Σοκ μπροστά στο «ερείπιο» της ΕΒΖ στο Πλατύ

Του Αποστολου Λυκεσσα δημοσιευμενο στην Εφημεριδα των Συντακτών

Καταστροφή βιβλικών διαστάσεων στον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, σε εγκαταστάσεις που αποτελούν δημόσια περιουσία, με την ανοχή των αρίστων. Τα λόγια είναι φτωχά μπροστά στις φωτογραφίες που αποτυπώνουν το μέγεθος της καταστροφής στο μεγαλύτερο εργοστάσιο ζάχαρης στην Ελλάδα. Η περηφάνια του μακεδονικού κάμπου από το 1962, η επένδυση του Κωνσταντίνου Καραμανλή που έστεκε όρθια 60 χρόνια και παραδόθηκε το 2019 από την κυβέρνηση Μητσοτάκη στον Σερραίο «επενδυτή» -τι ιστορικός σαρκασμός, αλήθεια-, έτοιμη για παραγωγή χιλιάδων τόνων ζάχαρης, σήμερα δεν υπάρχει! Οπως δεν υπάρχει πλέον τευτλοκαλλιέργεια. Οπως τέσσερα χρόνια δεν έχει παραχθεί κόκκος ζάχαρης. Οταν στις 2.2.2023 υπό τον πρωτοσέλιδο τίτλο «Οργανωμένο έγκλημα στη ζάχαρη» η «Εφ.Συν.» αποκάλυπτε τη μυστική επιχείρηση της Δίωξης Οργανωμένου Εγκλήματος στις εγκαταστάσεις στο Πλατύ και μεταφέραμε τις αδιάψευστες πληροφορίες για το πλιάτσικο στον εξοπλισμό, δεν φανταζόμασταν καν αυτό που οι φωτογραφίες καταδεικνύουν. Κι επειδή οι φωτογραφίες πολλές φορές «εξαπατούν», ερευνήσαμε τι ακριβώς απεικονίζουν. Oι πληροφορίες για τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής που αφανίστηκε κυριολεκτικά έδωσαν στην αποτυπωμένη καταστροφή βιβλικές διαστάσεις.

Αλλα δύο βασικά τμήματα του εργοστασίου, αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ, που δεν υπάρχουν πια είναι το πλυντήριο τεύτλων και οι εκχυλίσεις. Οπως έχουμε εξηγήσει («Εφ.Συν.» 3.2.2023, «Κλαίνε οι τευτλοπαραγωγοί στην Κεντρική Μακεδονία»), οι εκχυλίσεις είναι το τμήμα εκείνο του εργοστασίου στο οποίο διαλύεται η ζάχαρη από τα τεύτλα σε ζεστό νερό, δημιουργώντας έτσι τον ακατέργαστο χυλό ο οποίος με περαιτέρω επεξεργασία θα μας δώσει την καθαρή ζάχαρη. Ηταν τεράστια συγκροτήματα ημερήσιας δυναμικότητας εκχύλισης 9.000 τόνων τεύτλων, εξ ολοκλήρου ανοξείδωτα, που αποτελούνταν από μηχανικό εξοπλισμό και πάρα πολλούς αυτοματισμούς. Η σημερινή τους θλιβερή κατάσταση απεικονίζεται στις αποκαλυπτικές φωτογραφίες. Η ζημία αποτιμάται και εδώ σε πολλά εκατομμύρια. Για σύγκριση παραθέτουμε και φωτογραφίες τής προ του 2019 κατάστασης. H σύγκριση μόνο δάκρυα προκαλεί Αυτό που αποτυπώνει το σημερινό ρεπορτάζ δεν είναι άλλο από τη δραματικών και οδυνηρών για την εθνική οικονομία διαστάσεων διάψευση του κυβερνητικού αφηγήματος περί «επενδύσεων» και «ανάπτυξης» ή «ενδιαφέροντος» για τον πρωτογενή τομέα της χώρας. Γνώστες κατασκευής βιομηχανικών εγκαταστάσεων ανάλογου μεγέθους είπαν στην «Εφ.Συν.» ότι το εργοστάσιο στο Πλατύ για να καταστεί ξανά ενεργό απαιτεί επένδυση 150 εκατομμυρίων. Τα λόγια περιττεύουν επίσης αν αναλογιστούμε ότι το Πλατύ –όπως και τα άλλα εργοστάσια της ΕΒΖ– βρέθηκαν στην κατάσταση αυτή για... δανειακή οφειλή στην Τράπεζα Πειραιώς 160 εκατομμύρια! Τι έχουν να πουν οι υπουργοί Αδωνις Γεωργιάδης και Νίκος Παπαθανάσης που περιοδεύουν, όπως διαβάσαμε, ανά τη χώρα διαλαλώντας την... ανάπτυξη; Τι έχει να πει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης; Μήπως για ακόμη μία φορά μια τέτοια καταστροφή δεν ήταν σε γνώση του, αυτού που κατά τα άλλα «τα πάνθ' ορά και ακούει»; Τι έχει να πει ο υφυπουργός Οικονομικών Απόστολος Βεσυρόπουλος που κατάγεται και από την Ημαθία και πριν από λίγες μέρες κόμπαζε ότι ξανανοίγει στη Νάουσα τη Σχολή Αστυφυλάκων; Και δυστυχώς αυτά δεν είναι τα μόνα κακά νέα. Πριν από μόλις μία εβδομάδα έγινε γνωστό ότι η τιμή της ζάχαρης έχει ανέλθει σε υψηλό 11 ετών (!) με τα συμβόλαια ακατέργαστης ζάχαρης να εκτοξεύονται στα 24 σεντ ανά λίβρα, ενώ η ζήτηση ανεβαίνει και η παραγωγή πέφτει παγκοσμίως λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών για τις καλλιέργειες. Οσο αδαής και να είναι κάποιος, μπορεί εύκολα να φανταστεί πού πρόκειται να φτάσει η τιμή της ζάχαρης στη χώρα μας, η οποία είναι πλέον αναγκασμένη να εισάγει όλη τη ζάχαρη που καταναλώνει και υπολογίζεται πρόχειρα σε 250.000 τόνους. Χαράς ευαγγέλια για τους μετρημένους στα δάχτυλα ενός χεριού εισαγωγείς (ανάμεσά τους και ο «επενδυτής» της Ν.Δ.). Εσχατο αλλά όχι τελευταίο. Πληροφορίες επιμένουν ότι μετά την έγκληση της διοίκησης της ΕΒΖ και την έφοδο της Δίωξης Οργανωμένου Εγκλήματος στο Πλατύ, η Τράπεζα Κεντρικής Μακεδονίας (Σερρών, όπως είναι γνωστή και φήμες τη θέλουν διαρκώς να εξαγοράζεται από άλλη τράπεζα), η οποία ήταν ο πρώτος εκμισθωτής των εργοστασίων στο Πλατύ και στις Σέρρες, μαζί και η διοίκηση της ΕΒΖ προχώρησαν σε πράξη έξωσης του υπενοικιαστή «επενδυτή» Χρήστου Καραθανάση. Είναι εντυπωσιακό πως, ενώ στις Σέρρες οι φήμες σέρνονται, στον τοπικό Τύπο ούτε επιβεβαιώθηκαν ποτέ ούτε διαψεύστηκαν οι σχετικές πληροφορίες. Γενικώς υπάρχει μια σιωπή κι όλοι κάνουν ότι δεν ξέρουν τίποτα για το έγκλημα, λες και δεν οφείλουν να δώσουν δημοσίως εξηγήσεις, τις οποίες θα έπρεπε να είχαν δώσει από καιρό. Κι αυτό διότι ίσως δεν έχει γίνει κατανοητό ότι η ΕΒΖ είναι δημόσια περιουσία και όχι ιδιωτική επιχείρηση.

Πρώην εργαζόμενοι υποστηρίζουν παράλληλα ότι υπήρχαν ανταλλακτικά πολλών εκατομμυρίων μέσα στις αποθήκες. Μπορεί κάποιος να μας διαβεβαιώσει ότι δεν έκαναν φτερά; Οτιδήποτε έμοιαζε με χάλυβα φαίνεται να έχει «εξαερωθεί». Η συνολική καταστροφή αποτιμάται πάνω από 150 εκατομμύρια. Αυτοί που προκάλεσαν με τέτοιον τρόπο αυτή την καταστροφή και όσοι τους κάλυπταν επί τρία χρόνια κάτι πρέπει να πουν, να εξηγήσουν. Αλλά επί τρία χρόνια αναζητείται και δεν έχει βρεθεί ακόμη ο λειτουργός που θα ζητήσει ευθύνες από τη διοίκηση της ΕΒΖ, την Τράπεζα Πειραιώς, τη Συνεταιριστική Τράπεζα που δείχνουν ότι εκπλήσσονται και ότι δεν ήξεραν τι συμβαίνει.

Και τι να πούμε για τους τοπικούς άρχοντες της Ημαθίας, τους ίδιους τους αγρότες, τους πρώην εργαζομένους και τους κάτοικους της περιοχής οι οποίοι δεν αντιδρούν (πλην ελαχίστων που είχαν εισπράξει και... προειδοποιήσεις) και δεν μιλούν γι' αυτά που γίνονται μπροστά τους! Και φυσικά, αφού αυτοί δεν νοιάζονται για τον τόπο τους, γιατί να νοιαστούν οι άλλοι από την Αθήνα; Το πλέον παράξενο είναι ότι και τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι αράδες, έφταναν πληροφορίες που επιμένουν ότι η καταστροφή συνεχίζεται σαν να μη συνέβη τίποτα. Τίποτα πια δεν μας εκπλήσσει εδώ που φτάσαμε (θα γράφαμε για την ανάγκη να γίνει κάποιος έλεγχος, αλλά δεν περισσεύουν αστυνομικοί από τα Πανεπιστήμια και δεν βγήκε ακόμη η νέα φουρνιά αστυφυλάκων από τη διπλανή Νάουσα. Ας τους πάνε για μάθημα στο Πλατύ και όχι στις λαϊκές αγορές όπου γιαγιάδες πουλάνε τερλίκια χωρίς τιμολόγια).

Ο καλός γείτονας

Ο καλός γείτονας ΚΙΜΠΙ Δημοσιευμενο στην Εφημ των Συντακτών 8-4-2023

Για σχεδόν 25 χρόνια μια μεσοτοιχία μόνο μας χώριζε. Ανοίγαμε την πόρτα του διαμερίσματός μας και βλέπαμε τη δικιά του. Καμιά φορά προέκυπτε συγχρονισμός, ανοίγαμε τις πόρτες ταυτόχρονα κι ανταλλάσσαμε την πρώτη καλημέρα της μέρας με τον ίδιο ή με την επί επτά δεκαετίες σύντροφο της ζωής του. Το ίδιο συνέβαινε κι απ’ τα γειτονικά μπαλκόνια μας, όταν ο ήλιος τα έλουζε κι ο καιρός επέτρεπε να κάτσουν σαν ζευγάρι στο τραπεζάκι και να απολαύσουν το καφεδάκι τους αντικρίζοντας το δάσος, όσο δεν έχει κάψει η φωτιά. «Καλημέρα! Ωραία μέρα, ε;» Ο κ. Κ. έσβησε πριν από λίγες μέρες, Εφυγε «πλήρης ημερών», που λένε, αλλά ποιος καθορίζει αυτή την «πληρότητα», εκτός από τα δημοσιογραφικά κλισέ; Ποιο είναι το όριο; Τα 90; Τα 100; Αλλο η στατιστική, άλλο η βιολογία, άλλο η ανθρώπινη βούληση. Πριν από έναν αιώνα, με το μέσο προσδόκιμο στις βιομηχανικές κοινωνίες στα 45 με 50 χρόνια, αντιμετωπίζονταν ως θαύματα της φύσης οι 70άρηδες, τώρα θεωρούνται δυνητικά απασχολήσιμοι και απαραίτητοι στο σύστημα ασφάλισης, για να μην καταρρεύσει. Ο κ. Κ. έσπασε το κοντέρ, έχοντας απολαύσει κάμποσες δεκαετίες ως συνταξιούχος, αλλά δεν έφυγε λόγω υπέρβασης στατιστικού ορίου ή λεηλατημένος από κάποια ανελέητη νόσο. Πιθανότατα αποφάσισε να πεθάνει ή αρνήθηκε να συνεχίσει να ζει με το βάρος των 93 ετών, τους φρικτούς περιορισμούς της γήρανσης, τις μεγάλες ποσότητες χαπιών για τη λειτουργία ζωτικών οργάνων του και, κυρίως, με την ιδέα ότι θα στερούνταν την καθημερινότητα της συνύπαρξης με την αγαπημένη του σύζυγο, σχεδόν ακινητοποιημένη κι αυτή σε ένα κρεβάτι από την αρρώστια και το βαθύ γήρας. Δεν ξέρω αν πράγματι έτσι έγιναν τα πράγματα στο χαμένο μεταξύ σιωπής και βογγητών πόνου στόμα του κ. Κ., όμως αυτή την εντύπωση μου έδινε το συρρικνούμενο επί βδομάδες, κουλουριασμένο σε στάση εμβρύου σώμα του. Αλλά ο απολογισμός ζωής ενός ανθρώπου δεν μπορεί να είναι οι στιγμές του οδυνηρού θανάτου του. Δεν ξέρω πώς ήταν η νεανική και ώριμη ζωή του κ. Κ., πόσο καλός σύζυγος, καλός πατέρας, καλός υπάλληλος, καλός συνάδελφος ήταν πραγματικά, εκτός από όσα ο ίδιος πρόλαβε να μου αφηγηθεί στις σύντομες, συνήθως στο πόδι, συζητήσεις μας. Ξέρω όμως ότι ήταν καλός γείτονας. Και δεν είναι καθόλου απλό και δεδομένο αυτό στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, στις πολυκατοικίες με πληθυσμό στα όρια μικρού χωριού, στις αναγκαστικές συνυπάρξεις ιδιοκτητών και ενοικιαστών, μικροαστικών κατά κανόνα οικογενειών, που περισσότερα μαθαίνουν η μια για την άλλη λόγω της κακής ηχομόνωσης των τοίχων που τους χωρίζουν, παρά μέσω της ζωντανής, ανθρώπινης επαφής. Μια βιαστική καλημέρα μέσα απ’ τα δόντια στις σκάλες ή στο ασανσέρ, δυο τυπικές κουβέντες, «τι κάνουν τα παιδιά;», και πολύ είναι. Πόρτες κλειστές, άγνοια κι αδιαφορία για συνανθρώπους με τους οποίους συνυπάρχεις πολύ περισσότερο από συγγενείς και φίλους, διαπληκτισμοί για τις δαπάνες της πολυκατοικίας και το πετρέλαιο στις συνελεύσεις των ιδιοκτητών. Οι πολυκατοικίες, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μοντέλα κοινοβιακής συνύπαρξης, συνδιαχείρισης, οικειότητας και εγγύτητας, μετατρέπονται σε τσιμεντένια κλουβιά απομόνωσης και απομάκρυνσης. Ο κ. Κ., ως καλός γείτονας, χωρίς καμιά επιτήδευση, έσπαγε αυτόν τον ψυχρό κανόνα. Το ίδιο και η κ. Κ., η σύζυγός του. Οταν πρωτοεγκατασταθήκαμε στο διαμέρισμά μας, δίπλα στο δικό τους, ο προηγούμενος ιδιοκτήτης μάς υπέδειξε εμπιστευτικά «να τον προσέχετε, είναι λίγο περίεργος». Ετσι είχε ερμηνεύσει την έγνοια του κ. Κ. για το κοινό σπίτι περίπου 50 ανθρώπων και 15 νοικοκυριών, την πολυκατοικία: Να αγοράσουμε έγκαιρα πετρέλαιο, έρχεται χιονιάς. Να φτιάξουμε το ασανσέρ, δεν είναι αρκετά ασφαλές πια. Κάηκαν οι λάμπες της εισόδου και των κοινόχρηστων χώρων, να τις αλλάξουμε. Να διορθώσουμε το αυτόματο πότισμα, θα ξεραθούν τα φυτά στην πιλοτή. Κάτι να κάνουμε με την πυρόσβεση, είμαστε μια ανάσα απ’ το δάσος, κινδυνεύουμε. Γύρω από αυτά τα απλά πράγματα, για τα οποία ο κ. Κ. αποδείχθηκε καλός γείτονας, χτιζόταν μια σχέση εκτίμησης, στοιχειώδους αλληλεγγύης, μια αίσθηση γειτονιάς που κατά κανόνα εξαφανίζεται στο σύστημα οριζόντιας ιδιοκτησίας των πολυκατοικιών, μεταλλασσόμενο σε μοντέλο κάθετης απομόνωσης.

Αλλά, κακά τα ψέματα, δεν φταίνε οι πολυκατοικίες και η καθ’ ύψος ανάπτυξη των μεγαλουπόλεων ώστε να χωρέσει ο πληθυσμός και να εξυπηρετηθεί η μαζική βιομηχανική παραγωγή, το φορντικό ή το μεταφορντικό μοντέλο. Ούτε πρόκειται να αναβιώσουν οι μοσχοβολημένες από βασιλικό κι ασβέστη γειτονιές τώρα που το μέλλον μας υπόσχεται τάχα την αποϋλοποίηση της παραγωγής και της εργασίας. Τις γειτονιές, κάθετες ή οριζόντιες, τις φτιάχνουν οι άνθρωποι και η κουλτούρα συνύπαρξης και συνεργασίας που αναπτύσσουν, αντί της απομόνωσης και του ανταγωνισμού. Κι έτσι, απ’ αυτά τα ταπεινά πράγματα κοινού ενδιαφέροντος -τα φώτα, τη θέρμανση, τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων, τα φυτά- οι καλοί γείτονες περνούν και σε πιο περίπλοκες εκδοχές των ανθρώπινων σχέσεων, «έχετε τον νου σας στα παιδιά, θα λείψω για λίγο», «ρίξτε μια ματιά στα λουλούδια, μην ξεραθούν», πιάτα και κεράσματα περνούν από τη μια πόρτα στην άλλη, «έφτιαξα πίτα, πάρτε δυο κομμάτια», «έφερα λίγα φρούτα απ’ το χωριό», ένα δούναι και λαβείν προσφοράς χωρίς προσδοκία κι απαίτηση ανταπόδοσης, που με τον καιρό χτίζει μια σχέση οικειότητας μεταξύ τυπικά αγνώστων, που γίνονται πιο οικείοι καμιά φορά κι από συγγενείς και φίλους. Κάπως έτσι κάποιοι άνθρωποι, στη σκληρή ατομική εποχή μας, θυμίζουν ότι ο αλτρουισμός ίσως τα κατάφερε καλύτερα από τον ανταγωνισμό στην εξέλιξη των ανθρώπινων ομάδων, κοινοτήτων και κοινωνιών. Οι γειτονιές του κόσμου συντίθενται από καλούς γείτονες. Θεωρητικά όλοι οι άνθρωποι μπορούμε να είμαστε καλοί γείτονες. Αρκεί να αντέχουμε χωρίς την πανοπλία του ατομισμού και του ανταγωνισμού.

💬 Θεωρίες για την υπεραξία Ενα άτομο σε μια ομάδα που ανταγωνίζεται με άλλα μέλη για φαγητό, συντρόφους και status υφίσταται μια φυσική επιλογή σε ατομικό επίπεδο. Τα άτομα που αλληλεπιδρούν με άλλα μέλη της ομάδας με τρόπους που δημιουργούν ανώτερη οργάνωση μέσω ιεραρχίας, ηγεσίας και συνεργασίας, υφίστανται φυσική επιλογή σε επίπεδο ομάδας. Οσο μεγαλύτερο είναι το τίμημα που επιβάλλει ο αλτρουισμός και η συνεπαγόμενη απώλεια για την επιβίωση και την αναπαραγωγή του ατόμου, τόσο μεγαλύτερο πρέπει να είναι το όφελος για την ομάδα ως σύνολο (…) Μέσα σε ομάδες, τα εγωιστικά άτομα κερδίζουν έναντι άλλων αλτρουιστών, αλλά οι ομάδες αλτρουιστών νικούν τις ομάδες εγωιστικών ατόμων. Edward O. Wilson, «Γένεσις: η απώτερη προέλευση των κοινωνιών» Kibi2g@yahoo.gr, kibi-blog.blogspot.com