Κοινωνικός σιδηρόδρομος
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ
Οποιος έχει ταξιδέψει με τραίνο, έχει όντως ταξιδέψει!
Διότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού παιδαγωγείται, απολαμβάνει τη βραδύτητα, τη συνύπαρξη, το περιβάλλον, άλλως μυείται στην ομορφιά και την επικοινωνία, στα μέγιστα των ανθρώπων δηλαδή. Αυτά, όμως, μάλλον είναι ψιλά γράμματα για τους φωστήρες του υπουργείου Μεταφορών. Ενώ παγκοσμίως ο σιδηρόδρομος αναδεικνύεται κορυφαίο μεταφορικό μέσο, στην Ελλάδα απαξιώνεται με ευθύνη του κράτους, παρακαλώ. Ενώ παντού κατασκευάζονται νέες σύγχρονες σιδηροδρομικές υποδομές τραίνων μεγάλης ταχύτητας, καθώς και αστικών και προαστιακών σιδηροδρόμων και τραμ και βελτιώνονται και ανακαινίζονται οι υπάρχουσες περιφερειακές γραμμές, η ελληνική κυβέρνηση καταργεί τον σιδηρόδρομο, διατηρώντας για τα προσχήματα μόνο τη γραμμή Αθήνα - Θεσσαλονίκη!
Πρόκειται για εθνικό έγκλημα, λένε οι φίλοι του σιδηροδρόμου. Με πρόσχημα το έλλειμμα του ΟΣΕ, η κυβέρνηση τιμωρεί την κοινωνία, στερώντας απ' αυτήν το κοινωνικό αγαθό της μετακίνησής της με τραίνο. Ομως τα ελλείμματα του ΟΣΕ είναι πρωτίστως πολιτικά και κατόπιν οικονομικά. Δεν αφορούν τον οργανισμό, αλλά το ίδιο το κράτος, που με την πολιτική του, τις τελευταίες δεκαετίες, ευνόησε το αυτοκίνητο και το εργολαβικό λόμπι, δείχνοντας χαρακτηριστική ασυνέπεια στις υποχρεώσεις χρηματοδότησης που είχε προς τον ΟΣΕ. Με την πρακτική αυτή ο «τζαμπατζής» Ρέππας οδηγεί σε συγκοινωνιακή απομόνωση και στα δόντια των οδικών μονοπωλίων μεγάλες περιοχές και χιλιάδες κατοίκους της χώρας.
Φαίνεται να μην ενδιαφέρεται ο κύριος υπουργός για τα οφέλη που προκύπτουν από τον σιδηρόδρομο: μεταφορές αγαθών και ανθρώπων με χαμηλό κόστος· βελτίωση συνθηκών διάθεσης της αγροτικής παραγωγής· βελτίωση επίσης συνθηκών ήπιας τουριστικής αξιοποίησης της απείρου φυσικού κάλλους ελληνικής περιφέρειας. Ξεχνά επίσης, ή δεν θέλησε ποτέ του να μάθει, ότι ο σιδηρόδρομος αποτελεί πολύτιμη εναλλακτική διέξοδο απέναντι στα ακριβά καύσιμα, τα άπειρα διόδια και, βεβαίως, τα μειωμένα εισοδήματα. Επιπλέον δεν καταλαβαίνει ότι το τραίνο παρέχει ασφάλεια στον ταξιδιώτη, άνεση, ταχύτητα, ευχάριστο και ξεκούραστο ταξίδι, ευνοεί τον εκκοινωνισμό (γνωριμίες κ.λπ.), ενώ διατρέχει τόσο όμορφες φυσικές περιοχές και, τέλος, είναι το λιγότερο ευάλωτο σε άσχημες καιρικές συνθήκες.
Οπως έγραψε ο Κωστής Παλαμάς «ο σιδηρόδρομος όχι μόνο δεν πλήγωσε τη φύση, αλλά βρέθηκε σαν ένα στοιχείο ομορφιάς στον όμορφο κόσμο της...». Ο συγκοινωνιολόγος Γιώργος Νάθενας τονίζει: «Ο σιδηρόδρομος, ως κοινωνικό αγαθό, είναι ο πυλώνας της βιώσιμης κινητικότητας... ευκαιρία για ήπια και οργανωμένη πολεοδομική - χωροταξική - κοινωνική και οικονομική περιφερειακή ανάπτυξη και αποκέντρωση», καλεί δε τις αιρετές αρχές των Περιφερειών να αναλάβουν τις ευθύνες τους, ώστε να μη συρρικνωθεί (αφανισθεί) το οικολογικότερο και ομορφότερο μέσο μαζικής συγκοινωνίας. Είναι ενθαρρυντικό ότι ακόμη υπάρχουν ενεργοί πολίτες, που αντιστέκονται στην κυβερνητική αυθαιρεσία. Στις 25 Φεβρουαρίου η Πρωτοβουλία για την Κοινωνική Υπεράσπιση του Σιδηροδρόμου (Σύλλογος Φίλων Σιδηροδρόμων Αθηνών, Μεσσηνίας, Τρικάλων, Δυτ. Στερεάς, Φλώρινας) διοργάνωσε μια εξαιρετικά χρήσιμη συζήτηση, στο τέλος της οποίας αποφασίστηκε το εξής:
Στις αρχές Απριλίου, και αφού πριν συγκροτήθηκε Πανελλαδικό Δίκτυο, θα διοργανωθεί εβδομάδα κοινωνικής υπεράσπισης του σιδηροδρόμου, με στόχο την αποτροπή διάλυσης και πώλησης του ελληνικού σιδηροδρόμου, καθώς και τη διατήρηση ή επέκτασή του ως αδιαπραγμάτευτου κοινωνικού αγαθού. Αυτό θα γίνει και σε όλη την Ελλάδα! Υπάρχουν άνθρωποι που αντιδρούν σ' αυτούς που αποφασίζουν με την κοινωνία απούσα απ' όλα αυτά που την αφορούν. Αποφασίζουν λέγοντας, εννοούμε ότι ικανοποιούν τα αιτήματα των οικονομικών, κεφαλαιοκρατικών οργανώσεων-αφεντικών τους. Τα μέσα μεταφοράς στα χέρια της κοινωνίας, όπως λέει η Πρωτοβουλία για την Κοινωνική Υπεράσπιση του Σιδηδροδρόμου
To άρθρο έχει δημοσιευθεί στη Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία 26 Μαρτίου 2011.
«ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΧΩΡΙΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟ ? ΤΟ ΧΑΣΑΜΕ ΤΟ ΤΡΑΙΝΟ ΠΑΤΡΙΩΤΗ» (Ανακοίνωση – Καταγγελία του Δικτύου ΕΠΙΒΑΤΗΣ για την μαζική κατάργησησιδηροδρομικών γραμμών και δρομολογίων): ΠΕΡΙΛΗΨΗ – ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥΚαταγγέλεται η σκόπιμη απαξίωση και λειτουργική υποβάθμιση του ελληνικού σιδηροδρόμου τα τελευταία χρόνια, παρά τα κονδύλια που δαπανήθηκαν για τα έργα εκσυγχρονισμού του, η συστηματικήαποψίλωση του δικτύου από δρομολόγια και η υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών για να εκδιωχτεί βαθμηδόν η πελατεία του προς τα ανταγωνιστικά μέσα και να έλθει η πρόσφατη ντεφάκτοκατάργηση σε μεγάλο μέρος του δικτύου σαν ώριμο φρούτο. Η αξιολόγηση των γραμμών βασίστηκε σε μη αντικειμενικά έως και πλασματικά στοιχεία προκειμένου να τεκμηριωθούν με «επιστημονικήεπίφαση» προειλημένες αποφάσεις για τις καταργήσεις που έγιναν πρόσφατα με βάση το business plan. Οι μετατάξεις του προσωπικού δεν βασίστηκαν σε λογική ορθολογικής αναδιάρθρωσης της οργάνωσης και λειτουργίας του ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, αλλά στην λογική ότι η χώρα δεν χρειάζεται πρακτικά σιδηρόδρομο πέρα από τον άξονα Αθηνών-Θεσσαλονίκης και τον Προαστιακό. Το υπόλοιπο δίκτυοωθείται στην ολοσχερή κατάργηση, με απαξίωση και αχρησία πρόσφατα ανακαινισμένων υποδομών και εγκατάλειψη πανάκριβων εξοπλισμών και τροχαίου υλικού στο έλεος κλεφτών και βανδάλων και κίνδυνο οικοπεδοποίησης των πολύτιμων σιδηροδρομικών διαδρόμων,που σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να παίξουν ρόλο μετρό σε τοπικόπεριφερειακό επίπεδο. Η πράσινη ανάπτυξη που διεθνώς βασίζεται στον σύγχρονο σιδηρόδρομο, εδώ θυσιάζεται προς όφελος ενός οδικού ιδιωτικού μονοπωλίου στις χερσαίες μεταφορές. Η επιδότηση των λεγόμενων «άγονων γραμμών και δρομολογίων υποχρέωσης δημόσιας υπηρεσίας» για ολόκληρο το δίκτυο από Καλαμάτα μέχρι Εβρο,περιορίζεται στο μισό εκείνης που δίδεται για τις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης και στο ένα έκτο των όσων δίδονται για ανάλογομήκος δικτύου και πληθυσμό εξυπηρέτησης σε χώρες πρότυπα για την Ελλάδα, όπως η Δανία. Αποτέλεσμα η εξαφάνιση του σιδηροδρόμου από περιοχές όπως η Πελοπόννησος και η Δυτική Μακεδονία και ηουσιαστική του αχρήστευση στη Θεσσαλία και την Ανατ. Μακεδονία και Θράκη.Το Δίκτυο ΕΠΙΒΑΤΗΣ προαναγγέλει ότι οι υπεύθυνοι για το έγκλημα της κατάργησης μεγάλου μέρους του ελληνικού σιδηροδρόμου, σύντομα θα κληθούν να λογοδοτήσουν πολιτικά, νομικά και θεσμικά.
ΑπάντησηΔιαγραφή«Η συρρίκνωση και η απαξίωση του σιδηρόδρομου συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις για την εθνική οικονομία, το περιβάλλον και την ποιότητα της ζωής μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι ιδιωτικοποιήσεις του σιδηρόδρομου δεν είναι επιτυχείς. Στην Αγγλία, όπου επελέγη ένας διαφορετικός δρόμος διαχείρισης των μεταφορών με εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου (το κόστος των επενδύσεων και της λειτουργίας επιβαρύνει τις επιχειρήσεις που λειτουργούν την κάθε γραμμή), οι επενδύσεις στον σιδηρόδρομο περιορίστηκαν δραστικά, με αποτέλεσμα την πλημμελή εξυπηρέτηση των πολιτών και τα συχνά δυστυχήματα».
Αυτά υποστηρίζουν σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ τα μέλη του Συλλόγου Φίλων των Σιδηροδρόμων (αριθμεί περίπου 700 μέλη, και δεν έχουν εργασιακή σχέση με ΟΣΕ), που εδρεύει στο Σιδηροδρομικό Μουσείο Αθηνών (Σιώκου 4). Εχουν κοινό στοιχείο τους τη φιλικότητα και το ενδιαφέρον προς τα μέσα σταθερής τροχιάς (σιδηρόδρομος, μετρό, τραμ), κατανοώντας την κοινωνική αναγκαιότητα, την πολιτιστική τους έκφανση, την τεχνική τους αρτιότητα και την αισθητική τους υπόσταση.
Κατά τον πρόεδρο του ΣΦΣ Σπύρο Νικολόπουλο, ο μύθος των ελλειμμάτων του ΟΣΕ λειτουργεί ως πρόσχημα για τη συρρίκνωση του σιδηροδρόμου: «Ερευνα του Συλλόγου μας σχετικά με τα ελλείμματα του ΟΣΕ έδειξε πως αυτά αποτελούν, ως επί το πλείστον, χρέος του Δημοσίου προς την Α.Ε. ΟΣΕ, και ότι, αν υπολογισθούν ως έσοδα τα οφέλη από τη λειτουργία του σιδηρόδρομου για την εθνική οικονομία, την ποιότητα της ζωής, κ.λπ., τότε δεν υπάρχει έλλειμμα. Ακούμε ότι το έλλειμμα του ΟΣΕ από 576 εκατ. ευρώ το 2004 εκτινάχθηκε στα περίπου 10 δισ. ευρώ το 2010. Μα είναι δυνατόν; Οσο και να αυξάνονταν οι δαπάνες, όσο και να γίνονταν ατασθαλίες και κακή διαχείριση, θα ήταν αδύνατον να εκτιναχθεί σε αυτό το ποσοστό! Μόνο ένας ατέρμων δανεισμός χωρίς ανάλογη αύξηση των εσόδων μπορεί να φέρει αυτό το αποτέλεσμα!».
Σύμφωνα με τον Σπύρο Φασούλα, υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων του Συλλόγου, «έφθασαν ορισμένοι μέχρι του σημείου να ισχυρίζονται ότι διακυβεύεται όλο το πρόγραμμα εξυγίανσης της ελληνικής οικονομίας, αν δεν ληφθούν μέτρα περιστολής δρομολογίων, απολύσεως ή μετατάξεως εργαζομένων κ.λπ. Οι κύριοι υπεύθυνοι για τα ελλείμματα των σιδηροδρόμων είναι οι ελληνικές κυβερνήσεις από τα μέσα της δεκαετίας του '50 μέχρι σήμερα, σε διαφορετικό βέβαια βαθμό η κάθε μία, και η πίεση των ξένων και των εσωτερικών συμφερόντων».
Οσο για τις λύσεις που ο ίδιος προτείνει: «Αντί συρρίκνωσης, δυναμική επέκταση των υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων του σιδηρόδρομου, με καλύτερη και ορθολογικότερη αξιοποίηση του προσωπικού και των υποδομών του, μίσθωση νέων αμαξοστοιχιών και επίσπευση των υπό κατασκευή έργων. Να λειτουργήσουν και πάλι λεωφορειακές γραμμές, ιδίως τροφοδοτικές του δικτύου του, που θα εξυπηρετήσουν το επιβατικό κοινό και θα αυξήσουν τα έσοδά του, και να ανταποκριθεί στην υπάρχουσα ζήτηση εμπορευματικού έργου. Και βέβαια, η αποδοτικότητα του σιδηρόδρομου να κρίνεται μόνο με βάση τη γενικότερη ωφέλεια του συνόλου και της εθνικής οικονομίας».
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του σιδηρόδρομου; Είναι ασφαλέστερος από το οδικό δίκτυο και ταχύτερος, δεδομένου ότι τα σύγχρονα τρένα καλύπτουν αποστάσεις όσο Αθήνα - Θεσσαλονίκη (από κέντρο σε κέντρο πόλης) σε συνολικό χρόνο λιγότερο από δύο ώρες. Επίσης, είναι ο πλέον «ολιγαρκής» ως προς τον καταλαμβανόμενο χώρο γης, δεδομένου ότι απαιτεί μόνον το 7,6% της επιφάνειας που απαιτεί ένας αυτοκινητόδρομος.
Εάν δεν σας καλύπτουν όλα τα παραπάνω, οι Φίλοι του Σιδηρόδρομου δίνουν και μια άλλη διάσταση στο site τους (www.sFs.gr).
Πολύ καλό άρθρο. Εγώ καταλήγω στης ανάγκη σιδηροδρόμων (υπόγειων και υπέργειων) ως μέσο οικονομικό, μέσο βοηθητικό για την κοινωνική ανάπτυξη σε ορισμένες περιοχές και κυρίως -οι προαστιακοί- για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Ο ΟΣΕ είναι φτηνότερος από την ανάπτυξη νέου -που ποτέ δε θα αποσβεστεί- οδικού δικτύου.
ΑπάντησηΔιαγραφή