οι διχασμοι στο ευρωπαϊκό κάδρο.

Οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, η κρίση χρέους, το προσφυγικό και ο διχασμός της Ευρώπης Σιώτος Γιάννης | ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ ΤΗΝ 24.09.2015

Του Γιάννη Σιώτου Όλα δείχνουν ότι οι μάσκες έχουν πέσει και όλοι κατανοούν πως η ώρα της κρίσης πλησιάζει. Ακόμη και οι ισχυροί παραδέχονται το πρόβλημα και γι' αυτό τις προσεχείς εβδομάδες, από το βήμα της Ευρωβουλής, θα αναφερθούν στα προβλήματα που έχουν διχάσει την Ευρώπη: την κρίση χρέους, το προσφυγικό... Χρειάστηκαν μόλις πέντε χρόνια για να «επανέλθουν» στην Ευρώπη διχασμοί, αντιπαλότητες και έριδες που, για να αμβλυνθούν, απαιτήθηκαν σχεδόν ογδόντα χρόνια. Η οικονομική βία, η τσιγκουνιά που επιβάλλουν οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί και η οικονομική εξαθλίωση των γειτόνων της έχει διαμορφώσει στη Γηραιά Ήπειρο ένα περιβάλλον που θυμίζει όλο και περισσότερο το παρελθόν, τόσο ως προς τα κίνητρα όσο και ως προς τα αποτελέσματα.

Η Ευρώπη, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, προσπάθησε να γιατρέψει τις πληγές της προβάλλοντας τα κοινά συμφέροντα των λαών της και υποβαθμίζοντας τις διαφορές τους. Κανείς, φυσικά, δεν μπορεί να αμφισβητήσει τις σκοπιμότητες που βρίσκονταν επιμελώς καμουφλαρισμένες πίσω από αυτή την πολιτική. Κανείς δεν μπορεί να μην παραδεχτεί πλέον ότι αυτή η πολιτική κατευνασμού υπέκρυπτε μακροχρόνιους πολιτικούς στόχους και επιδιώξεις των εμπνευστών της. Κανείς επίσης δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι το ψυχροπολεμικό κλίμα δεν είχε συμβάλλει -σε σημαντικό βαθμό- σε αυτή την έκρηξη «αλληλεγγύης» των ισχυρών της δυτικής Ευρώπης προς τους ασθενέστερους γείτονές τους. Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου έφερε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα στο ίδιο στρατόπεδο και τους Ανατολικοευρωπαίους. Σίγουρα οι διαδικασίες ένταξής τους στο κλαμπ των ισχυρών Δυτικοευρωπαίων ήταν πολύ πιο βίαιες και το σοκ που υπέστησαν οι κοινωνίες τους ήταν πρωτόγνωρο. Οι αλήθεια είναι ότι οι Δυτικοευρωπαίοι -οι ισχυροί, αλλά και οι ασθενέστεροι- στη συντριπτική τους πλειοψηφία αγνόησαν τον πόνο και το αίμα των λαών της Ανατ. Ευρώπης, θεωρώντας ότι αυτό είναι το απαραίτητο τίμημα που θα πρέπει να πληρώσουν ώστε να προσαρμοστούν στις αρχές, τις αξίες και τις δομές των υπολοίπων. Δεν ήταν μάλιστα λίγοι εκείνοι που προσπάθησαν να επωφεληθούν.

Ελάχιστοι εκείνη την εποχή κατάφεραν να ξεπεράσουν την αλαζονεία του ισχυρού και τον εφησυχασμό των καλοζωισμένων και να δουν ότι πίσω από την "προσαρμογή" κρυβόταν επιμελώς μια διαφορετική πολιτική προσέγγιση για το ευρωπαϊκό μέλλον. Οι εποχές του κατευνασμού, της ηπιότητας και της κατ' επίφασιν αλληλεγγύης παρέρχονταν και τη θέση τους έπαιρνε η ωμή βία του αλαζόνα ισχυρού. *** Η κρίση χρέους που εκδηλώθηκε στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 2000 διέλυσε πολλούς νεότευκτους ευρωπαϊκούς μύθους, ανάμεσα στους οποίους του κατευνασμού και της αλληλεγγύης. Στα ευρωπαϊκά πράγματα επανήλθε, ύστερα από διάλειμμα λίγων δεκαετιών, η αρχή των ισχυρών, οι οποίοι εφάρμοζαν το δόγμα της οικονομικής βίας. Το ελληνικό πρόβλημα, αλλά και το ισπανικό, το ιρλανδικό, το πορτογαλικό, ακόμη και το κυπριακό, κατέδειξαν ότι η μοναδική αλληλεγγύη που υπήρχε πλέον στην Ευρώπη ήταν προς τους τραπεζίτες της και προς τις πολυεθνικές. Απλώς για να τηρηθούν τα προσχήματα της διάσωσής τους "βαπτίστηκαν" τα δάνεια "βοήθεια" και έτσι οι ισχυροί απέκτησαν -και- το ηθικό άλλοθι να παρεμβαίνουν και να ορίζουν τη μοίρα των ασθενέστερων.

Ο ευρωπαϊκός Νότος βρέθηκε από τη μια στιγμή στην άλλη σε κατάσταση πρωτόγνωρης κρίσης, η οποία με τη σειρά της οδήγησε -και οδηγεί- περίπου το 1/3 του πληθυσμού της σε οικονομικό και κοινωνικό Καιάδα. Την ίδια ώρα, ο ευρωπαϊκός Νότος, ο ίδιος που υφίστατο τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, δεχόταν ένα κλιμακούμενο μεταναστευτικό κύμα. Στη αρχή ήταν η Ελλάδα και στη συνέχεια, με την πτώση του καθεστώτος Καντάφι, την ακυβερνησία και τις διαλυτικές τάσεις που κυριάρχησαν στη Λιβύη, στη δίνη της κρίσης βρέθηκε η Ιταλία και σε μικρότερο βαθμό η Ισπανία. Στις εκκλήσεις για αλληλεγγύη, ο μοναδικός, πλέον, πραγματικά ισχυρός της Ευρώπης, η Γερμανία, απάντησε, είτε απευθείας είτε μέσω δορυφόρων, με... αδιαφορία και, όταν το έκρινε απαραίτητο, με αποικιακή πυγμή. Όταν όμως έφθασε το πλήρωμα του χρόνου και το προσφυγικό προσέλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις και άρχισε να μετακινείται προς το κέντρο της Ηπείρου, η "αλληλεγγύη" μετατράπηκε από κάποιους σε απομονωτισμό, ενώ κάποιοι άλλοι, κυρίως οι Γερμανοί, συνειδητοποίησαν(;) ότι οι εξαθλιωμένοι πρόσφυγες θα έδιναν -βραχυχρόνια τουλάχιστον- λύση στο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν. Αυτοί οι εξαθλιωμένοι από την Ασία και τη Μέση Ανατολή θα ήταν πιο ανθεκτικοί από τους Νοτιοευρωπαίους που μετανάστευσαν εκεί λόγω της κρίσης, αλλά δεν ήταν τόσο λιμασμένοι για να τους αντέξουν και σηκώθηκαν και έφυγαν αναζητώντας εκτός Γερμανίας την τύχη τους. Οι πρόσφυγες θα μπορούσαν να είναι ικανοποιημένοι με ένα κομμάτι ψωμί και να προσφέρουν -εκτός από τη φθηνή εργασία- έσοδα στον προϋπολογισμό και στο ασφαλιστικό σύστημα. ***

Ακολουθώντας γνωστά μονοπάτια, συγκάλυψαν τη σκοπιμότητα και πρόβαλαν ένα αγγελικό πρόσωπο. Σίγουρα από το καμουφλάζ του "ανθρωπισμού" προσδοκούν πολλά οφέλη: Διέλυαν την εικόνα του άκαρδου και ωφελιμιστή που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται στη μισή περίπου Ευρώπη και ταυτόχρονα οι νιόφερτοι τούς έλυναν ένα σύνθετο πρόβλημα -το δημογραφικό-, για το οποίο άλλοι Ευρωπαίοι, όπως για παράδειγμα οι Γάλλοι, είχαν επενδύσει τρισεκατομμύρια ευρώ (σε σημερινή αξία) από το τέλος του πολέμου για να το αντιμετωπίσουν και να το λύσουν. Σίγουρα η γερμανική εκδοχή ήταν οικονομικά αποδοτική, αφού, μη επενδύοντας σε προγράμματα αντιμετώπισης του δημογραφικού, κατάφεραν να κατασκευάσουν δημοσιονομικά πλεονάσματα, σε αντίθεση με τους άλλους οι οποίοι πλήρωναν για να υπάρξει νέα γενιά και τώρα αντιμετώπιζαν τη χλεύη και την κριτική. Και εδώ που τα λέμε, οι Γερμανοί δεν είχαν άδικο: θα έλυναν με πενταροδεκάρες ένα πρόβλημα για το οποίο οι υπόλοιποι ξόδεψαν αμύθητα ποσά. Αυτή η προμελετημένη "αλληλεγγύη" προκάλεσε την μήνιν εκείνων που πριν από λίγες δεκαετίες πλήρωσαν με αίμα το όνειρο να γίνουν... μικρές Γερμανίες. Και ενώ σε θέματα που αφορούν την "ηθική του χρέους" ήταν πιο Γερμανοί από τους Γερμανούς, στο προσφυγικό εμφανίστηκαν άκαμπτοι. Έκλεισαν τα σύνορα και αρνήθηκαν να επωμιστούν το κόστος από τη λύση του προβλήματος της Γερμανίας. Κοντολογίς, σήμερα η Ευρώπη είναι πιο διχασμένη από ποτέ. Στον Νότο, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θεωρούν ότι ο Βορράς τούς εκμεταλλεύεται και τους απομυζά. Στον Βορρά, άλλοι τόσοι πιστεύουν ότι δουλεύουν για να ταΐσουν τους ακαμάτηδες Νότιους. Στην Ανατολή, δεν κατανοούν τις γερμανικές δημογραφικές ανάγκες και αντιδρούν. Στη Δύση, όλο και περισσότεροι κατανοούν πού οδηγούν τα γερμανικά οράματα και αντιδρούν, προς το παρόν εντός του πλαισίου της πολιτικής ευπρέπειας, αλλά αύριο κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει. Άλλωστε η εκλογή Κόρμπιν στη Μεγάλη Βρετανία είναι σαφής ένδειξη για το πώς μπορούν να αντιδράσουν συντηρητικοί λαοί. Και σίγουρα στη χώρα της Θάτσερ και του Μπλερ το να είναι αρχηγός μεγάλου κόμματος ένας άνθρωπος που συζητά -και- για παρεμβατική οικονομία ακούγεται τουλάχιστον παράδοξο. Φυσικά κανείς δεν πρέπει να αγνοεί τα μηνύματα μίσους της Μ. Λεπέν και των άλλων Ευρωπαίων ομοϊδεατών της, καθώς και τα αποσχιστικά κινήματα. Όλα δείχνουν ότι οι μάσκες έχουν πέσει και όλοι κατανοούν πως η ώρα της κρίσης πλησιάζει. Ακόμη και οι ισχυροί παραδέχονται το πρόβλημα και γι' αυτό τις προσεχείς εβδομάδες, από το βήμα της Ευρωβουλής, θα αναφερθούν στα προβλήματα που έχουν διχάσει την Ευρώπη: την κρίση χρέους, το προσφυγικό...

Για πρώτη φορά από το 1989, όταν ο Κολ και ο Μιτεράν έκαναν λόγο για τα προβλήματα της Ευρώπης, Μέρκελ και Ολάντ θα παραδεχθούν τώρα και δημόσια ότι οι απειλές είναι πλέον τεράστιες. Δυστυχώς, όμως, όταν στη ζωή επικρατεί η λογική της ζούγκλας, το πιο πιθανό είναι ότι οι αδύνατοι, αφού συνειδητοποιήσουν ότι η συμβίωση με τους ισχυρούς είναι αδύνατη, στη συνέχεια αποφασίζουν να αποχωρήσουν με «ελαφρά πηδηματάκια» ώστε να εξασφαλίσουν την επιβίωση. Απλώς, αφού εκπαιδεύτηκαν από τη βία των ισχυρών, έχουν, πλέον, όχι μόνο τη γνώση, αλλά και την εμπειρία να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή. Με απλά λόγια, η Ευρώπη σήμερα είναι τόσο διχασμένη από τα αποτελέσματα της πολιτικής των πλεονασματικών προϋπολογισμών της Γερμανίας που έγιναν με τα λεφτά των υπολοίπων ώστε η πολιτική του κατευνασμού φαίνεται σαν μακρινό όνειρο.