Τέσσερις κόσμοι διακοσίων ετών
από τον
Παναγιώτη Πασπαλιαρη
Το φετινό φθινόπωρο
ξεκινά με το χρονόμετρο της ιστορίας να δείχνει πως πέρασαν ήδη 200
χρόνια από κάθε σημαντικό γεγονός εκείνης της εποχής .Επέτειοι μαχών , μα
κυρίως της δράσης τεσσάρων σημαντικών ανθρώπων που οικοδόμησαν στους καπνούς
των πυροβόλων τέσσερις διαφορετικούς και αντίρροπους κόσμους ή κοσμοθεωρίες .
Ναπολέων
Βοναπάρτης
Η φιλοδοξία του Ναπολέοντα ήταν να καταστήσει την Ευρώπη .
Οι τεράστιοι στρατοί του ταξίδεψαν
παντού. Κατακτώντας πολιτείες και χώρες
, επέβαλαν τα μέτρα και τα σταθμά της επαναστατικής Γαλλίας , τους κανόνες που θα κινούνται οι άμαξες
κλπ. Σήμερα , για παράδειγμα , οδηγούμε στην ηπειρωτική Ευρώπη από τα δεξιά και
εκεί που δεν πήγε ο Ναπολέοντας συνεχίζουν να οδηγούν από αριστερά , όπως στην
αρχαία Ελλάδα . Ακόμα ,υπολογίζουμε με μέτρα και κιλά και όχι με γυάρδες ,
πόδια ή οκάδες .Κυρίως όμως, επέβαλαν απολυταρχικούς κυβερνήτες αρεστούς ή
συγγενείς στον ηγέτη τους. Ευτυχώς σήμερα δεν κυβερνάται ο κόσμος με το σύστημα
που προέκρινε ο Βοναπάρτης. Μια εθνικιστική δηλαδή πολιτεία , βασισμένη ψευδώς
σε ανθρωπιστικές αρχές , στην πραγματικότητα μια κρυμμένη ή φανερή στρατιωτική
δικτατορία. Στα χρόνια από την στέψη του
Βοναπάρτη ως αυτοκράτορα και μετά εντοπίζονται οι ρίζες του φασισμού , των
διδακτόρων τύπου Φράνκο και Μεταξά , και κυρίως το φαινόμενο
Χίτλερ . ο Χίτλερ ήταν ο δεύτερος μετά τον Βοναπάρτη που προσπάθησε με την βία
να ενώσει την Ευρώπη υπό το σκήπτρο του .
Το σύστημα του
Μέτερνιχ
Ένας από αυτούς
που συνεργάστηκαν με τον Ναπολέοντα ήταν ο υπουργός εξωτερικών
της Αυστρίας και μετέπειτα
καγκελάριος , ο διαβόητος Μετερνιχ . Η ευγενική του καταγωγή και η
αδίστακτη φύση του του επέτρεψαν την κρίσιμη στιγμή να αλλάξει στρατόπεδο και
να βρεθεί στο βάθρο των νικητών . ο κόσμος του Μέτερνιχ ήταν αυτός της
δολοπλοκίας ,της διπλωματίας πίσω από
κλειστές κουρτίνες ,των γάμων μεταξύ ευγενών συγγενών , των λαμπερών πάρτι ,των
λουκούλλειων συμποσίων , των εκατοντάδων ερωτικών σχέσεων . Όλων δηλαδή εκείνων
των πραγμάτων που συνιστούσαν την ευρωπαϊκή διπλωματία προς όφελος των
αυτοκρατορικών οίκων , της τάξης των ευγενών και του ανωτέρου κλήρου . Ο κόσμος αυτός κατέρρευσε το 1848 κι έπειτα , όταν διαλύθηκαν
οι αυτοκρατορίες στην Ευρώπη και κυριάρχησαν τα εθνικά κράτη . αυτό που δεν
κατέρρευσε ήταν η αξιοπρόσεκτη ικανότητα
των ευγενών της Ευρώπης να επιβιώνουν
ακόμα και στα σαλόνια των εθνικών
δημοκρατιών . Δεκάδες έγιναν πρωθυπουργοί κι εκατοντάδες υπουργοί .
Οι τράπεζες των
Ρόθτσαιλντ
Ο πόλεμος εναντίον του Ναπολέοντα εν μέρει στηριχτεί στους
στρατούς. Το άλλο εξίσου σημαντικό κομμάτι ήταν για τους συμμάχους η
χρηματοδότησή τους . οι άγγλοι ανέλαβαν αυτόν τον πόλεμο των κεφαλαίων και τον
ανέθεσαν σε μια τραπεζική οικογένεια με
γραφεία και διασυνδέσεις στο Λονδίνο , το Παρίσι , τη Φρανκφούρτη , τη Βιέννη
και την Νάπολη . Οι Ρόθτσαιλντ αποκόμισαν τεράστια κέρδη από την μεταφορά για λογαριασμό
των άγγλων τόνων χρυσού από τις ευρωπαϊκές οδούς με ασφάλεια .Ένας από αυτούς ,
ο Ντειβιντ Ρόθτσαιλντ , ο αρχηγός της οικογενείας στο Λονδίνο, έστειλε
απεσταλμένους στην μάχη του Βατερλό . Ο αγγελιοφόρος του έφτασε στο Λονδίνο αμέσως
μετά την έκβαση της μάχης και ενώ όλοι πίστευαν στην αγγλική πρωτεύουσα τις
φήμες ότι ο Ναπολέων κέρδισε την μάχη.
Την ημέρα εκείνη το χρηματιστήριο έπεφτε στο ναδίρ και ο Ρόθτσαιλντ αγόρασε σχεδόν τα πάντα. Η συνέχεια
είναι γνωστή .Οι Ρόθτσαιλντ άρχισαν
να δανείζουν κράτη . Απέκτησαν για τον εαυτό τους το
δικαίωμα να εκδίδουν χρήμα σε πολλά από αυτά . Έφτιαξαν το ευρωπαϊκό συναλλακτικό σύστημα νομισμάτων . Έφτιαξαν το σύστημα
αποτίμησης του χρυσού . αποκόμισαν τίτλους ευγένειας από την Αυστρία την Γαλλία
και την Αγγλία , και συμμάχησαν με τον
κόσμο του Μέτερνιχ . Χειρίζονται ακόμα
και σήμερα τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία των ευγενών και της Ευρώπης .
Κοντολογίς, είναι οι δημιουργοί του ανεξάρτητου
τραπεζικού συστήματος της Ευρώπης
, που η αποβιομηχάνιση της ηπείρου το έκανε στις μέρες μας τον πραγματικό
ιδιοκτήτη της .
Τα έθνη του Καποδίστρια
Στο πεδίο των
μαχών από ικανότητα και από τύχη ξεχώριζε ένας άνδρας ,ένας Κερκυραίος, που είχε αναλάβει τον τομέα της
αντικατασκοπίας των ρωσικών στρατευμάτων και αργότερα τις διαπραγματεύσεις της ειρήνης
ως ο ισχυρός υπουργός του πιο ισχυρού μονάρχη της Ευρώπης. Ο Καποδίστριας ήταν
κόμης και στην αρχή δεν κίνησε υποψίες ως επαναστάτης. Γρήγορα όμως ο Μετερνιχ
αντιλήφθηκε τον ρόλο του. «Ο αρχηγός των ουλτρα φιλελευθέρων » ,όπως τον
ονόμαζε, «δεν είναι κακός άνθρωπος ,
αλλά ειλικρινά είναι ένας εντελώς ηλίθιος ,ένα τέλειο παράδειγμα ξεροκεφαλιάς
και κακής αντίληψης. Ζει σε έναν κόσμο που για εμάς αποτελεί εφιάλτη». Ο κόσμος
που ο Καποδίστριας προσπάθησε να επιβάλει στην Ευρώπη ήταν αυτός που
σπαρταρούσε στην ίδια την ψυχή του ,που ζούσε πάνω από όλα το δράμα της
πατρίδας του . Ήταν ο κόσμος των ανεξάρτητων
εθνών . Για την επικράτηση αυτής της Ευρώπης ,τρια ήταν τα στάδια που έπρεπε
να επακολουθήσουν οι λαοί.
Το πρώτο στάδιο ήταν η δημιουργία κράτους όπου υπήρχε ξέχωρο έθνος
Καποδίστριας βοήθησε τους Σέρβους να επαναστατήσουν , τους Ελβετούς να ανεξαρτητοποιηθούν
,παρότρυνε τους ιταλούς και τους γερμανούς να ενωθούν σε εθνικό κράτος, τους λατινοαμερικανούς
να απαγκιστρωθούν από την ισπανική κυριαρχία
.Το περίεργο μάλιστα είναι ότι ,ενώ οι έλληνες σήμερα ξέρουν λίγο πολύ για την Ελβετία
, δεν ξέρουν ότι ο ίδιος άνθρωπος προετοίμασε και εκτέλεσε το σχέδιο απελευθέρωσης
της πατρίδας τους. Πιστεύουν ακόμα ότι αυτό το έκαναν τρεις έμποροι της Οδησσού.
Το δεύτερο στάδιο
ήταν η κοινωνική απελευθέρωση των λαών από τους ευγενείς . Αυτό θα γινόταν με
την καταγραφή και τη νομή της γης σε όσο το δυνατό περισσότερους ανθρώπους , με
την ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που θα προήγαγαν τις τέχνες και τις
επιστήμες . Σε 10 μήνες έχτισε στην Αίγινα αχανές ορφανοτροφείο, που μάθαινε στα παιδιά την καλλιέργεια της γης και έβαζε
τις αρχές της βιοτεχνίας στην χώρα. Στην Τίρυνθα έφτιαξε πρότυπο αγρόκτημα για
τους καλλιεργητές . Επίσης , ξεκίνησε το κτηματολόγιο της γης και τον
διαμοιρασμό της , που διακόπηκαν αμφότερα από την δολοφονία του .
Αφού οι πολίτες
θα είχαν μετατραπεί από δουλοπάροικοι σε ελεύθεροι καλλιεργητές , επαγγελματίες
ή επιστήμονες οι σχέσεις τους θα καταγράφονταν σε ένα χαρτί , το Σύνταγμα , για
το οποίο αγωνίστηκε όσο κανείς στην
Ευρώπη. Μόνο στη Ελλάδα κατηγορήθηκε ως αντισυνταγματικός , αλλά αυτό δεν είναι
το πρώτο δείγμα απόλυτης διαστρέβλωσης της πραγματικότητας στην χώρα μας.
Το τρίτο
στάδιο ήταν η ένωση των εθνικών κρατών σε έναν υπερεθνικό οργανισμό , που θα
έλυνε ειρηνικά τις διαφορές τους και θα
προήγαγε στο διηνεκές την ειρήνη και τη συνεργασία . Οι προτάσεις του για την
κατάργηση της δουλείας έγιναν, αρκετά χρόνια μετά από τον θάνατό του, δεκτές.
Το ίδιο και οι ιδέες του που έβαλαν τις βάσεις για την κοινωνία των εθνών , για
τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα υπομνήματά του για το ζήτημα αυτό βρίσκει
κανείς πλήρη και αναλλοίωτη την ιδέα της ένωσης ελεύθερων συνταγματικών κρατών.
Επίλογος
Οι κόσμοι
αυτοί υπήρξαν οι τεκτονικές πλάκες πάνω στις οποίες κινήθηκε η Ευρώπη . Οι
κόσμοι αυτοί είναι που έδωσαν τους « σεισμούς» του 1848 ,
του 1871 , του 1914,του 1940, τον σεισμό με την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης .Σήμερα
μάλιστα ζούμε ακριβώς τις απαρχές
μιας ακόμα μείζονος σεισμικής ακολουθίας , που προκαλούν οι πλάκες αυτές
. Είναι μείζον πολιτικό ζήτημα για τον καθένα από μας σήμερα να συνταθούμε με
έναν από τους κόσμους αυτούς και να
δώσουμε τη μάχη μας ως ελεύθεροι πολίτες .