Η ξεχασμένη τέχνη της σιωπής.

Η ξεχασμένη τέχνη της σιωπής gaitis

Γαϊτης Γιάννης «Η δολοφονία της ελευθερίας», 1968 Γαϊτης Γιάννης «Η δολοφονία της ελευθερίας», 1968 31.03.2018, δημοσιευθηκε στην Εφημεριδα των Συντακτών. Συντάκτης: Θανάσης Βασιλείου Υπήρξε μια περίοδος στην Ευρώπη, περίπου στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, που αρκετοί στοχαστές, περισσότερο Γάλλοι και λιγότερο Άγγλοι, έβλεπαν τις διακηρύξεις πολιτικών δικαιωμάτων, της ελευθερίας του λόγου, τον διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας κ.ά. να υλοποιούνται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με την Αμερικανική Επανάσταση. Την ίδια περίοδο στη Γαλλία, το 1764, ο Βολταίρος, ο μεγαλύτερος εχθρός της εξ αποκαλύψεως γνώσης και της μισαλλοδοξίας, ξέροντας ότι δεν ζούσε στον καλύτερο δυνατό κόσμο, υπερασπιζόταν τη λογική και την ανεκτικότητα ως κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας. «Ολοι έχουμε ζυμωθεί με αδυναμίες και σφάλματα∙ ας συγχωρήσουμε λοιπόν ο ένας τον άλλο για τις ανοησίες μας∙ αυτός είναι ο πρώτος νόμος της φύσης». Καταγγέλλοντας ως τέρας οποιονδήποτε καταδίωκε συνάνθρωπό του επειδή είχε κάποια διαφορετική άποψη, ο Βολταίρος και άλλοι προσέγγιζαν έναν κοινωνικό νόμο που προάσπιζε την ελευθερία των λόγων ‒ μια κατάσταση η οποία αναγνωρίστηκε αργότερα ως ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου στη Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789) αλλά και σε νεότερες δικές μας διακηρύξεις δικαιωμάτων. Στον αντίποδα, το 2018 ‒σε φάση που η απόσταση μεταξύ διευθυντηρίου Βρυξελλών και ευρωπαίων λαών βαθαίνει‒ η Ε.Ε. τονίζει επανειλημμένως ότι δεν επιθυμεί «ούτε κουβέντα» εις βάρος της, σπεύδοντας με φούρια να προεικάζει ότι οποιαδήποτε κριτική εκπορεύεται από λαϊκιστές, ευρωσκεπτικιστές και ΜΜΕ καθοδηγούμενα από αντιευρωπαϊκά λόμπι κ.λπ. Έτσι, μεταξύ άλλων οργανισμών, η Ε.Ε. κρατώντας για τον εαυτό της την πολιτική ορθότητα σαν τη γριά χελώνα που φυλάει το καβούκι της, αφήνει απλόχερα στις χώρες μέλη όπως η Ελλάδα, αλλά και σε υποψήφιες χώρες μέλη, όπως τα Σκόπια ή η Τουρκία, το διμερές δικαίωμα στην ανοησία.

Ας το πούμε αλλιώς. Οφείλουμε να είμαστε ενάντιοι σε κάθε προσπάθειας που επιτρέπει τα πάντα εκτός από το να σκέφτεται κάποιος. Οφείλουμε να είμαστε απέναντι σε κάθε μορφή λογοκρισίας∙ και απέναντι στον φόβο. Αλλά, επίσης, οφείλουμε να ξέρουμε ότι όταν βάζουμε ένα σπίρτο αναμμένο μπροστά σε μία κάμερα, η εικόνα στην οθόνη μας θα δείχνει φωτιά. Λοιπόν, στο ερώτημα «θα έχουμε πόλεμο με την Τουρκία;» Η απάντηση είναι όχι. Αλλά επειδή σε εποχές καχυποψίας κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για τον άλλο, καλύτερα να μοχθεί για ειρήνη και να σκέφτεται την ευημερία κι όχι τον πόλεμο. Αν το παραπάνω είναι πράγματι δύσκολο, μία καλή άσκηση ‒χωρίς να υπονοώ νέες μορφές λογοκρισίας, δουλείας ή υποταγής σε υπέρτερες δυνάμεις ευρωπαϊκού ή τουρκικού τύπου‒ είναι η τέχνη της σιωπής ως τρόπος διατήρησης στοιχειώδους αυτοσεβασμού και αυτοπροστασίας. Πολύ δε περισσότερο όταν η κουβέντα έχει να κάνει με ειδήσεις και κοινωνικοπολιτικά, εσωτερικά ή διμερή, ελληνοτουρκικά, ευρωπαϊκά ή παγκόσμια τρέχοντα θέματα. Μήπως δεν ισχύει πως υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος που πρέπει κανείς να σιωπά και συγκεκριμένος χρόνος που πρέπει κανείς να μιλά; Μήπως είναι πρωτόγνωρη η κατάσταση του πλήθους σχολιαστών και αναλυτών που είναι σίγουροι ότι εφόσον γνωρίζουν γραφή, γνωρίζουν και να γράφουν, ή όλων εκείνων των «ειδικών» που νομίζουν ότι εφόσον έμαθαν να ομιλούν, μπορούν να εκφράζουν γνώμη περί παντός ξεπερνώντας τα όρια της ανοησίας; Μήπως δεν παραβιάζεται καθημερινά η αρχή ότι «μερικές φορές η σιωπή εκλαμβάνεται ως φρονιμάδα στον στενόμυαλο και ως δεινότητα στον αμαθή;» Σίγουρα, η απόσταση μεταξύ εθελούσιας σιωπής και των ψηγμάτων χρυσού στη λογοκρισία, την υποκρισία, το αντιπολιτευτικό κράξιμο ή τη χονδροειδέστατη βλακεία, είναι μεγάλη. Δεν είμαι καν σίγουρος ότι όλοι θα συμφωνούσαν με τον Ρουσσώ όταν, στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο», υποστήριζε ότι «αν ήμουν ηγεμόνας ή νομοθέτης, δεν θα έχανα τον καιρό μου, λέγοντας αυτό που θα έπρεπε να κάνω∙ θα το έκανα ή θα σώπαινα».

Αλλωστε, και ο Τόμας Χομπς προηγουμένως στον «Λεβιάθαν» είχε προκαταλάβει τους αναγνώστες του σε σχέση με αρκετές υποτιθέμενες σοφίες: «Στο πλαίσιο μιας πολιτικής κοινότητας θα πρέπει κάθε φορά να επισημαίνω ποια πράγματα θα πρέπει να διορθωθούν. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η πληθώρα των λόγων δίχως νόημα… »Διότι μέτρα των φρονίμων είναι οι λέξεις, αφού χάρη σε αυτές λογαριάζουν. Είναι όμως και το νόμισμα των ανόητων...» Και ο Καμύ, στο σημείο αυτό, στεκόταν κάπου ανάμεσα στον Ρουσσώ και τον Χομπς όταν έλεγε: «Απεχθάνομαι εκείνους που πάνε πιο μακριά με τα λόγια, απ’ ό,τι με τις πράξεις τους».

Ωστόσο, σε περίοδο που τα άκοπα λόγια γίνονται προπαρασκευή πολέμου, γείτονες, όμηροι, σύνορα, νησιά και προσδοκίες, γίνονται ολοένα και πιο σύνθετα και η αντίληψή μας ολοένα πιο χοντοκομμένη, πολύ δε περισσότερο όταν η σωφροσύνη και η ηθική σπανίως παρεμβάλλονται σε ζητήματα πολιτικού κέρδους ή ζημιάς, ειρήνης ή πολέμου, αυτός που με τη σιωπή του αφήνει στους ήδη χτυπημένους χώρο για να σκεφτούν περισσότερο, τουλάχιστον, δεν θα γίνεται επικίνδυνος και θα φαντάζει λιγότερο ανόητος.

Εσωστέφεια

Εσωστρέφεια 10.03.2018, Ετικέτες: Συντάκτης: Θωμάς Τσαλαπάτης «Tα σπλάχνα μου κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν» Διονύσιος Σολωμός, Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Σχεδίασμα Γ΄ Καθόμουν στο τραπέζι αυτό της καφετέριας, ένα απόγευμα σαν κάθε απόγευμα, να πιω καφέ, λίγο να διαβάσω ένα βιβλίο πριν επιστρέψω. Και τα κλειδιά μου έπεσαν κάτω, κάπου κάτω απ' το τραπέζι. Εκανα να τα πιάσω, έσκυψα, τεντώθηκα. Μια λάθος κίνηση εκεί κάτω και -τσούπ- μέσα μου βούλιαξα. Και έπεσα μέσα στον εαυτό μου. Ολα τόσο σκοτεινά στα μέσα του ανθρώπου. Σκοτάδι και η ησυχία αυτή. Ησυχα τόσο ήσυχα μόνο τα διάφορα όργανα σε μόνιμη λειτουργία, εντατικά να εκτελούν τις λειτουργίες τους χωρίς δεύτερη σκέψη. Ετσι είμαι λοιπόν από μέσα. Αυτό το τοπίο τίποτα δεν μου θυμίζει. Δεν βλέπω βέβαια καθαρά. Μόνο η ομιλία μου ανοιγοκλείνει ψηλά πάνω απ’ το κεφάλι. Κρατώ το στόμα ανοιχτό να φωτιστούν τα μέσα μου. Πρέπει φως να καταπιώ για να περιπλανηθώ στα μέσα. Γύρω μου απλώνεται η ατελείωτη δεντροστοιχία των οστών. Σχεδόν λευκά και απλωμένα αρχιτεκτονούν το σώμα. Δεμένα με σάρκα, γίνονται η ύλη των κινήσεών μου.

Τεντωμένο το δέρμα απλώνεται παντού σαν τέντα. Προστατεύει τα μέσα απ' τη βροχή, δίνει όψη σε αυτή τη συλλογική λειτουργία. Ολα εδώ μέσα στη σειρά τους. Οι πνεύμονες καρφωμένοι στη θέση τους, ταλαιπωρημένοι απ' τα τσιγάρα και το κάπνισμα, κουρασμένοι απ' τη διαρκή αναπνοή, την αναγκαστική ανάσα. Το στομάχι εκεί κάτω. Εκθετο στις ορέξεις, τις βιαστικές ταχυφαγικές επιλογές. Πιο κάτω το συκώτι κυρτό και κυρτωμένο, να παραπατά σαν μεθυσμένο. Ο κύριος σπλήνας. Από τη μία καθαρίζει το αίμα μου, από την άλλη εκκρίνει μελαγχολία και spleen. Τα πράγματα εδώ μέσα, σκέφτομαι, θέλουν ανακαίνιση. Μια νέα ταπετσαρία, ένα βαψηματάκι, έναν νέο φωτισμό. Να γίνει βιώσιμο το μέσα. Ακριβώς πάνω απ' το κεφάλι μου χτυπά η καρδιά. Σαν τύμπανο που δίνει ρυθμό στους δούλους που τραβάνε κουπί στη γαλέρα. Ορίζει τη διάθεση του σώματος και των οργάνων. Τη σταθερή λειτουργία τους, την ένταση και την ταχύτητά τους. Χτυπά εδώ με τρόπο εμφατικό. Και η όψη της όλη υπογραμμίζει τη σημαντικότητά της. Η καρδιά αυτή που αγάπησε και αγαπά. Η καρδιά που στέλνει αίμα σε κάθε γωνία της δικής μου επικράτειας, μια ματωμένη υπόθεση γεμάτη συναισθήματα. Και η περιπλάνηση συνεχίζει. Το πάγκρεας, το έντερο (παχύ), το έντερο (λεπτό), τα νεφρά. Οργανα γεννητικά, προγραμματιστές ολόκληρου του σώματος και της ζωής που το κυκλώνει. Ανεβαίνω ψηλότερα. Στέκω στους πύργους των ματιών. Η θέα από εδώ είναι εξαίσια. Λίγο πιο πάνω ο εγκέφαλος κλεισμένος στις σκέψεις του, πολιορκημένος από τον εαυτό του σε έναν ατελείωτο θόρυβο που τον περικλείει. Αίθουσα σκοτεινή. Σκόρπιες ολόγυρα καρτέλες από αναμνήσεις, ένα μπαούλο ενοχές, ένας καθρέφτης που αντανακλά την όψη μου όπως την ευχήθηκα. Στο βάθος της αίθουσας με καλωσορίζει ο εαυτός μου όπως τον αρνήθηκα χθες. Σκυθρωπός, πικραμένος με ένα βλέμμα που υπονοεί μια αναμέτρηση που δεν θα αργήσει να έλθει. Στο βάθος μια σκάλα. Την κατεβαίνω. Αίθουσα με ημίφως. Βωμός στο κέντρο. Εδώ φυλάσσεται ο πυρήνας.

Το κουκούτσι του ανθρώπου. Βραχώδες, ακατέργαστο, σαν μετεωρίτης που έσκασε στην επιφάνεια από το πουθενά και ξαφνικά φύτρωσε γύρω του η χλωρίδα και η πανίδα. Της ζωής και του εαυτού. Ξάφνου, κάτι δεν πάει καλά. Το μέσα μου -που τη στιγμή αυτή είναι παράλληλα και το έξω μου- αρχίζει να σείεται. Κάτι δεν πάει καλά, το στομάχι ξεκινά μια κίνηση απότομη σαν σπασμό. Μια αναγούλα ύπαρξης στα μέσα και στα έξω. Μια αναγούλα ύπαρξης με εκτινάζει ψηλά. Μέσα από την οπή της ομιλίας και της ανάσας, μέσα από το στόμα, ψηλά, ξανά πάνω στο φως. Και έτσι, αυτάδελφος του εαυτού μου, ενιαίος και ολόκληρος επιστρέφω σε αυτή την κυρτή στάση κάτω απ’ το τραπέζι. Βρίσκω τα κλειδιά μου και όπως κάθε μέρα παίρνω τον δρόμο για το σπίτι. tsalapatis.blogspot.gr

Μακρόν, Τσίπρας σπρώχνουν τον Σουλτς

Μακρόν, Τσίπρας σπρώχνουν τον Σουλτς δημοσιευθηκε στην Εφημεριδα των Συντακτών 04.02.2018, Ετικέτες: Μάρτιν Σουλτς, Γερμανία, Ευρωκοινοβούλιο, Σοσιαλδημοκράτες Συντάκτης: Τάσος Παππάς

Μιλώντας στη διάσκεψη του κόμματός του πριν από λίγες μέρες ο επικεφαλής του SPD, Μάρτιν Σουλτς, είπε ότι «μια κυβέρνηση με συμμετοχή του SPD, πρέπει να είναι κυβέρνηση του SPD». Ο πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει αυτή τη δήλωση γιατί η μετακίνησή του από τη θέση «γυρίζουμε στην αντιπολίτευση» στη θέση «πάμε σε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού» έχει διχάσει το κόμμα του. Πολλές περιφερειακές οργανώσεις, η Νεολαία και τα μεσαία στελέχη αντιμετωπίζουν με εχθρότητα αυτήν την προοπτική και ασκούν σκληρή κριτική στον Σουλτς και στους παράγοντες της κομματικής γραφειοκρατίας, οι οποίοι τον πιέζουν ασφυκτικά να ακολουθήσει τη γραμμή της συγκυβέρνησης γιατί η «αντιπολίτευση είναι ένα άχαρο πράγμα», όπως είχε ομολογήσει κορυφαίο στέλεχος του SPD. Ξανά εκλογές δεν θέλει το SPD, γιατί -όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις- το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό. Η επιρροή του μειώνεται. Εχει πέσει κάτω από το 20%. Νέα ήττα θα οδηγήσει το αρχαιότερο κόμμα της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας σε βαθιά κρίση εσωστρέφειας. Το παράδειγμα των Γάλλων Σοσιαλιστών (έχουν εξαφανιστεί) είναι διδακτικό. Τι υπόσχεται σήμερα ο Σουλτς; Να μη γίνουν οι Σοσιαλδημοκράτες οι «φτωχοί συγγενείς» σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, ό,τι δηλαδή ήταν στο πρόσφατο παρελθόν. Συγκυβερνούσαν, αλλά τον τόνο στο εσωτερικό της χώρας και στην Ευρώπη τον έδιναν η Μέρκελ και ο Σόιμπλε κι αυτοί απλώς… παρίσταντο και χαιρέτιζαν. Ενίοτε πλειοδοτούσαν για το καλό της Γερμανίας. Τώρα ο Μ. Σουλτς δεσμεύεται ότι ο ρόλος του SPD στην κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού δεν θα είναι διακοσμητικός. Επιστρατεύει προς ενίσχυση των επιχειρημάτων του τις συμβουλές του Γάλλου προέδρου και του Ελληνα πρωθυπουργού. Πράγματι, ο Μακρόν θέλει το SPD στην κυβέρνηση ώστε οι προτάσεις του για μεταρρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση να βρουν υποστηρικτές στη Γερμανία. Μόνος του δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Το ίδιο επιθυμεί διακαώς και ο Τσίπρας. Η οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» αναφέρει πως «ο Ελληνας πρωθυπουργός ελπίζει ότι με έναν Σοσιαλδημοκράτη υπουργό Οικονομικών θα μειωθούν οι πιέσεις για λιτότητα που ασκούσε μέχρι πρόσφατα ο Σόιμπλε. Επιπλέον, η ιδέα των Σοσιαλδημοκρατών για ευρω-ομόλογα πρέπει να ηχεί σαν μουσική στα αυτιά του Αλέξη Τσίπρα». Οντως, έτσι είναι. Ο Τσίπρας θέλει το SPD στην κυβέρνηση. Το ερώτημα είναι αν αυτό που συμφέρει τους Μακρόν-Τσίπρα συμφέρει και το SPD. Αν επαναληφθεί το μοντέλο του προηγούμενου συνασπισμού, θα πληγεί ανεπανόρθωτα. Αν όμως καταφέρει να επιβάλει τους όρους του, θα κερδίσει και στο επίπεδο των εντυπώσεων και στο επίπεδο της ουσίας. Μπορεί να το πετύχει; Δύσκολο. Δεν θα είναι το κόμμα-κορμός στην κυβέρνηση. Η Δεξιά είναι η πλειοψηφική δύναμη και δεν έχει λόγους να παραδώσει τα ηνία ούτε στη Γερμανία ούτε στην Ευρώπη. Ηδη έπεσαν οι πρώτες προειδοποιητικές βολές. Για την απειλή της «σοσιαλδημοκρατικοποίησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης» κάνει λόγο η οικονομική επιτροπή του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος με έγγραφό της, αποσπάσματα του οποίου προδημοσίευσε η «Die Welt». Το κείμενο υπογράφουν ο Βέρνερ Μπάλζεν, πρόεδρος της επιτροπής, και ο γενικός γραμματέας της, Βόλφγκανγκ Στάιγκερ, και απευθύνεται στους ηγέτες των Χριστιανοδημοκρατών. Οι συντάκτες προειδοποιούν ότι «η δημιουργία μιας “Ευρωπαϊκής Ενωσης μεταφοράς πόρων” θα έχει ως συνέπειες περισσότερο συγκεντρωτισμό, μεγαλύτερη γραφειοκρατία και μεταφορά πόρων. Δεν επιτρέπεται να συνεχιστεί η παραχώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής στους Σοσιαλδημοκράτες και να ακολουθoύν οι Χριστιανοδημοκράτες ένα SPD το οποίο αντιλαμβάνεται το “φιλοευρωπαϊκό” μόνο ως μεγαλύτερη κατανομή πόρων σε χώρες που περνάνε κρίση.

Με αυτόν τον τρόπο τα Χριστιανοδημοκρατικά Κόμματα εγκαταλείπουν ένα ουσιαστικό κομμάτι του πυρήνα της ταυτότητάς τους. Από ποιον, αν όχι από τα Χριστιανοδημοκρατικά Κόμματα, μπορεί να συνταχθεί επειγόντως η αναγκαία πολιτική αντιπρόταση σε αυτές που προτείνουν ο Γάλλος πρόεδρος, Μακρόν, και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ;… Με τη συμφωνία των διερευνητικών συζητήσεων αθετούνται οι υποσχέσεις προς τους Γερμανούς πολίτες οι οποίες δόθηκαν προ της εισαγωγής του ευρώ». Το εν λόγω έγγραφο καταλήγει ως εξής: «Η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Ο κ. Μακρόν και ο κ. Γιούνκερ έχουν καταστήσει σαφές με τις προτάσεις τους ότι θέλουν να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση δημιουργίας μιας “Ευρωπαϊκής Ενωσης μεταφοράς πόρων”. Με την επιδιωκόμενη από τις διερευνητικές συζητήσεις νέα ευρωπαϊκή πολιτική η Χριστιανοδημοκρατική Ενωση εγκαταλείπει την ακολουθούμενη από τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πολιτική». Οπως καταλαβαίνει ο καθένας, άλλος συνέταξε το έγγραφο (Σόιμπλε), άλλοι το υπέγραψαν. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών και σημερινός πρόεδρος της γερμανικής Βουλής παραμένει ένα ισχυρό πολιτικά πρόσωπο. Δικό του δημιούργημα είναι το σύστημα που έχει επιβληθεί στην Ε.Ε. και την ευρωζώνη. Πιστεύει ότι λειτουργεί σωστά και δεν χρειάζεται να γίνουν σημαντικές αλλαγές. Κάποια μερεμέτια ίσως. Αλλωστε, το σύστημα δουλεύει μια χαρά για τη Γερμανία. Την ευνοεί σκανδαλωδώς. Θα αντισταθεί σθεναρά, λοιπόν, ο Σόιμπλε σε κάθε πρωτοβουλία που θα το αμφισβητεί. Το SPD θα τολμήσει να συγκρουστεί; Αν κρίνουμε από το παρελθόν του και από την ποιότητα της ηγετικής ομάδας του, δεν πρέπει να είμαστε πολύ αισιόδοξοι.

Ζήτω η Μακεδονία, αλλά ζήτω και τα νησιά Κέιμαν.

Ζήτω η Μακεδονία, αλλά ζήτω και τα νησιά Κέιμαν. Του Κωστα Βαξεβάνη Δημοσιευτηκε στις 28-1-2018 στην εφημεριδα DOCUMENTO Γιατί καλή και ελληνική η Μακεδονία, καλές οι σημαίες και οι στολές, ακόμη πιο καλές οι φωτογραφίσεις κάτω από τα αχαμνά του Βουκεφάλα, αλλά μην τα ισοπεδώσουμε όλα. Αλλο να σηκώνεις σημαία για τη Μακεδονία, να την αγαπάς, να στέκεσαι προσοχή όταν εμφανίζεται ο όποιος Φράγκος ή Φράνκο και άλλο να πρέπει αυτή η εθνική υπερηφάνεια να φύγει από την αόριστη σφαίρα των συγκινήσεων και να ακολουθήσει τον πραγματικό δρόμο τού χτίζω μια χώρα μαζί με άλλους. Στην πρώτη περίπτωση αρκούν μερικές κάμερες και να θυμηθείς αυτό που σου έλεγαν ή υπονοούσαν στο σχολείο, πως είμαστε ο καλύτερος λαός και ταυτόχρονα αδικημένος και καταπιεσμένος, αλλά πάλι με χρόνια με καιρούς θα βρούμε την άκρη. Στη δεύτερη θέλει αναμέτρηση με την πραγματικότητα. Οι «πατριώτες» είναι παλιά εφεύρεση. Από τότε που ο Σάμιουελ Τζόνσον είχε αποφανθεί πως «patriotism is the last refuge of a scoundrel», ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο ενός καθάρματος, πέρασαν χρόνια αλλά και καθάρματα που κουνούσαν σημαίες κάτω από τις οποίες έκρυβαν και δικαιολογούσαν από βρομιά ως προδοσία. Μην πάτε μακριά. Οι Eλληνες δωσίλογοι πέρασαν την πολιτική πόρτα που τους μετονόμασε σε πατριώτες (έως και σύνταξη τους έδωσαν) και πολέμησαν με μίσος όσους τους είχαν πολεμήσει ως προδότες, βαφτίζοντάς τους ανθέλληνες. Δεν φτάνει λοιπόν ούτε να κουνάς σημαίες ούτε να διπλώνεις τον χάρτη για να δεις αν η Κρήτη πέφτει πάνω στη Μακεδονία, για την οποία συγκινείσαι αβάσταχτα, ώστε να είσαι πατριώτης. Πριν από χρόνια ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος σε μια ομιλία του είχε προσδιορίσει τον κατ’ αυτόν πατριώτη ως τον πολίτη που νοιάζεται για τη χώρα και τον συμπατριώτη του, πληρώνει φόρους για να λειτουργεί το κράτος και η πατρίδα, ενδιαφέρεται για το κοινό καλό. Οπως έλεγε, πραγματικός πατριώτης είναι όποιος ενεργεί καθημερινά και ευσυνείδητα στον τομέα που ετάχθη, υπέρ της πατρίδος, δηλαδή υπέρ του γενικού καλού και οφέλους. Παραδείγματος χάριν, ο καλός δάσκαλος, που ενδιαφέρεται για τη μετάδοση της γνώσης στους μαθητές του και αγωνιά για τη διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα που θα ανυψώσει την ψυχή τους, δικαιούται να λογίζεται πατριώτης. ∆εν είναι πατριώτης ο υπάλληλος του δημοσίου που δεν σέβεται και δεν υπηρετεί τους πολίτες, που δεν λογαριάζει το δημόσιο χρήμα το οποίο διαχειρίζεται, αυτός που τις ώρες της υπηρεσίας του δεν τις αφιερώνει στις υποχρεώσεις του αλλά στις προσωπικές του ενασχολήσεις και συμφέροντα. Ούτε ο κερδοσκόπος έμπορος και κάθε άλλος –και είναι πολλοί– που επιδιώκει τον αθέμιτο πλουτισμό. Εχει ιδιαίτερη σημασία πως ένας άνθρωπος της Δεξιάς, της εργολάβου του πατριωτισμού, έβγαζε τον πατριωτισμό από το βολικό πλαίσιο στο οποίο το τοποθετούσε η Δεξιά, ως εθνικιστική μεγαλοστομία και πολέμους εκ του ασφαλούς, και έλεγε πως ο πατριώτης προσδιορίζεται από πιο ουσιαστικά πράγματα. Γιατί το θυμήθηκα; Γιατί βλέπω για μια ακόμη φορά την ελληνική Δεξιά να αγαπά τη Μακεδονία κουνώντας σημαίες, αλλά πιο πολύ τα νησιά Κέιμαν, τις offshore και τους συνεταίρους με το μαύρο χρήμα.

Τη Μακεδονία αγαπούν φαντάζομαι και όσοι έκλεισαν εργοστάσια για να τα μεταφέρουν στη Βουλγαρία με το χαμηλότερο κόστος, όσοι απέλυσαν Μακεδόνες για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη και όσοι μετά το συλλαλητήριο έσπευσαν να τζογάρουν στο καζίνο στη Γευγελή. Επίσης πολλοί από αυτούς που κλέβουν φόρους με τους οποίους γίνονται δρόμοι, σχολεία, νοσοκομεία, πολλοί από αυτούς που θέλουν να απολύσουν τους «υπεράριθμους δημόσιους υπαλλήλους», οι άλλοι που όταν θέλουν να κρύψουν τις λαμογιές φοράνε έως και σώβρακο με τα χρώματα της γαλανόλευκης. Δεν γίνεται να αγαπάς τη χώρα και τη Μακεδονία αλλά να έχεις αλισβερίσια με τα Κέιμαν για να μην πληρώνεις φόρους, να μη σε πειράζουν οι Παπασταύρου και οι Μαρέβες και να αποκαλείς λειτουργίες της αγοράς τη διακίνηση μαύρου χρήματος και την απόκρυψη πλούτου που οδηγεί στη χρεοκοπία της χώρας. Δεν γίνεται να αγαπάς τις σημαίες περισσότερο από τους ανθρώπους και τα συνθήματα πιο πολύ από την ελευθερία των ανθρώπων να είναι ό,τι είναι. Επίσης δεν γίνεται να θεωρείς πως άνθρωποι που γεννήθηκαν πέντε ή δέκα χιλιόμετρα πιο μακριά από σένα είναι χειρότεροι λόγω αυτής τους της τυχαίας γεωγραφικής τοποθέτησης. Δεν γίνεται να μισείς και να είσαι πατριώτης, γιατί η πατρίδα χρειάζεται ανθρώπους και όχι βρικόλακες που θέλουν να κατασπαράξουν βαφτίζοντας τους απέναντι ανθέλληνες. Οχι, όλοι αυτοί που μαζεύτηκαν στο συλλαλητήριο δεν ήταν ακροδεξιοί, αλλά όλοι οι ακροδεξιοί ήταν εκεί. Και αν αυτή η συνύπαρξη δεν προβληματίζει, υπάρχει πρόβλημα. Μπορεί λοιπόν, θέλοντας να πείσει συγκινησιακά για τον πατριωτισμό του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης να είπε πως αν διπλώσει τον χάρτη της χώρας, η Κρήτη, απ’ όπου κατάγεται, πέφτει πάνω στη Μακεδονία, αλλά αν διπλώσει τον παγκόσμιο χάρτη, πολύ φοβάμαι πως το σπίτι του θα πέσει πάνω σ’ εκείνο του Βολταίρου στο Παρίσι και τα δύο μαζί πάνω στα νησιά Κέιμαν.