλεσμα από τη μετατροπή του ιστορικού «όχι» της κυπριακής Βουλής σε «ναι».

Έξτρα bonus στο πείραμα
Ως έξτρα bonus από την επιλογή της Κύπρου για το «δεύτερο πείραμα» θα πρέπει να υπολογίζονται:
- Αναστροφή των κεφαλαιακών ροών κατʼ αρχήν από την Κύπρο και στη συνέχεια ευρύτερα από τον Νότο προς τα «ασφαλέστερα» χρηματοοικονομικά καταφύγια του γερμανικού, αλλά και του γαλλικού χρηματοπιστωτικού συστήματος και των στενότερων εταίρων τους. Δηλ. «αποκατάσταση» της «αντοχής» που επέδειξε η Κύπρος -αλλά και η Μάλτα και το Λουξεμβούργο- στον διπλό μηχανισμό που δημιουργεί το MIFID, από το 2004 ο βασικός σχετικός νόμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που φροντίζει για τη συγκέντρωση των κεφαλαιακών ροών σε λίγες τεράστιες τράπεζες και μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα απογυμνώνοντας τις μικρές ευρωπαϊκές χρηματαγορές.
- Νίκη, τουλάχιστον προς το παρόν, Γερμανών και Αμερικανών έναντι των Ρώσων στο άγριο γεωπολιτικό παιχνίδι στην περιοχή. Επιπλέον η Γερμανία, μέσω ενός Μνημόνιου που δεν έχει ακόμα υπογραφεί, βάζει χέρι για πρώτη φορά στο φυσικό αέριο στα θαλάσσια «οικόπεδα».



Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη;
Τον βασικό λογαριασμό από τη διάλυση του ρόλου της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου θα πληρώσουν οι εργαζόμενοι και ο λαός της. Το κυπριακό δημόσιο χρέος εκτινάζεται στο 140% και η προβλεπόμενη ύφεση στο 20%. Επιπλέον η Κύπρος έχει πολύ υψηλότερο από την Ελλάδα χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων στις τράπεζες, 400% του ΑΕΠ της, που εξυπηρετούνταν μέχρι τώρα επειδή ο κόσμος είχε δουλειές και μισθούς. Στο δεύτερο πειραματικό εργαστήρι στην Ευρώπη όλα δείχνουν ότι η «προσαρμογή» στην καταστροφή θα είναι ακόμα βιαιότερη.
Ένα ολόκληρο ιδιαίτερο κεφάλαιο είναι οι επιπτώσεις στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να έχει τίτλο: «Η καταστροφή πάνω στην καταστροφή». Και σίγουρα το κεφάλαιο που δεν έχει ακόμα γραφτεί είναι αυτό στο οποίο αναφέρθηκε ο Wolfgang Munchau στους FT: «Στην Κύπρο δεν θα θρυμματιστεί το ευρώ. Η Κύπρος είναι πολύ μικρή γι' αυτό. Αλλά η Κύπρος μάς δείχνει με τι τρόπο θα θρυμματιστεί».

Η Μέρι Πόπινς, η Κύπρος και ο τραπεζικός πανικός

Super califragilis tic expialidocious.

 

Η Μέρι Πόπινς, η Κύπρος και ο τραπεζικός πανικός

 

INFOWAR

Του Αρη Χατζηστεφάνου

Κάποτε ζούσε ένας κύριος που λεγόταν Μπανκς (τράπεζα) και θέλησε να φέρει τον γιο του, τον μικρό Μάικλ, να δει πώς περνάει τις μέρες του στη δουλειά. Τα στελέχη της τράπεζας προσπάθησαν να πείσουν τον Μάικλ να καταθέσει το χαρτζιλίκι του σε ένα λογαριασμό και τελικά του το άρπαξαν από το χέρι. Ο μικρός όμως αντέδρασε γιατί ήθελε με τα χρήματα να αγοράσει σπόρους για να ταΐσει τα περιστέρια. «Δώσε μου τα λεφτά μου πίσω» φώναζε στον διευθυντή της τράπεζας. «Γιατί δεν δίνουν τα λεφτά του παιδιού;» αναρωτήθηκε τότε ένας άλλος πελάτης. «Θέλω κι εγώ τα λεφτά μου πίσω» είπε ένας τρίτος. Και τότε ο διευθυντής της τράπεζας φώναξε: «Σταματήστε τις πληρωμές». Η τράπεζα χρεοκόπησε καθώς είχε μόλις σημειωθεί αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν Bank Run – ένας τραπεζικός πανικός.

Η ιστορία μας, όπως ίσως θα θυμάστε, είναι βγαλμένη από μια σκηνή της ταινίας Μέρι Πόπινς, η οποία για δεκαετίες περνούσε απαρατήρητη από τους περισσότερους θεατές. Ισως γιατί η ταινία κυκλοφόρησε στη δεκαετία του ’60, όταν ο μεταπολεμικός καπιταλισμός γνώριζε ημέρες λαμπρής δόξας και το τραπεζικό σύστημα έμοιαζε ακλόνητο από κάθε εσωτερική ή εξωτερική απειλή. Το μυθιστόρημα, όμως, στο οποίο βασίστηκε η ταινία, γράφτηκε από την Πάμελα Λίντον Τράβερς στα μέσα της δεκαετίας του ’30, όταν ο πλανήτης ζούσε τη Μεγάλη Ύφεση, η οποία ακολούθησε το χρηματιστηριακό κραχ του 1929.

Εκτοτε οι τραπεζικοί πανικοί θα στοιχειώσουν το συλλογικό υποσυνείδητο του δυτικού κόσμου. Αποτελούν τη φωτογραφική απεικόνιση ενός συστήματος που καταρρέει και τα συντρίμμια του καταπλακώνουν πρώτα τους πιο αδύναμους.

Ο τραπεζικός πανικός είναι μια έννοια παλιά όσο και το τραπεζικό σύστημα. Απλουστεύοντας, υπερβολικά, τον μηχανισμό που τον προκαλεί, θα λέγαμε ότι όλα ξεκινούν από το γεγονός ότι οι τράπεζες δεν διατηρούν στα χρηματοκιβώτιά τους όλα τα χρήματα που τους δίνουν οι καταθέτες τους. Κάποια από αυτά τα χρήματα επενδύονται και κάποια γίνονται δάνεια προσφέροντας κέρδη στις τράπεζες. Παράλληλα, μέσα από αυτή τη διαδικασία αυξάνεται και η κυκλοφορία του χρήματος στην αγορά – ή όπως λέμε δημιουργείται χρήμα. Με βάση τη θεωρία των μεγάλων αριθμών ένας καλός τραπεζίτης γνωρίζει ότι οι καταθέτες -υπό φυσιολογικές συνθήκες- δεν πρόκειται να έρθουν όλοι μαζί να ζητήσουν τα χρήματά τους. Αν όμως κάτι τέτοιο συμβεί, επειδή οι καταθέτες πιστέψουν ότι η τράπεζα δεν θα έχει να τους δώσει το σύνολο των χρημάτων που έχουν καταθέσει, τα χρήματα πράγματι δεν επαρκούν και η τράπεζα καταρρέει. Τις περισσότερες φορές δηλαδή ο τραπεζικός πανικός αποτελεί μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Για την ιστορία, μάλιστα, ο κοινωνιολόγος Ρόμπερτ Μέρτον που επινόησε τον όρο «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» χρησιμοποίησε το παράδειγμα ενός υποθετικού τραπεζικού πανικού για να εξηγήσει τη θεωρία του.

Τα τελευταία χρόνια δεκάδες οικονομολόγοι αλλά και ιστορικοί, όπως ο Νάιαλ Φέργκιουσον, έχουν χρησιμοποιήσει το παράδειγμα της Μέρι Πόπινς για να εξηγήσουν πώς ένα τυχαίο γεγονός, με το οποίο αμφισβητείται η δυνατότητα της τράπεζας να επιστρέψει τα χρήματα των καταθετών στο ακέραιο, μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της τράπεζας. Προφανώς οι ίδιοι οικονομολόγοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι τέτοιου είδους «τυχαία» περιστατικά σημειώνονται μόνο σε περιόδους βαθιάς κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος.

Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι αν θα μπορούσε κάποιος να επιθυμεί την εκδήλωση ενός τραπεζικού πανικού ώστε να τον χρησιμοποιήσει σαν πολιτικό όπλο εναντίον μιας κυβέρνησης ή ενός ολόκληρου λαού.

Πριν από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, το CNN είχε παρουσιάσει ένα σενάριο του ιδρύματος Peterson Institute for International Economics, το οποίο εμμέσως πλην σαφώς πρότεινε στους ηγέτες του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. να προκαλέσουν ένα μίνι τραπεζικό πανικό για να εκθέσουν, όπως έλεγαν, τον ΣΥΡΙΖΑ και να επαναφέρουν στην εξουσία άλλη μια κυβέρνηση τεχνοκρατών. Προφανώς το σενάριο αυτό, που παραπέμπει επικίνδυνα σε θεωρίες συνωμοσίας, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Και μόνο το γεγονός όμως ότι παρουσιάστηκε από το CNN θύμισε σε αρκετούς ότι ένας τραπεζικός πανικός μπορεί θεωρητικά να είναι και αποτέλεσμα προβοκάτσιας.

Φυσικά δεν χρειάζεται να φανταστεί κανείς σκηνές πανικού σαν αυτές από την ταινία Μέρι Πόπινς για να συνειδητοποιήσει πώς εκδηλώνεται μια τέτοια προβοκάτσια. Και μόνο η στιγμιαία αμφισβήτηση της ικανότητας των τραπεζών μιας χώρας να επιστρέψουν το σύνολο των χρημάτων των καταθετών τους αρκεί για να εξαφανίσει αυτή τη χώρα από τον παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό χάρτη και να μεταφέρει τεράστιο όγκο κεφαλαίων σε άλλους οικονομικούς παραδείσους. Σε οικονομικούς παραδείσους που ανήκουν, λόγου χάρη, στην οικονομική σφαίρα επιρροής… του Βερολίνου. Και όταν η προβοκάτσια έχει ολοκληρωθεί, ο δράστης μπορεί να κοιμάται ήσυχος ότι καμία άλλη χώρα δεν θα αμφισβητήσει ξανά τις εντολές του.

Το πρόβλημα μερικές φορές με αυτές τις κινήσεις είναι ότι υπάρχουν και κάτι μπόμπιρες που, αν μη τι άλλο, αντιστέκονται. Ο μικρός Μάικλ, στη Μέρι Πόπινς, δεν άφησε τελικά τους καρχαρίες των τραπεζών να του πάρουν το χαρτζιλίκι. Και έζησε αυτός καλά και η Μέρι Πόπινς καλύτερα.

…………………………………………………..

ΙΝFO

Δείτε

American Madness (1932)
Η πρώτη απεικόνιση στη μεγάλη οθόνη ενός τραπεζικού πανικού από τον σκηνοθέτη Φρανκ Κάπρα

Marry Poppins (1964)
Τα ίχνη της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του ’30 ελαφρώς καλλωπισμένα από την Disney σε μιούζικαλ.

Marry Poppins & Financial History
Σειρά ομιλιών του διάσημου ιστορικού Νάιαλ Φέργκιουσον για τα αίτια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-2008 στη σχολή LSE του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (διαθέσιμο και στο Youtube).