Λαγουμιτζής Κωστας.

Αν ρωτήσει κάποιος τους κατοικούντες περί την οδό Λαγουμιτζή, η οποία διασταυρώνεται με τη λεωφόρο Συγγρού στο ύψος του Παντείου Πανεπιστημίου, ποιος ήταν αυτός που δόθηκε το όνομά του στην οδό τούτη, πολύ φοβούμαι ότι απάντηση δεν θα λάβει. Και όμως, πρόκειται για τον πιο άξιο και γενναίο, όπως τον χαρακτηρίζουν, κατασκευαστή λαγουμιών στη διάρκεια του Αγώνα του 1821. Οι πληροφορίες και γι’ αυτόν είναι λίγες. Λέγεται ότι γεννήθηκε το 1781 και το επίθετό του ήταν Νταλερόπουλος. Καταγόταν από το Χόρμοβο της Β. Ηπείρου, από όπου και το προσωνύμιο Χορμοβίτης. Επικράτησε, όμως, το «Λαγουμιτζής», επειδή ήταν περίφημος και μοναδικός στην τέχνη του, τέχνη πολύτιμη για την εποχή εκείνη, τόσο για τους πολιορκητές όσο και για τους πολιορκημένους, διότι προσέφερε τη δυνατότητα υπογείως να πλησιάζουν στις θέσεις των εχθρών, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, και να προκαλούν καταστροφές. Το Χόρμοβο υπήρξε κατά τον 18ο αιώνα ανεπτυγμένη πόλη της Β. Ηπείρου στην επαρχία Τεπελενίου, που κατέστρεψε έπειτα από μακροχρόνια αντίσταση των Αλβανών Χριστιανών κατοίκων της ο Αλή Πασάς. Όσοι σώθηκαν πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων στο ’21. Ένας από αυτούς ήταν και ο Νταλερόπουλος. Παρουσιάζεται στο προσκήνιο της ιστορίας κατά τη Β΄ Πολιορκία του Μεσολογγίου και σώζεται κατά την Έξοδο του 1826. Πολεμησε και στο Μεσσολόγγι και έκανε υπονομους φθανοντας μεχρι τις εχθρικές εγκαταστάσειςκαι προκαλωντας με τις ανατινάξεις ζημιές στον Τουργο. Πηρε μερος επίσης και σε όλες τις πολιορκητικές επιχειρήσεις του Αγώνα οπως πχ.της Χιου με τον Φαβιέρο (1827) Από εκεί εμφανίζεται στην πολιορκία της Ακρόπολης των Αθηνών με τον Μακρυγιάννη, που γράφει στα «Απομνημονεύματά» του: «Από-κάτου το κάστρο εις τα σπίτια ήταν µία εκκλησία και της έδεσε λαγούµι ο αθάνατος περίφηµος Κώστας Λαγουµιτζής, γενναίος και τίµιος πατριώτης – και µε την τέχνη του και µε το ντουφέκι του ως λιοντάρι πολέµαγε διά την πατρίδα. Ήµαστε µαζί κι' αγωνιζόµαστε ως αδελφοί νύχτα και ηµέρα, και δουλεύαµεν µε τους ανθρώπους, τους αγαθούς Αθηναίους, και φκειάναµε τα λαγούµια, και ήµαστε όλοι πάντα αγαπηµένοι κ’ ενωµένοι. Εις το Μισολόγγι και παντού αυτός ο γενναίος άντρας θάµατα έχει κάµη. Πατρίδα, του χρωστάς πολύ αυτεινού του αγωνιστή». Αν η ιστορία δεν είναι ομιλητική για τον Λαγουμιτζή, σώθηκε το νεκρικό προσωπείο του, που θησαυρίζεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο με άλλα είκοσι δύο, αποτελώντας σπάνια και πολύτιμη συλλογή του είδους. Περιλαμβάνει, μεταξύ των άλλων, τα νεκρικά προσωπεία του Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη, του Π. Μαυρομιχάλη κ.ά. Η μορφή του διασώζεται, λεπτή, βασανισμένη, στωική και ευγενική. Πέθανε στην Αθήνα, όπως μαρτυρεί η ύπαρξη του εκμαγείου, πριν από το 1850, που γράφει ο Μακρυγιάννης και τον αναφέρει «αθάνατο». Ασχολήθηκε με αυτά η Ευθυμία Παπασπύρου. Πηγή Κιβωτοε της Ορθοδοξίας και Οδωνυμικά Δημου Αθηναιων εκδοση1997.