Λόγος του Μίκη Θεοδωράκη,
που εκφώνησε στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Γιώργου Ι. Μποτή «Μαρτυρία»,
αφιερωμένη στον ίδιο,
τη Δευτέρα 18 Ιουνίου 2007 στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών.
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΜΑΡΤΥΡΙΑ» ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΟΤΗ
Η αγνότητα, η τρυφερότητα, ο ποιητικός και ανθρώπινος ιδεαλισμός του Γιώργου Μποτή ξαφνιάζουν σε μια εποχή στην οποία ο σκληρός ρεαλισμός, η ωμότητα και ο σαρκασμός δεσπόζουν σε μια κοινωνία όπως η σημερινή, που σπαράζει ανάμεσα σε αντιφάσεις και αδιέξοδα…
Θέλει, νομίζω, θάρρος να προβάλει κανείς σήμερα την απλότητα και την αθωότητα των γνήσιων ανθρώπινων συναισθημάτων, που οδηγούν στις παρυφές του ποιητικού βίου κι από κει του ποιητικού λόγου που μας εξαγνίζει, μας λυτρώνει και μας εξυψώνει.
Το ερώτημα είναι κατά πόσον μια ποιητική στάση μπορεί να έχει θέση μέσα στο σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι. Εγώ τουλάχιστον έχω την αίσθηση ότι όλα γύρω μας κατρακυλούν με μεγάλη ταχύτητα αφήνοντας πίσω μας τη ζωή που γνωρίζαμε χωρίς να μπορούμε να προσδιορίσουμε πού βρισκόμαστε και πού πάμε. Έχουμε αφεθεί σε δυνάμεις ανώτερες, που μας σπρώχνουν χωρίς να υπάρχει δυνατότητα αντίδρασης.
Η λέξη Αντίσταση μοιάζει παλαιολιθική μέσα σ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα της αποδοχής και της κατάφασης. Γιατί ακριβώς λείπουν εκείνα τα στηρίγματα χάρη στα οποία οι ανθρώπινες κοινότητες δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις ανάπτυξης της πνευματικής και ηθικής συλλογικής έκφρασης, που αποδείχθηκε ιστορικά ότι αποτελεί το μοναδικό θεμέλιο στήριξης του ανθρώπου και ισχυρό εμπόδιο για να αποφύγει την κατρακύλα στην οποία ανέκαθεν επεδίωκαν να τον οδηγήσουν διάφορες σκοτεινές δυνάμεις.
Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι μέσα μας και γύρω μας επικρατεί η πάλη ανάμεσα στην Αρμονία και το Χάος, που μας διεκδικούν εξ ίσου και ισοδύναμα, ενώ η επιλογή αφήνεται σε μας, μιας και η φύση μάς έχει προικίσει με τον Νου, τη Σκέψη, τον Λόγο και την Θέληση, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα έμβια όντα, που υπόκεινται στον νόμο της φυσικής επιλογής.
Αυτή λοιπόν η κατάσταση μού δίνει το δικαίωμα να υποθέσω ότι οι δυνάμεις του Χάους έχουν επικρατήσει και σήμερα είναι σε θέση να επιβάλουν τον νόμο τους σε όλο και περισσότερα τμήματα της υφηλίου, σε αντίθεση με τις δυνάμεις της Αρμονίας, που έχουν αποδιοργανωθεί αφήνοντας κοινωνίες και λαούς στη μηδενιστική μανία των εκπροσώπων του Χάους.
Είναι όμως τάχα η πρώτη φορά που ο άνθρωπος βρέθηκε μέσα σε μια τόσο δραματική θέση; Ίσως σήμερα ο εχθρός να είναι περισσότερο ύπουλος, σχεδόν αόρατος και γι’ αυτό επικίνδυνος.
Θέλω όμως να πιστεύω ότι το ανθρώπινο γένος βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να επιβιώνει και να αναπτύσσεται.
Ξαναγυρνώντας στο παράδειγμα του Γιώργου Μποτή, δηλαδή ενός μοναχικού εραστή του
Ωραίου, που εντελώς μόνος όχι μόνο γράφει αλλά και φροντίζει να μας χαρίζει από το υστέρημά του εκδόσεις μοναδικού κάλλους και πρωτοτυπίας εκτός εμπορίου, σκέφτομαι ότι οι σημερινές συνθήκες μας οδηγούν σ’ ένα δρόμο, όπου ο καθείς από μας θα πρέπει να έχει την δύναμη και το θάρρος να επικοινωνεί ελεύθερα και ανεξάρτητα -εκτός των κανόνων που μας επιβάλλει το Σύστημα- απευθυνόμενος σε κύκλους συνανθρώπων μας έστω και μικρούς.
Με τον τρόπο αυτόν θα αρχίσουν να δημιουργούνται υγιείς νησίδες μέσα στις τοπικές κοινωνίες. Νησίδες πνευματικής και ηθικής αντίστασης, ακριβώς όπως γίνεται και με τον άρρωστο ανθρώπινο οργανισμό, που συνήθως σώζεται από την εσωτερική δύναμη αντίστασης στην εισβολή των μικροβίων.
Δεν ζούμε πια σε εποχές μεγάλων κινημάτων. Και γι’ αυτό όλα θα πρέπει να ξεκινήσουν ξανά απ’ την αρχή. Από τον μοναχικό άνθρωπο. Τον συνειδητό πολίτη. Τον ασυμβίβαστο δημιουργό και καλλιτέχνη. Όλους αυτούς που θα έχουν τη δύναμη να κλείσουν τα αυτιά τους στο τραγούδι των Σειρήνων και να αποστρέψουν το πρόσωπό τους από τις βιτρίνες του θεάματος κάθε είδους -ακόμα και της πολιτικής- που έχει υποταχθεί στους κανόνες των δημοσίων σχέσεων, δηλαδή της εξαπάτησης του κοινού.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ μας χρειάζεται η Ομορφιά και η Αλήθεια. Το Ωραίο και το Αληθινό. Αυτά δηλαδή που αποστρέφεται, που μισεί και πολεμά το Σύστημα και η Εξουσία και που μόνο ο ελεύθερος άνθρωπος, κάθε ελεύθερος άνθρωπος, έστω και μόνος καλείται να αγωνιστεί και να τα σώσει.
Αθήνα, 18.6.2007
Μίκης Θεοδωράκης
που εκφώνησε στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Γιώργου Ι. Μποτή «Μαρτυρία»,
αφιερωμένη στον ίδιο,
τη Δευτέρα 18 Ιουνίου 2007 στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών.
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΜΑΡΤΥΡΙΑ» ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΟΤΗ
Η αγνότητα, η τρυφερότητα, ο ποιητικός και ανθρώπινος ιδεαλισμός του Γιώργου Μποτή ξαφνιάζουν σε μια εποχή στην οποία ο σκληρός ρεαλισμός, η ωμότητα και ο σαρκασμός δεσπόζουν σε μια κοινωνία όπως η σημερινή, που σπαράζει ανάμεσα σε αντιφάσεις και αδιέξοδα…
Θέλει, νομίζω, θάρρος να προβάλει κανείς σήμερα την απλότητα και την αθωότητα των γνήσιων ανθρώπινων συναισθημάτων, που οδηγούν στις παρυφές του ποιητικού βίου κι από κει του ποιητικού λόγου που μας εξαγνίζει, μας λυτρώνει και μας εξυψώνει.
Το ερώτημα είναι κατά πόσον μια ποιητική στάση μπορεί να έχει θέση μέσα στο σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι. Εγώ τουλάχιστον έχω την αίσθηση ότι όλα γύρω μας κατρακυλούν με μεγάλη ταχύτητα αφήνοντας πίσω μας τη ζωή που γνωρίζαμε χωρίς να μπορούμε να προσδιορίσουμε πού βρισκόμαστε και πού πάμε. Έχουμε αφεθεί σε δυνάμεις ανώτερες, που μας σπρώχνουν χωρίς να υπάρχει δυνατότητα αντίδρασης.
Η λέξη Αντίσταση μοιάζει παλαιολιθική μέσα σ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα της αποδοχής και της κατάφασης. Γιατί ακριβώς λείπουν εκείνα τα στηρίγματα χάρη στα οποία οι ανθρώπινες κοινότητες δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις ανάπτυξης της πνευματικής και ηθικής συλλογικής έκφρασης, που αποδείχθηκε ιστορικά ότι αποτελεί το μοναδικό θεμέλιο στήριξης του ανθρώπου και ισχυρό εμπόδιο για να αποφύγει την κατρακύλα στην οποία ανέκαθεν επεδίωκαν να τον οδηγήσουν διάφορες σκοτεινές δυνάμεις.
Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι μέσα μας και γύρω μας επικρατεί η πάλη ανάμεσα στην Αρμονία και το Χάος, που μας διεκδικούν εξ ίσου και ισοδύναμα, ενώ η επιλογή αφήνεται σε μας, μιας και η φύση μάς έχει προικίσει με τον Νου, τη Σκέψη, τον Λόγο και την Θέληση, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα έμβια όντα, που υπόκεινται στον νόμο της φυσικής επιλογής.
Αυτή λοιπόν η κατάσταση μού δίνει το δικαίωμα να υποθέσω ότι οι δυνάμεις του Χάους έχουν επικρατήσει και σήμερα είναι σε θέση να επιβάλουν τον νόμο τους σε όλο και περισσότερα τμήματα της υφηλίου, σε αντίθεση με τις δυνάμεις της Αρμονίας, που έχουν αποδιοργανωθεί αφήνοντας κοινωνίες και λαούς στη μηδενιστική μανία των εκπροσώπων του Χάους.
Είναι όμως τάχα η πρώτη φορά που ο άνθρωπος βρέθηκε μέσα σε μια τόσο δραματική θέση; Ίσως σήμερα ο εχθρός να είναι περισσότερο ύπουλος, σχεδόν αόρατος και γι’ αυτό επικίνδυνος.
Θέλω όμως να πιστεύω ότι το ανθρώπινο γένος βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να επιβιώνει και να αναπτύσσεται.
Ξαναγυρνώντας στο παράδειγμα του Γιώργου Μποτή, δηλαδή ενός μοναχικού εραστή του
Ωραίου, που εντελώς μόνος όχι μόνο γράφει αλλά και φροντίζει να μας χαρίζει από το υστέρημά του εκδόσεις μοναδικού κάλλους και πρωτοτυπίας εκτός εμπορίου, σκέφτομαι ότι οι σημερινές συνθήκες μας οδηγούν σ’ ένα δρόμο, όπου ο καθείς από μας θα πρέπει να έχει την δύναμη και το θάρρος να επικοινωνεί ελεύθερα και ανεξάρτητα -εκτός των κανόνων που μας επιβάλλει το Σύστημα- απευθυνόμενος σε κύκλους συνανθρώπων μας έστω και μικρούς.Με τον τρόπο αυτόν θα αρχίσουν να δημιουργούνται υγιείς νησίδες μέσα στις τοπικές κοινωνίες. Νησίδες πνευματικής και ηθικής αντίστασης, ακριβώς όπως γίνεται και με τον άρρωστο ανθρώπινο οργανισμό, που συνήθως σώζεται από την εσωτερική δύναμη αντίστασης στην εισβολή των μικροβίων.
Δεν ζούμε πια σε εποχές μεγάλων κινημάτων. Και γι’ αυτό όλα θα πρέπει να ξεκινήσουν ξανά απ’ την αρχή. Από τον μοναχικό άνθρωπο. Τον συνειδητό πολίτη. Τον ασυμβίβαστο δημιουργό και καλλιτέχνη. Όλους αυτούς που θα έχουν τη δύναμη να κλείσουν τα αυτιά τους στο τραγούδι των Σειρήνων και να αποστρέψουν το πρόσωπό τους από τις βιτρίνες του θεάματος κάθε είδους -ακόμα και της πολιτικής- που έχει υποταχθεί στους κανόνες των δημοσίων σχέσεων, δηλαδή της εξαπάτησης του κοινού.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ μας χρειάζεται η Ομορφιά και η Αλήθεια. Το Ωραίο και το Αληθινό. Αυτά δηλαδή που αποστρέφεται, που μισεί και πολεμά το Σύστημα και η Εξουσία και που μόνο ο ελεύθερος άνθρωπος, κάθε ελεύθερος άνθρωπος, έστω και μόνος καλείται να αγωνιστεί και να τα σώσει.
Αθήνα, 18.6.2007
Μίκης Θεοδωράκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σε αυτό το μικρό τόπο μπορείτε ευκολα να ξεχωρίσετε τους εθνικούς νταβατζήδες από τους εθνικούς μπεταντζήδες;;