Δυο Γερμανοι τόσο διαφορετικοί

Του Τάσου Παππά

Ο κ. Σόιμπλε, στη συνέντευξή του στο «Βήμα» (21-7-2013) στον συνάδελφο Α. Αθανασόπουλο, απαντώντας στην ερώτηση «γιατί πολλοί οικονομολόγοι, διεθνείς οργανισμοί, αλλά και το ΔΝΤ αμφισβητούν τις αυστηρές πολιτικές λιτότητας;», είπε: «Η κοινή μας πολιτική δεν έχει την αφετηρία της σε κάποια αυστηρή συνταγή λιτότητας, ούτε σε κάποιο άλλο δογματικό σχήμα». Τόσα ψέματα σε λίγες λέξεις! Η κοινή μας πολιτική, λέει ο κ. Σόιμπλε. Μα, για ποια κοινή πολιτική μιλάει, όταν είναι γνωστό ότι αυτή η πολιτική επιβλήθηκε με απειλές και εκβιασμούς από το Βερολίνο στις χειμαζόμενες χώρες του Νότου και όχι μόνο; Απειλές για έξοδο από το ευρώ, εκβιασμοί πως αν δεν συνεχίσουν οι κυβερνήσεις να προωθούν τις διαρθρωτικές αλλαγές (πόσο αθώα φράση), τότε δόσεις γιοκ.

Αν η συνταγή που εφαρμόζεται δεν είναι συνταγή λιτότητας, όπως ισχυρίζεται ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, τότε μάλλον δεν αντιλαμβανόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο το περιεχόμενο των όρων που χρησιμοποιούμε. Είναι αυτό δογματικό σχήμα; Οχι, αποφαίνεται ο κ. Σόιμπλε. Απλώς πούρος νεοφιλελευθερισμός είναι, αλλά δεν το λέει.

Παρακάτω μας διαβεβαιώνει ότι «τα μέτρα στοχεύουν στην οικονομική ενίσχυση των πληγεισών χωρών». Εδώ κι αν έχουμε αντιστροφή της πραγματικότητας. Για ποια ενίσχυση κάνει λόγο; Ολα τα μεγέθη στις χώρες του Νότου έχουν ξεφύγει: η ανεργία έχει πιάσει ταβάνι σε Ελλάδα, Ισπανία, καλπάζει ακάθεκτη σε Πορτογαλία και Ιταλία, εκτινάσσεται πλέον και στη Γαλλία. Η ύφεση δεν λέει να υποχωρήσει. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι «συνωστίζονται» κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα συστήματα πρόνοιας αποψιλώνονται. Οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες.

Κι ας έχουν δώσει τα πάντα οι υποταγμένες κυβερνήσεις: και κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων, και διευκολύνσεις στους επιχειρηματίες να απολύουν ελεύθερα τους εργαζόμενους, και γενικευμένη μερική απασχόληση, και ωράρια κατά πως βολεύει τους βιομηχάνους, και ιδιωτικοποιήσεις. Εχουν κάνει «οι κυβερνήσεις εθνικής σωτηρίας» –έτσι αυτοαποκαλούνται– ό,τι περνάει από το χέρι τους για να δημιουργήσουν κοινωνίες του 1/3. Το μοντέλο της διάσωσης, πάντως, δεν «τσουλάει». Ο κ. Σόιμπλε όμως επιμένει: «Δεν είμαστε δογματικοί».

 

Την ίδια στιγμή, ένας άλλος Γερμανός (διαφορετικής κλάσης και κύρους αυτός), ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, υποστηρίζει στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (20-7-2013) και στον Τ. Τσακίρογλου κάτι, το οποίο προφανώς θα ενοχλήσει τον κ. Σόιμπλε και τους γκουρού του νεοφιλελευθερισμού: «Η Γερμανία και τα άλλα λεγόμενα κράτη-μέλη θα έπρεπε, έναντι του μακροπρόθεσμου ιδίου συμφέροντός τους, να δεχθούν βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα αναδιανεμητικά αποτελέσματα εις βάρος τους… Το κλειδί δεν είναι η διά πιστώσεων χρηματοδοτούμενη μετακύλιση των προβλημάτων στις πλάτες των χωρών που μαστίζονται από την κρίση».

Και οι δύο για την Ευρώπη μιλούν. Τις απόψεις τους, πάντως, τις χωρίζει χάος. Ο ένας (Σόιμπλε) έχει στο μυαλό του μια Ευρώπη με τη Γερμανία στη θέση της κυρίαρχης δύναμης και τις υπόλοιπες χώρες σε δορυφορικούς ρόλους, και ο άλλος (Χάμπερμας) οραματίζεται μια Ευρώπη πολιτικά ενωμένη, που δεν θα έχει απεμπολήσει την έννοια της αλληλεγγύης. Αν πρέπει να διαλέξουμε τον Γερμανό μας, προτιμούμε αναντίρρητα τον δεύτερο.

Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στην Εφημεριδα των Συντακτών  22-7-2013

Τα θαλασσοδάνεια των πλουσίων ακόμα τα πληρώνεις.

Λεπτές ισορροπίες: "Θυμός κρείσσων των εμών βουλευμάτων"

 

Η καλή, η κακή και η άσχημη τράπεζα

• Μακμάκ

20.07.2013                                   

                               

Την τιμητική του είχε το γαϊτανάκι των τραπεζικών συγχωνεύσεων αυτήν τη βδομάδα. Μετά την "καλή" Νέα Proton, το "καλό" Νέο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (Τ.Τ.) πέρασε κι αυτό στη Eurobank.
H διαδικασία των συγχωνεύσεων και της ανακεφαλαιοποίησης στην Ελλάδα θα μείνει στην παγκόσμια οικονομική ιστορία σαν μνημείο τεχνασμάτων και αδιαφάνειας. Ακόμη και στην πατρίδα του καπιταλισμού-καζίνο, τις ΗΠΑ, οι όροι ανακεφαλαιοποίησης εμπεριείχαν κρατικό έλεγχο, εγγυήσεις και ανταλλάγματα για το αμερικανικό Δημόσιο, που έβαλε μπροστά την εκτυπωτική πρέσα. Μέχρι και τα ποσά που δόθηκαν στις ΗΠΑ ήταν αναλογικά μικρότερα σε σχετικά μεγέθη.
Εδώ όμως είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε-γέλασε. Έτσι, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ζήτησε η εξαγορά του καλού Τ.Τ. να γίνει υποχρεωτικά με ανταλλαγή μετοχών και όχι μετρητά. Αυτό έκανε τη Eurobank μοναδικό υποψήφιο. Αν κάποια άλλη τράπεζα συμμετείχε με ανταλλαγή μετοχών, θα έχανε το 10% ιδιωτικής συμμετοχής και θα κατέληγε αυτόματα στο ΤΧΣ.
Προηγουμένως βέβαια, στο όνομα του περίφημου deal που ακυρώθηκε, οι ιδιώτες μέτοχοι της Eurobank επιβιβάστηκαν στο όχημα της Εθνικής χωρίς να βάλουν χρήματα για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζάς τους. Έτσι απέφυγαν αυτό που έπαθαν οι Ευρωπαίοι εταίροι της Credit Agricole, που πλήρωσαν κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια πριν παραδώσουν την Εμπορική στην Αlpha. Και τελικά, δύο πιστωτικά ιδρύματα με μοναδικό μέτοχο το ΤΧΣ, συγχωνεύτηκαν με διαγωνισμό αντί για διοικητική πράξη και ποιος ξέρει πόσοι σύμβουλοι πληρώθηκαν για τη συγχώνευση.

Τι είναι όμως μια καλή τράπεζα;
Απλουστευμένο παράδειγμα για τους αναγνώστες που βγάζουν σπυράκια με τα οικονομικά: Φανταστείτε μια επιχείρηση με δύο περίπτερα που έχει να λαβαίνει ένα εκατομμύριο ευρώ και χρωστάει δύο εκατομμύρια ευρώ. Τη σπάμε στα δύο και έχουμε μία επιχείρηση καλό περίπτερο που έχει να λαβαίνει ένα εκατομμύριο και μία επιχείρηση κακό περίπτερο που χρωστάει δύο εκατομμύρια. Το κακό περίπτερο μένει με τα χρέη του στο κράτος. Το καλό πάει για ιδιωτικοποίηση σε βάθος χρόνου. Προσοχή! Το παράδειγμα είναι απίστευτα κοντά στην πραγματικότητα!
Τι είναι συστημική τράπεζα;
Συστημική τράπεζα είναι κάθε μεγάλη ιδιωτική τράπεζα ασχέτως ισολογισμού. Με δεδομένο ότι απαγορεύτηκε να συμμετέχουν οι κρατικής ιδιοκτησίας τράπεζες στην ανακεφαλαιοποίηση, οι κρατικές δεν μπορούσαν παρά να σπάσουν σε good και bad. Τα χρέη πάνε στο κράτος με τη bad και τα οφέλη προίκα στις συστημικές. Οι όροι ήταν προκλητικά άδικοι ακόμη και για τις μικρές ιδιωτικές τράπεζες που τους ζητήθηκε να βάλουν το 100% των απαιτούμενων κεφαλαίων για να μην κρατικοποιηθούν, όταν στις συστημικές ζητήθηκε μόνο το 10%.
Τα βάσανα των τραπεζών όμως δεν τελειώνουν εδώ. Όλες οι οικονομικές μελέτες συγκλίνουν ότι, παγκόσμια, η κορύφωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων συμβαίνει 6 με 9 μήνες μετά την κορύφωση της ανεργίας. Μέχρι, λοιπόν, να δούμε την ανεργία να πέφτει στην Ελλάδα, καινούργιοι σκελετοί θα βγαίνουν από ντουλάπες και οι εφιάλτες των τραπεζιτών θα συνεχίζονται.
Τα παλιά αγνά καπιταλιστικά χρόνια λέγανε ότι όποιος βάζει τα λεφτά έχει και το κλειδί. Στην Ελλάδα, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, το ΤΧΣ, που έχει τουλάχιστον το 90% των μεγάλων τραπεζών, είναι αυτόνομο και δεν λογοδοτεί στο ελληνικό κράτος που έχει χρεωθεί την ανακεφαλαιοποίηση, αλλά δεν ασκεί διοίκηση.

Όμως, ό,τι έχει θεσπιστεί με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου από μια κυβέρνηση, είναι δυνατόν να καταργηθεί με αντίστοιχο τρόπο από την επόμενη. Και μόνο τραπεζικά ιδρύματα υποχρεωμένα να ασκούν κοινωνική πολιτική είναι δυνατόν να συμβάλουν ουσιαστικά στο να βγει η χώρα από το τέλμα.
Για παράδειγμα, χρειάζονται για την παροχή ρευστότητας ειδικοί λογαριασμοί χαμηλότοκης πίστωσης με συμβολικό επιτόκιο. Οι λογαριασμοί αυτοί θα μπορούσαν να αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ήταν συνεπείς πριν την κρίση και να επιτρέπεται η χρήση τους μόνο με τιμολόγια. Τέτοιου τύπου μέτρα όμως μπορούν να γίνουν μόνο από δημόσια ελεγχόμενες τράπεζες ή νέες τράπεζες ειδικού σκοπού. Και φυσικά, μόνο αν κάποιος πιστεύει στον Άγιο Βασίλη, πιστεύει σε αλλαγή προσανατολισμού των τραπεζών από αυτήν την κυβέρνηση...
* Ο Μακμάκ είναι ένα ασήμαντο ονειροπόλο γρανάζι του συστήματος που ακροβατεί ανάμεσα στον αντικαπιταλιστικό ρεαλισμό και τον ρεαλιστικό αντικαπιταλισμό. Τα στοιχεία του στη διάθεση της εφημερίδας.
ΕΧΕΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ 20-7-2013

Στις φωτό βάλτε λεζάντες, 1.Λεπτές ισορροπίες, 2. Το λουλούδι κόμπρα και 3. Σουλειμάν ο Μεγαλοπρεπής.....
 

Κατασκευάζοντας ένα «αποτυχημένο κράτος»

 

 

Κατασκευάζοντας ένα «αποτυχημένο κράτος»

• Κιμπουρόπουλος Γιάννης

14.07.2013                                   

                               

Παρ' ότι κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι οι δανειστές είχαν εξ αρχής ένα σαφές σχέδιο για την Ελλάδα, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μια αναβάθμιση του πειράματός τους. Το οποίο οδηγούν ώς τις ακραίες του συνέπειες. Εν ολίγοις, στην Ελλάδα επιχειρείται να τεκμηριωθεί πλήρως ο ορισμός του αποτυχημένου κράτους. Ο ορισμός αμφισβητείται από πολιτικούς επιστήμονες, που υποστηρίζουν ότι η χρήση του όρου γίνεται προπαγανδιστικά, για να δικαιολογηθούν ωμές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, ιδιαίτερα σε παραλυμένα κράτη της Αφρικής. Ωστόσο, στην Ελλάδα φαίνεται ότι μεθοδεύεται με εξαιρετικό κυνισμό το πρώτο πείραμα κατασκευής «αποτυχημένου κράτους» στην Ευρώπη.

• Υπάρχει, λοιπόν, πλήθος ενδείξεων ότι το ελληνικό πείραμα περνά σε ένα Plan B, που καταλήγει στην κατασκευή ενός πλήρως αποτυχημένου κράτους εντός της Ε.Ε. Για τη διαχείρισή του δεν αρκούν οι ήδη δρομολογημένοι για όλα τα μέλη της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης μηχανισμοί εκχώρησης κυριαρχίας. Αλλά προετοιμάζεται ένας μηχανισμός πλήρους κατάληψης του κράτους από εκπροσώπους των δανειστών

Στον ορισμό του «αποτυχημένου κράτους» (failed state) προβάλλονται κατά κανόνα τέσσερα χαρακτηριστικά: η αδυναμία πλήρους ελέγχου της επικράτειας από τις κρατικές αρχές, η αδυναμία της νόμιμης εξουσίας να λαμβάνει αποφάσεις, η αδυναμία να παρέχει στοιχειώδεις υπηρεσίες στους πολίτες και η δυσκολία να λειτουργήσει το κράτος ως κυρίαρχο μέλος της διεθνούς κοινότητας.

Η εφαρμογή του Μνημονίου -κι είναι ένα ερώτημα αν σ' αυτήν την εφαρμογή πρέπει να περιλάβει κανείς και τις απολύτως προβλέψιμες παταγώδεις αποτυχίες του, ιδιαίτερα τις δημοσιονομικές- έχει επιφέρει ορατά αποτελέσματα και στα τέσσερα κριτήρια αποτυχίας. Οι «μεταρρυθμίσεις» σε όλο το φάσμα της κρατικής διοίκησης έχουν απορρυθμίσει σχεδόν όλες τις υπηρεσίες που παρέχουν στους πολίτες τα στοιχειώδη: υγεία, πρόνοια, ασφάλιση, κοινωνική προστασία, παιδεία παρουσιάζουν εικόνα προϊούσας διάλυσης, η οποία, αν και είναι άμεσο αποτέλεσμα των δραστικών περικοπών στις δαπάνες, ταυτόχρονα παρουσιάζεται από την τρόικα ως ένδειξη «ανικανότητας» της εγχώριας πολιτικής ελίτ.
Δεν έχει δοθεί αφορμή να κριθεί κατά πόσο ο στρατός είναι σε θέση να υπερασπίσει την εδαφική επικράτεια από ενδεχόμενη απειλή. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι οι αμυντικές βιομηχανίες προηγούνται στη λίστα των λουκέτων αποκαλύπτει προθέσεις παροπλισμού της ελάχιστης αποτρεπτικής ισχύος της χώρας. Συν τοις άλλοις, οι αποκρατικοποιήσεις και τα αμφιλεγόμενα επενδυτικά project τύπου «χρυσός Χαλκιδικής», πώληση ΔΕΗ με τις λιγνιτικές της μονάδες, πώληση των λιμανιών κ.λπ. εξαιρούν εκ των πραγμάτων από τον κρατικό έλεγχο τμήματα της εδαφικής επικράτειας, στα οποία δημιουργούνται ιδιωτικά κράτη εν κράτει, εν ονόματι των επενδύσεων.


Όσον αφορά την αδυναμία της νόμιμης εξουσίας να παίρνει αποφάσεις, οι δανειστές και η τρόικα έχουν επιβάλει τη μοναδική για τα ευρωπαϊκά δεδομένα συνθήκη οι αποφάσεις να προκαθορίζονται μέχρι τις τελευταίες λεπτομέρειές τους στις Βρυξέλλες. Ακόμη κι όταν ο διακοσμητικός, επικυρωτικός ρόλος του Κοινοβουλίου ενέχει κινδύνους μικροδιαρροών, αυτό παρακάμπτεται με αντισυνταγματικά πραξικοπήματα. Τέλος, η αποδυναμωμένη διεθνής υπόσταση της χώρας καταδεικνύεται από το γεγονός ότι αντιμετωπίζεται ανοικτά ως κράτος περιορισμένης κυριαρχίας στην πιο σημαντική διεθνή εταιρική του σχέση, τη θέση του στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη.
Σ' αυτά τα χαρακτηριστικά κρατικής αποτυχίας οφείλει, φυσικά, να προσθέσει κανείς ότι η υποτιθέμενη νόμιμη εξουσία έχει με χαρακτηριστική εθελοδουλία παραιτηθεί από κάθε φιλοδοξία άσκησης της ελάχιστης κυριαρχίας και αποδεικνύεται εντυπωσιακά ανίκανη να την ασκήσει ακόμη κι εκεί που της επιτρέπουν οι «πάτρωνές» της.
Αυτή η κατάσταση δεν προκύπτει αυθορμήτως. Η τρόικα και οι δανειστές, πρωτίστως η γερμανική ηγεσία στην οποία έχει προσκολληθεί η κυβέρνηση, δίνουν συχνά την εντύπωση ότι επιδιώκουν να διευρυνθούν τα πεδία αποτυχίας. Χωρίς να υπερεκτιμά κανείς τη στρατηγική τους ευστοχία, μπορεί να διακρίνει ότι ορισμένα κραυγαλέα «λάθη» και αποτυχίες, ακόμη και σε σχέση με τους δικούς τους «μεταρρυθμιστικούς» στόχους, είναι μεθοδευμένα. Είναι χαρακτηριστική η επιμονή τους σε αποδεδειγμένα υφεσιακά μέτρα, παρ' ότι έχουν ομολογήσει δημόσια το «λάθος» του διαβόητου δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή. Κι ακόμη πιο χαρακτηριστική είναι η «επένδυσή» τους σε πολιτικές που διευρύνουν τους θυλάκους ανθρωπιστικής κρίσης και καταστροφής.
Υπάρχει, λοιπόν, πλήθος ενδείξεων ότι το ελληνικό πείραμα περνά σε ένα Plan B, που καταλήγει στην κατασκευή ενός πλήρως αποτυχημένου κράτους εντός της Ε.Ε. Για τη διαχείρισή του δεν αρκούν οι ήδη δρομολογημένοι για όλα τα μέλη της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης μηχανισμοί εκχώρησης κυριαρχίας. Αλλά προετοιμάζεται ένας μηχανισμός πλήρους κατάληψης του κράτους από εκπροσώπους των δανειστών. Η πιο χαρακτηριστική ομολογία αυτού του στόχου περιλαμβάνεται στην έκθεση του γερμανικού ινστιτούτου IfW (Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Ανάπτυξη, Κίελο) που δημοσιοποιήθηκε προ ημερών. Σ' αυτήν, οι Γερμανοί τεχνοκράτες, μιλώντας για «διακριτό κίνδυνο κατάρρευσης των μεταρρυθμίσεων», προτείνουν τη δημιουργία μιας ευρείας task force που θα αναλάβει άμεσα, χωρίς τη διαμεσολάβηση του εγχώριου δυναμικού, τουλάχιστον επτά ζωτικές λειτουργίες του κράτους: δημόσια διοίκηση, αγορά εργασίας, ιδιωτικοποιήσεις, μεταφορές, ενέργεια, λιανεμπόριο και διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας. Το μόνο που δεν έχει διατυπωθεί ανοικτά, μέχρι στιγμής, είναι η στρατιωτική επέμβαση, η ανάληψη της διοίκησης του στρατού και των κατασταλτικών μηχανισμών του προτεκτοράτου από μια ένοπλη τρόικα...

ΕΧΕΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΑΥΓΗ 14-7-2013