Χρεοκοπημένες πρακτικές παρελθόντος και αποτυχημένα Μνημόνια.

Andrei Budaev: Το κατώι του πλιάτσικου.

 

«Η αδυναμία ανατροπής χρεοκοπημένων πρακτικών του παρελθόντος ήταν η μεγαλύτερη απογοήτευση»

Δύο διακεκριμένοι Έλληνες καθηγητές του εξωτερικού, ο Μιχάλης Χαλιάσος από τη Φρανκφούρτη και ο Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου από τη Νέα Υόρκη, συμφωνούν οτι το τίμημα της μείωσης του δημοσιονομικού και εμπορικού ελλείμματος ήταν η ανεργία, η ύφεση και η φτώχεια.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΙΝΑΡΔΟΥ

ΕΧΕΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 13-1-2013

 

Πώς είναι για έναν διακεκριμένο Ελληνα πανεπιστημιακό, εν μέσω «καταιγίδας», να διδάσκει Οικονομικά σε γερμανικό πανεπιστήμιο; Να εγκαταλείπει τη χώρα του αναζητώντας καλύτερες συνθήκες, που να του επιτρέπουν την αφοσίωση στην επιστήμη «χωρίς εξωπανεπιστημιακή απασχόληση ή ανάγκη κομματικής στράτευσης», να δίνει υπόσχεση πως θα γυρίσει και να μη γυρίζει; Πονά ή νιώθει «ευτυχής» γι' αυτό;

Μιχάλης Χαλιάσος: Χρειάζεται έμφαση στις εξαγωγές και αντικατάσταση των εισαγωγών υψηλού κόστους.Ο Μιχάλης Χαλιάσος κατέχει την έδρα Μακροοικονομικών και Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Γκέτε στη Φρανκφούρτη. Αισιόδοξος άνθρωπος, «ο τελευταίος που παραιτείται, αλλά όχι ο μόνος που προσπαθεί»... ένας από τους πολλούς Έλληνες που «εγκατέλειψαν νωρίς» την Ελλάδα, για να διαπρέψουν...
Η κρίση και οι Γερμανοί
Επειτα από απαίτηση φοιτητών του να μιλήσει για την ελληνική κρίση, έδωσε μία διάλεξη. Η αίθουσα γέμισε από ανθρώπους που ήθελαν να ακούσουν, να μάθουν, να ρωτήσουν...
«Το συμπέρασμα πολλών ήταν ότι η λύση δεν μπορεί να επιβληθεί απ' έξω, αλλά να προωθηθεί από τους Ελληνες. Αποψη που οδηγεί σε επόμενη: είναι απίθανο οι Ελληνες να υιοθετήσουν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Αν θέλουμε να ανατρέψουμε την εντύπωση μεγάλου μέρους της γερμανικής κοινής γνώμης και άλλων βόρειων χωρών ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει στην Ευρωζώνη, πρέπει να τους πείσουμε ότι πραγματοποιούμε μεταρρυθμίσεις που θα μας τοποθετήσουν σε τροχιά μακροπρόθεσμης οικονομικής μεγέθυνσης», επισημαίνει ο Μ. Χαλιάσος.
* Είναι «τιμωρητική» η διάθεση που εκφράζεται για την Ελλάδα στη Γερμανία;
- Είναι αποτρεπτική. Οι Γερμανοί θεωρούν ότι πρέπει να είναι αυστηροί στην εφαρμογή των μέτρων, ώστε και άλλες χώρες με μνημόνια ή δεσμεύσεις να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους. Ποσοτικά, είμαστε το μικρότερο πρόβλημά τους, ποιοτικά, όμως, το μεγαλύτερο, τόσο λόγω της πληθώρας των τομέων που χρειάζονται εξυγίανση-μεταρρύθμιση όσο και του ότι η κρίση ξέσπασε πρώτα στην Ελλάδα αποκαλύπτοντας την έλλειψη θεσμών που θα μπορούσαν να την αντιμετωπίσουν. Είναι επίσης αξιοσημείωτο το πόσο κακό κάνουν οι παρομοιώσεις των Γερμανών με ναζί. Οταν κάποια από τα καλύτερα μυαλά της Γερμανίας, που επηρεάζουν την κοινή γνώμη και τη χάραξη πολιτικής, χαλαρώνουν, αυτό που ακούω είναι: «Πώς θα συνεργαστούν μαζί μας στην Ευρώπη αν μας θεωρούν ναζί;». Είναι εύκολο να κάνεις ένα Γερμανό να ντραπεί για το ναζιστικό παρελθόν της πατρίδας του. Αν πρόκειται να συνεργαστεί μαζί σου, όμως, πρέπει να τον πείσεις ότι είσαι έτοιμος για σκληρή δουλειά. Αποφασισμένος να μην ξαναπέσεις στα λάθη που σε έφεραν στη χρεοκοπία.

   
Οι δανειστές και τα λάθη...
Τα λάθη που έγιναν από ελληνικής πλευράς στην αντιμετώπιση της κρίσης; «Η αδυναμία των κομμάτων να διαμορφώσουν κοινό, ρεαλιστικό, αναπτυξιακό πρόγραμμα και να προχωρήσουν στην ανατροπή χρεοκοπημένων πρακτικών του παρελθόντος ήταν η μεγαλύτερη απογοήτευση...».
Τα λάθη συνεχίστηκαν...
- Η πρόταση του να κοροϊδέψουμε τους δανειστές ψηφίζοντας μεταρρυθμίσεις και κρατώντας τες στο συρτάρι ή ακόμη και να τους απειλήσουμε ότι θα τους καταστρέψουμε αν δεν μας δώσουν την επόμενη δόση είναι αδιέξοδη...
* Και τώρα;
- Πρέπει να καταδείξουμε ότι οι πολιτικές μας επιλογές εξυπηρετούν το σκοπό της μεσοπρόθεσμης αποπληρωμής αποτελεσματικότερα από τα μέτρα των δανειστών. Η ρητορική διατύπωση περί λανθασμένων συνταγών της τρόικας δεν αρκεί, αν δεν συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις που να οδηγούν σε ένα δυναμικό ιδιωτικό παραγωγικό τομέα με αποτελεσματική υποστήριξη και εποπτεία από το κράτος. Κάθε απαίτησή τους και κάθε ενέργειά μας έπρεπε να αξιολογείται βάσει της συμβολής της στη δημιουργία ευρείας παραγωγικής βάσης, με έμφαση στις εξαγωγές και στην υποκατάσταση εισαγωγών υψηλού κόστους και ποιότητας.
   
* Ομως, η κοινωνία να επωμίζεται την εξόφληση του χρέους...
- Η μείωση δαπανών επιτεύχθηκε με οριζόντιες μειώσεις μισθών και με αναστολή δημοσίων επενδύσεων. Θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί με μείωση μεγέθους του δημόσιου τομέα, αύξηση της παραγωγικότητας-αποτελεσματικότητάς του και σύνδεση αμοιβών με παραγωγικότητα. Η προσπάθεια αποφυγής απολύσεων και οι οριζόντιες μειώσεις καταδίκασαν τους παραγωγικούς υπαλλήλους του Δημοσίου στην ίδια μοίρα με τους υπεράριθμους και μη παραγωγικούς και επέβαλαν στην πλειονότητα των Ελλήνων μεγαλύτερη φορολογία. Μία μείωση του υπεράριθμου προσωπικού στο Δημόσιο, σε απαραίτητο συνδυασμό με επανεκπαίδευση και διευκόλυνση εξεύρεσης εργασίας στον ιδιωτικό, θα συντελούσε στη δημιουργία ενός δυναμικού ιδιωτικού τομέα. Η αύξηση των δημόσιων εσόδων δεν επιτεύχθηκε με την πάταξη της φοροδιαφυγής ούτε με την είσπραξη φόρων για νόμιμα δηλωμένα εισοδήματα, αλλά με τη φορολόγηση ακίνητης περιουσίας. Στις βόρειες χώρες, η ακίνητη περιουσία βρίσκεται κυρίως στα χέρια πλουσίων. Στην Ελλάδα, ακίνητη περιουσία έχουν και άτομα με χαμηλά εισοδήματα και ρευστά περιουσιακά στοιχεία. Οταν αντιμετωπίζουν μειώσεις μισθών, αυξημένη πιθανότητα και διάρκεια ανεργίας και φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας που κληρονόμησαν ή έχτισαν με θυσίες, οδηγούνται στη χρεοκοπία ή στην οικονομική δυσπραγία. Οι δημόσιες επενδύσεις μειώθηκαν λόγω έλλειψης κονδυλίων, αλλά η μείωση δεν αντισταθμίστηκε, από ουσιαστική βελτίωση στην ευκολία ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών επιχειρήσεων και στην προστασία των επενδυτών. Οι πολιτικοί έκαμαν αυτές τις επιλογές κυρίως λόγω του πολιτικού κόστους, όπως το αντιλαμβάνονταν. Αν είχαν δίκιο, τότε η ελληνική κοινωνία δεν ήταν έτοιμη για μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Αν είχαν άδικο, τότε ο πολιτικός διάλογος έγινε ερήμην της υγιούς πλειοψηφίας των πολιτών.

   
Αναδρομή
«Μεγάλωσα στα χρόνια της δικτατορίας. Θυμάμαι τον πατέρα μου να εκνευρίζεται με τους μακρόσυρτους λόγους των δικτατόρων και εμένα να αναρωτιέμαι αν ήμουν χαζός που δεν καταλάβαινα το περιεχόμενό τους...».
Τη βραδιά του Πολυτεχνείου, μικρός όντας, την παρακολούθησε με ένα ραδιόφωνο κολλημένο στο μάγουλο. «Νιώσαμε συγκίνηση την επόμενη μέρα όταν οι καθηγητές μας είπαν ότι οι καιροί είναι χαλεποί, αλλά υπάρχει ελπίδα».
Αργότερα, αποφάσισε να σπουδάσει Οικονομικά επηρεασμένος από τα λόγια των Κωνσταντίνου Καραμανλή και Γιάγκου Πεσμαζόγλου για την ΕΟΚ, για το πώς η Ελλάδα θα γινόταν μέρος της νέας, ισχυρής και ενωμένης Ευρώπης!
* Ο σοσιαλισμός...
- Ενιωσα ελπίδα ότι ο ερχομός τους στην εξουσία θα καταργούσε το διχασμό και τον αποκλεισμό σημαντικής μερίδας Ελλήνων από τις δημόσιες θέσεις και το δημόσιο διάλογο και θα άνοιγε το δρόμο για όλους, με μόνο κριτήριο την αξία, την εργατικότητα και όχι την κομματική τοποθέτηση.

   

* Εφυγε...
- Ολοι εμεί,ς φεύγοντας από την Ελλάδα, είχαμε την απόλυτη βεβαιότητα ότι θα γυρνούσαμε και θα συντελούσαμε στην αναμόρφωση της πατρίδας μας, ώστε να έχει κεντρική θέση στην Ευρώπη και στον κόσμο, όπως αρμόζει με βάση την ιστορία της...
* Δεν επέστρεψε...
- Δύσκολο να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο...
* Τι είναι για εσάς η Γερμανία;
- Χώρος σκληρής αλλά πολύ ενδιαφέρουσας δουλειάς. Οργάνωση, αξιοκρατία, προσήλωση στην ποιότητα του αποτελέσματος, με δυνατότητα και παράδοση ανταμοιβής της συστηματικής προσπάθειας. Είναι ορμητήριο για συμμετοχή σε επιστημονικές δραστηριότητες στον παγκόσμιο ερευνητικό χώρο...
* Σε κάποιους άλλους νέους, όπως εσείς όταν φύγατε, τι θα συμβουλεύατε;
- Να φτάσουν όσο πιο ψηλά γίνεται, να κρατήσουν επαφή και ενδιαφέρον για την Ελλάδα και να μεταλαμπαδεύσουν σ' αυτήν τις άριστες διεθνείς πρακτικές στον τομέα τους, είτε παραμείνουν στο εξωτερικό είτε επιστρέψουν.