Κοινωνία ΜΜΕ
16 αλήθειες για την αδειοδότηση των ιδιωτικών καναλιών
Εντυπη εκδοση Νταρζάνου Αγγέλα
Δημοσίευση:ΑΥΓΗ 25 Αυγούστου 2016 19:00
Οι παθογένειες του παρελθόντος, η υπονόμευση του ΕΣΡ, ο αριθμός των αδειών, το δημόσιο συμφέρον, η εγκυρότητατου διαγωνισμού, η δικαίωση από το ΣτΕ και τα Ευρωπαϊκά όργανα, η σύγκριση με τον «διαγωνισμό» για τηn Digea
Στην τελική ευθεία για τη δημοπράτηση των τηλεοπτικών αδειών την ερχόμενη Τρίτη 30 Αυγούστου η κυβέρνηση ξεκαθαρίζει σε 16 σημεία τη διαδικασία, την αναγκαιότητα, τις μέχρι σήμερα παθογένειες, αλλά και τα εχέγγυα εγκυρότητας του διαγωνισμού. Σήμερα αναμένεται να πραγματοποιηθεί η διαδικασία προσομοίωσης του διαγωνισμού στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης - Επικοινωνίας, αύριο συζητούνται οι (νέες) προσφυγές των τηλεοπτικών σταθμών στο ΣτΕ, ενώ τη Δευτέρα οι υποψήφιοι υποχρεούνται να καταθέσουν την εγγυητική επιστολή, ύψους 3 εκατ. ευρώ, ώστε να τους επιτραπεί η συμμετοχή στη δημοπρασία.
1. Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ δεν έκαναν ποτέ διαγωνισμό για τα κανάλια, αλλά έδωσαν 15 παρατάσεις «προσωρινά νόμιμης λειτουργίας». Το 1989 καταργήθηκε με νόμο το κρατικό μονοπώλιο τηλεόρασης. Ο πρώτος νόμος που προέβλεπε αδειοδότηση των ιδιωτικών καναλιών με διαγωνισμό ψηφίστηκε το 1995. Η πρώτη παράταση δόθηκε το 1998. Το 2002 κατάργησαν τη διαγωνιστική διαδικασία και έδωσαν δεύτερη παράταση, όπως και το 2006 έδωσαν τρίτη παράταση στην προκήρυξη. Έως το 2015 οι «παρατάσεις νόμιμης λειτουργίας» είχαν φτάσει τις 15.
2. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βάζει τέλος σε 27 χρόνια ανομίας. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που δεν έχει ποτέ ολοκληρώσει διαγωνισμό για την αδειοδότηση των καναλιών. Η κυβέρνηση κατέθεσε σε δημόσια διαβούλευση το 2015 το νομοσχέδιο για τις τηλεοπτικές άδειες, το οποίο υπερψηφίστηκε με πλειοψηφία πολύ ευρύτερη της κυβερνητικής στις βασικές του διατάξεις.
Τρεις φορές, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο 2016, απέβη άκαρπη η προσπάθεια συγκρότησης του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), που προβλεπόταν να διενεργήσει τον διαγωνισμό, αφού δεν συναίνεσε η Ν.Δ. Η Βουλή ψήφισε τη μεταφορά της αρμοδιότητας διενέργειας του διαγωνισμού -μόνο για την πρώτη φορά- στον υπουργό Επικρατείας και αποφάσισε τη δημοπράτηση τεσσάρων αδειών. Τον Μάιο 2016 δημοσιεύτηκε η προκήρυξη του διαγωνισμού.
Ο διαγωνισμός διασφαλίζει τη διαφάνεια, τους ίσους όρους για τους συμμετέχοντες, την οικονομική βιωσιμότητα των σχημάτων που θα αδειοδοτηθούν, τις θέσεις εργασίας, την υψηλή ποιότητα του εκπεμπόμενου προγράμματος, τη μεγιστοποίηση του τιμήματος για το Ελληνικό Δημόσιο, το ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς και το πόθεν έσχες των κεφαλαίων που θα επενδυθούν. Ολοκληρώθηκε η διαδικασία κατάθεσης υποψηφιοτήτων και εμφανίστηκαν 11 υποψήφιοι. Ολοκληρώθηκε η προεπιλογή 9 υποψηφίων, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στη δημοπρασία της 30ής Αυγούστου.
3. Οριστικά τέσσερις οι δημοπρατούμενες άδειες. Οι άδειες για κανάλια εθνικής εμβέλειας που δημοπρατούνται είναι οριστικά τέσσερις. Τόσες «σηκώνει» η αγορά, δεδομένου ότι η διαφημιστική δαπάνη στην Ελλάδα έχει καταρρεύσει κατά τα μνημονιακά χρόνια από τα 600 στα 180 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Σήμερα λειτουργούν τηλεοπτικοί σταθμοί ζημιογόνοι, που επιβίωναν χάρη στο τρίγωνο της διαπλοκής «κανάλια - τράπεζες - πολιτικοί», ανταλλάσσοντας την πολιτική στήριξη σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ με θαλασσοδάνεια. Καμία συζήτηση για επιπλέον άδειες με βάση τα σημερινά δεδομένα.
4. Στόχος της δημοπρασίας η μεγιστοποίηση του τιμήματος για το Ελληνικό Δημόσιο. Σε συνεργασία με επιστήμονες εξειδικευμένους στη θεωρία των δημοπρασιών, πραγματοποιήθηκε συνδυασμένη μελέτη του αριθμού των αδειών και του πιθανού αριθμού συμμετεχόντων και καταρτίστηκε η διαδικασία δημοπράτησης με στόχο τη μεγιστοποίηση του τιμήματος.
5. Πρώτα μιλά η Επιτροπή, μετά μιλούν οι υποψήφιοι. Η δημοπράτηση της κάθε μίας άδειας ξεχωριστά διεξάγεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση η πενταμελής Επιτροπή Διενέργειας του διαγωνισμού (απαρτίζεται από καθηγητές πανεπιστημίου, διδάκτορες και ανώτερα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης), αρχίζοντας από την τιμή εκκίνησης των 3 εκατ. ευρώ, αυξάνει το τίμημα κατά 500.000 ευρώ. Οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα είτε να αποδεχθούν τη νέα τιμή είτε να παραμείνουν αδρανείς (αποσυρόμενοι από τη διεκδίκηση της συγκεκριμένης άδειας και διατηρώντας την ευχέρεια να διεκδικήσουν την επόμενη).
Στη συνέχεια η επιτροπή αυξάνει το τίμημα κατά «βήματα» (κατά την κρίση της και με ανώτατο όριο τα 500.000 ευρώ) και η διαδικασία αποδοχής / αδράνειας επαναλαμβάνεται. Όταν έχουν αποχωρήσει οι υπόλοιποι συμμετέχοντες και έχουν απομείνει μόνο δύο, η δημοπράτηση της άδειας περνά στη δεύτερη φάση: οι δύο υποψήφιοι καλούνται να καταθέσουν την τελική τους προσφορά σε κλειστό φάκελο. Σε περίπτωση ισόποσων προσφορών, επαναλαμβάνεται η διαδικασία των κλειστών φακέλων. Η άδεια απονέμεται στον πλειοδότη.
6. Δεσμευτικές οι προσφορές. Ένας υποψήφιος που θα προσφέρει «Χ» ποσό διεκδικώντας άδεια, στην οποία δεν θα ανακηρυχθεί πλειοδότης, δεν μπορεί να ανακηρυχθεί πλειοδότης άλλης άδειας με προσφορά μικρότερη από «Χ». Θα υποχρεωθεί να καταβάλει ως τίμημα την υψηλότερη προσφορά που κατέθεσε σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας.
7. Καμία σύγκριση με τον διαγωνισμό - σκάνδαλο της Digea. Αντίθετα με τις πλήρεις προβλέψεις που έχουν ληφθεί σήμερα, στον διαγωνισμό για την παραχώρηση του φάσματος συχνοτήτων προβλεπόταν ότι, σε περίπτωση που εμφανιζόταν μόνον ένας υποψήφιος, αυτός θα ανακηρυσσόταν σε πλειοδότη με τίμημα την τιμή εκκίνησης. Έτσι -και αφού η κυβέρνηση της Ν.Δ. είχε ρίξει «μαύρο» στην ΕΡΤ- το φάσμα συχνοτήτων κατέληξε στην κοινοπραξία των καναλαρχών Digea έναντι μόλις 18,5 εκατ. ευρώ (μάλιστα με τμηματική καταβολή) για 15 χρόνια. Με άλλα λόγια, η Digea που διαχειρίζεται το φάσμα συχνοτήτων ανήκει στους πελάτες της (καναλάρχες).
8. Καμία δυνατότητα διαρροής πληροφοριών. Από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης - Επικοινωνίας (ΓΓΕΕ) έχουν ληφθεί όλες οι απαραίτητες προβλέψεις ώστε να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο διαρροής εμπιστευτικών πληροφοριών, κακόβουλης χρήσης του ηλεκτρονικού συστήματος υποβολής προσφορών ή τυχόν επικοινωνίας μεταξύ των συμμετεχόντων, με στόχο τον συντονισμό των προσφορών (δημιουργία καρτέλ) και τη νόθευση του ανταγωνισμού.
Το έντυπο υλικό που θα επιβεβαιώνει τις προσφορές θα μεταφέρεται μεταξύ Επιτροπής (η οποία θα είναι εγκαταστημένη στη μεγάλη κεντρική αίθουσα) και υποψηφίων (τα πενταμελή επιτελεία των οποίων θα βρίσκονται σε ξεχωριστά δωμάτια και δεν θα επικοινωνούν μεταξύ τους) με καθορισμένους κλητήρες. Απαγορεύεται η χρήση οποιασδήποτε ενσύρματης ή ασύρματης συσκευής επικοινωνίας από τους εκπροσώπους των συμμετεχόντων.
Σε περίπτωση που οποιοσδήποτε συμμετέχων συλληφθεί να επιχειρεί παραβίαση των όρων του διαγωνισμού, αποκλείεται και η εγγυητική επιστολή των 3 εκατ. ευρώ καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. (Οι υποψήφιοι υποχρεούνται να καταθέσουν την εγγυητική επιστολή μέχρι την ερχόμενη Δευτέρα 29, ώστε να τους επιτραπεί η συμμετοχή στη δημοπρασία που αρχίζει την Τρίτη).
9. Απολύτως αξιόπιστο το ηλεκτρονικό σύστημα. Η «κατασκευή» του πληροφοριακού συστήματος της δημοπρασίας ανατέθηκε, μετά από προκήρυξη της ΓΓΕΕ, στην εταιρεία παραγωγής πληροφοριακών συστημάτων Singular Logic. Πρόκειται για την εταιρεία η οποία παράγει τα πληροφοριακά συστήματα βάσει των οποίων διενεργούνται όλες οι εκλογικές διαδικασίες στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι η Singular Logic δεν διενεργεί τον διαγωνισμό, όπως δεν διεξάγει και τις εκλογές. Παράγει τα πληροφοριακά συστήματα τα οποία στηρίζουν τις διαδικασίες.
10. Προσομοίωση της δημοπρασίας. Σήμερα, Πέμπτη 25 Αυγούστου, οι εκπρόσωποι των υποψηφίων έχουν κληθεί να συμμετάσχουν σε προσομοίωση της διαδικασίας στα γραφεία της ΓΓΕΕ, ώστε να «εκπαιδευτούν» πλήρως και να μην αντιμετωπίσουν κανένα πρόβλημα κατά τη διεξαγωγή της δημοπρασίας.
11. Έχουν ήδη απορριφθεί όλες οι ενστάσεις και οι προσφυγές που εκδικάστηκαν. Η Δικαιοσύνη (ΣτΕ) απέρριψε τα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσαν έξι κανάλια (Alpha, Star, Epsilon, Antenna, ΣΚΑΪ, Mega). Μάλιστα, έκρινε ότι υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος να ολοκληρωθεί άμεσα ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες, καθώς και ότι τα κανάλια δεν υφίστανται βλάβη από τον διαγωνισμό, τονίζοντας την αυθαίρετη και χωρίς άδεια λειτουργία πολλών τηλεοπτικών σταθμών στην Ελλάδα από το 1989.
12. Κομισιόν: Δεν ανακατευόμαστε με τις άδειες. Αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με επανειλημμένες τοποθετήσεις του επιτρόπου Έτινγκερ, ξεκαθάρισε ότι θεωρεί την αδειοδότηση ζήτημα εθνικής πολιτικής το οποίο ρυθμίζει αποκλειστικά η κυβέρνηση, αφού δεν είναι εναρμονισμένο σε κοινοτικό επίπεδο.
13. Η κυβέρνηση δεν ρίχνει «μαύρο» σε κανένα κανάλι. Ήταν η κυβέρνηση Σαμαρά που έριξε «μαύρο» στην ΕΡΤ. Με τη διαδικασία αδειοδότησης δεν πέφτει «μαύρο» σε κανένα νόμιμο κανάλι, καθώς τα κανάλια που εκπέμπουν σήμερα λειτουργούν χωρίς άδεια. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ., σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ, αρνήθηκε να παρατείνει την ανομία με κάποια τροπολογία «παράτασης νομίμου λειτουργίας» που θα κατέθετε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου 2015, όπως συνήθιζαν οι προκάτοχοί της. Άρα η σημερινή κυβέρνηση ανοίγει κανάλια που είχαν άδεια (ΕΡΤ) και δεν κλείνει κανένα, αφού τα ιδιωτικά κανάλια λειτουργούν πειρατικά.
14. «Κροκοδείλια» τα δάκρυα για τους εργαζόμενους. Σήμερα τα ιδιωτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας απασχολούν 2.600 εργαζομένους (εκ των οποίων οι 540 στο Mega) σε συνθήκες διαρκών μειώσεων προσωπικού και απολύσεων, ατομικών συμβάσεων, απανωτών περικοπών και διαρκών καθυστερήσεων καταβολής των αμοιβών, καταστρατήγησης των ωραρίων εργασίας, αντικατάστασης των μισθολογίων με κατ’ επίφαση ελεύθερους επαγγελματίες (μπλοκάκια) κ.ο.κ.
Δεδομένου ότι πρόκειται για ξεκάθαρα μη βιώσιμες επιχειρήσεις, οι οποίες επιβίωναν με τα θαλασσοδάνεια που τους εξασφάλιζε το «τρίγωνο της διαπλοκής», οι εργασιακές συνθήκες στα κανάλια γίνονται ολοένα και αθλιότερες. Ο διαγωνισμός αδειοδότησης ορίζει ότι κάθε κανάλι που θα λάβει άδεια υποχρεούται να απασχολεί τουλάχιστον 400 εργαζομένους. Άρα διασφαλίζονται τουλάχιστον 1.600 θέσεις εργασίας σε υγιείς πλέον επιχειρήσεις. Είναι απολύτως εύλογο να αναμένει κανείς ότι δεν θα περιοριστούν στον μίνιμουμ αριθμό εργαζομένων, προσεγγίζοντας τελικά τον σημερινό τους αριθμό.
15. Πώς θα γίνει η μετάβαση στο νέο τοπίο. Μετά την ανάδειξη των κατόχων των τεσσάρων αδειών, θα ακολουθήσει επανέλεγχος των πόθεν έσχες και χρόνος για έκδοση αποφάσεων επί τυχόν προσφυγών με μορφή ασφαλιστικών μέτρων. Η πρώτη από τις τρεις ισόποσες δόσεις του τιμήματος θα καταβληθεί εντός 15 ημερών από την ανακήρυξη (οι άλλες δύο εντός 12 και 24 μηνών). Οι άδειες χορηγούνται εντός 90 ημερών από την ανακήρυξη. Από τη στιγμή που θα υπάρξουν νόμιμα αδειοδοτημένα ιδιωτικά κανάλια, η Digea είναι εκ του νόμου υποχρεωμένη να μεταφέρει το σήμα αυτών και κανενός άλλου.
16. Τα επόμενα βήματα. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για τις τέσσερις άδειες ιδιωτικών καναλιών εθνικής εμβέλειας, θα ακολουθήσει με ταχύτατο ρυθμό ανάλογη διαδικασία για την αδειοδότηση και των περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών.
